(คริสเตียน) การวางตัวในวัฒนธรรมประเพณีไทย
ตั้งกระทู้ใหม่
หลักในการพิจารณาในการยึดถือปฏิบัติตามวัฒนธรรมประเพณีและธรรมเนียมปฏิบัติต่างๆ ในสังคม
1. เลือกปฏิบัติในสิ่งที่ไม่ขัดต่อหลักความเชื่อและพระบัญญัติของพระเจ้า ซึ่งถือเป็นหลักจริยธรรมของพระคัมภีร์ เช่น เลือกปฏิบัติในสิ่งที่ไม่ใช่การนมัสการหรือกราบไหว้บูชารูปเคารพ ผี วิญญาณ เทพเจ้า สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ไสยศาสตร์ เครื่องรางของขลัง เรานมัสการพระเจ้าผู้สูงสุดองค์เดียวเท่านั้น
2 เลือกปฏิบัติในสิ่งที่ก่อให้เกิดความสุขความเจริญทางสังคม ตราบเท่าที่ไม่ขัดแย้งกับพระบัญญัติของพระเจ้า
วัฒนธรรมประเพณีที่ควรระมัดระวังคือ
1. การถือโชคลาง การถือฤกษ์ยาม ดูดวงชะตา ถือเคล็ด ไสยศาสตร์
พระวจนะกล่าวห้ามสิ่งเหล่านี้ เราซึ่งเป็นลูกของพระเจ้าไม่ควรเชื่อถือหรือกระทำสิ่งเหล่านี้ เพราะเราไม่ตกอยู่ภายใต้อำนาจของ วันเวลา สถานที่ หรือดวงชะตา แต่อยู่ในการดูแลของพระเจ้า วันทุกวันเป็นสิ่งที่พระเจ้าสร้างจึงล้วนแล้วแต่ดี
2. การอวยพร การขอพร
คนไม่มีพระเจ้าก็จะพึ่งโชคชะตา หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เขานับถือ แต่พระคัมภีร์บอกว่า พระเจ้าทรงเป็นพระเจ้าของสรรพสิ่ง พระองค์จึงเป็นผู้อวยพรอย่างแท้จริงคริสตชนจึงควรขอพรหรืออวยพรแก่กันในโอกาสต่างๆ โดยขอพรจากพระเจ้าให้แก่กัน เช่นเวลาจะลากันควรใช้คำว่า .ขอพระเจ้าอวยพร. แทนคำว่า โชคดี
3. การทำบุญ
การทำบุญ สำหรับคนไทย อาจหมายถึงการปฏิบัติศาสนพิธีหรืออาจหมายถึงการทำดีทั่วไปก็ได้ เชื่อกันว่าทำบุญทั้งสองประการนี้จะส่งผลให้เกิดเป็นผลประโยชน์ต่อชีวิตในโลกนี้ และสะสมไว้เป็นประโยชน์ในชาติหน้า รวมทั้งสะสมไว้เพื่อช่วยเราให้ได้ไปสวรรค์เมื่อเราเสียชีวิต นอกจากนี้ยังเชื่อว่าเราสามารถอุทิศส่วนบุญให้กับคนที่ตายไปแล้ว เพื่อเป็นประโยชน์ต่อเขาในอีกภพนึง
เราผู้เป็นคริสชนไม่ควรทำบุญในแง่ของศาสนพิธีทุกชนิด เช่น การใส่บาตร กรวดน้ำ การทอดกฐินหรือผ้าป่า เนื่องจากพระคัมภีร์กล่าวว่า เราไม่สามารถรอดไปสวรรค์โดยการกระทำ แต่เราสามารถรอดได้โดยทางการเชื่อวางใจในพระเยซูคริสต เอเฟซัส 2:8-10
ส่วนการทำบุญในแง่ของการทำดีนั้น พระเยซูทรงสอนให้เราทำดีและแสดงความรักต่อผุ้อื่นอยู่แล้ว และไม่ใช่ทำเพื่อหวังจะได้บุญ แต่ทำเพราะเป็นสิ่งที่พระเจ้าอยากให้เราทำ และทำดีเพราะเราได้รับการเปลี่ยนแปลงชีวิตจากพระเยซูแล้ว การทำดีของตริสเตียนสามารถแสดงออก ในการช่วยเหลือสังคม เช่น บริจาคสร้างโรงเรียน โรงพยาบาลมากกว่าที่จะนำเงินไปทำบุญในแง่ของศาสนพิธี
4. การร่วมพิธีศพ
พิธีอาบน้ำศพ เป็นการกระทำที่มีความหมายว่า เราและผู้ตายให้อโหสิแก่กัน ไม่คิดจองเวรต่อกัน คริสชนสามารถร่วมได้
การเคารพศพ การสวดอภิธรรมและการทำบุญศพ พิธีกงเต็ก พระคัมภีร์บอกว่าเมื่อมนุษย์เสียชีวิต จิตวิญญาณของเขาได้ออกจากร่างและไปอยู่ ณ แดนผู้ตายแล้ว ไม่สามารถเกี่ยวข้องกับเราได้อีกต่อไป คริสตชนจึงไม่กระทำการเคารพบูชาหรือเซ่นไหว้ ดวงวิญญาณของผู้ตาย ไม่ทำบุญหรือพิธีใดๆในลักษณะ ที่จะส่งผลประโยชน์ไปให้แก่วิญญาณผู้ตายโดยปกติแล้วเรามารถเข้าไปนั่งร่วมพิธีได้โดยไม่ต้องแสดงความเคารพ ก็ได้ อย่างไรก็ตามหากเราต้องกระทำก็สามารถแสดงความเคารพ ต่อศพของผุ้ตายในลักษณะของการ ระลึกถึง เคารพนับถือกัน อาลัยกัน อาจะแสดงด้วยการยืนไหว้ คุกเข่าไหว้หรือยืนโค้งคำนับที่หน้าศพหรือหน้ารูปของผู้ตาย ไม่ใช่ต่อหน้าโต๊ะหมู่บูชาหรือรูปเคารพ และขณะแสดงความเคารพไม่ต้องจุดธุปเทียนบูชา
ในการฟังพระสวดอภิธรรมนั้น มีทางเลือกสองทาง ทางแรกคือ นั่งสำรวมเฉยๆไม่ต้องพนมมือไหว้ เนื่องจากคริสตชนเราไม่ได้อาราธนาขอรับศีลจากพระสงฆ์ เพียงแต่สำรวมเพื่อแสดงการให้เกียรติแก่ผู้รว่มพิธี หรือทางที่สอง คือพนมมือเหมือนคนอื่น แต่เป็นการอธิษฐานต่อพระเจ้า
การเผาศพ การฝังศพ การเก็บศพ คริสตชนสามารถร่สมได้ในลักษณะเดียวกันกับการร่วมในพิธีข้างต้น ไม่ว่าจะเป็นเผาหลอก เผ่าจริง ฝัง หรือเก็บ สามารถใช้ดอกไม้จันทร์ในการร่วมเผาได้
การเซ่นไหว้บรรพบุรุษ เซงเม้ง ดังที่ทราบแล้วว่า คริสตชนไม่สามารถเซ่นไหว้ดวงวิญญาณของผู้ตาย แค่เราสามารถแสดงความเคารพต่อสพของผุ้ตายในลักษณะของการระลึกถึง เคารพบับถือ ไว้อาลัย โดยอาจแสดงด้วยการยืนไหว้ คุกเข่าไหว้หรือยืนโค้งคำนับที่หน้าศพหรือหน้ารูปของผู้ตาย อาจจัดดอกไม้ที่หน้าหลุมศพหรือหน้ารูปเพื่อให้แลดูสวยงาม แต่ไม่ต้องจุดเทียนหรือเซ่นไหว้ด้วยอาหาร
5. การร่วมพิธีสมรส
การแห่ขันหมาก สินสอดทองหมั้น อาหารขนม เป็นเครื่องหมายแสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ อยู่ดีกินดี ไม่เกี่ยวข้องกับรูปเคารพ
6.การร่วมพิธีอุปสมบท
พิธีอุปสมบทหรืองานบวชเป็นพิธีที่เกี่ยวข้องกับรูปเคารพโดยตรง คริสตเตียนจะไม่บวชเด็ดขาด และควรหลีกเลี่ยงการร่วมพิธีด้วย หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ก้อาจขอร่วมในส่วนอื่นที่ไม่ใช่ศาสนพิธี เช่นร่วมเฉพาะในส่วนของงานเลี้ยงเท่านั้น
7. การสวดมนต์
การสวดมนต์ในโอกาสต่างๆ เช่นหลังเคารพธงชาติที่โรงเรียน หรืองานพิธีต่างๆคริสตเตียนมีทางเลือก สองทางคือ ทางแรก นั่งสำรวมเฉยๆไม่ต้องพนมมือไหว้ เนื่องจากคริสตชนเราไม่ได้อาราธนาขอรับศีลจากพระสงฆ์ เพียงแต่สำรวมเพื่อแสดงการ ให้เกียตริแก่ผู้ร่วมพิธี หรือทางที่สองคือพนมมือเหมือนคนอื่น แต่เป็นการอธิษฐานต่อพระเจ้าแทน
8. การร่วมในงานประเพณีต่างๆ
ประเพณีลอยกระทง เป็นประเพณีที่ทำเพื่อแสดงการขอขมาต่อพระแม่คงคา ซึ่งเป็นเทพเจ้าแห่งแม่น้ำ คริสเตียนจึงไม่ควรมีส่วนร่วมเพราะนอกจากจากจะจะมีความเชื่อที่ไม่ถูกต้องตามพระวจนะแล้ว ยังทำให้แม่น้ำสกปรกอีกด้วย
ประเพณีสงกรานต์ เป็นประเพณี ฉลองปีใหม่ของคนไทยในสมัยก่อน คริสตเตียนสามารถเข้าร่วมได้ โดยเลือกกระทำเฉพาะสิ่งที่ดีงาม และไม่เกี่ยวข้องกับความเชื่อทางสาสนาเช่น เราสามารถรดน้ำอวยพรผู้ใหญ่และเพื่อฝูง แต่จะไม่แห่นางแมว ไม่สรงน้ำพระ และทำบุญทางศาสนาเป้นต้น
ประเพณีทางศาสนา ประเพณีทางศาสนาที่มาจากความเชื่อที่ไม่สอดคล้องกับพระวจนะ คริสตเตียนไม่ควรเข้าร่วม เช่น วันวิสาขบูชา วันเข้าพรรษา วันมาฆบูชา วันอาสาฬหบูชา
ประเพณีหรือเทศกาลที่ไม่ขัดแย้งต่อหลักความเชื่อคริสเตียน คือ วันปีใหม่ วันแรงงาน วันเฉลิมพระชนมพรรษา วันเด็ก วันแม่
พอเข้าใจแล้วนะค่ะ พระเจ้าอวยพรค่ะ...เอเมน
แก้ไขครั้งที่ 1 เมื่อ 16 พฤษภาคม 2554 / 21:13
24 ความคิดเห็น
ขอบคุณมากค่ะ กำลังต้องการเลยค่ะ555+
พอดีเป็นคริสเตียนใหม่นืดหน่อย[=_=]
แล้วก็อยากถามว่า
คนไทยส่วนใหญ่เชื่อว่า ข้ามหนังสือเรียนไม่เก่งนี่ให้ลืมไปได้เลยใช่ไหมคะ??
แล้วก็ตอนเล่นดนตรีไทยก็ไหว้ไม่ได้แล้ว???
ลาก่อน ดูดวง บลาๆๆ ทั้งหลาย
ขอบคุณมากค่ะ
ขอพระเจ้อวยพรนะคะ :)
ขอบคุณค่ะ เค้าก็เป็นคริสเตียนมานานแล้วละ
พ่อเค้าเป็นมิชชันนารีน่ะ ^_^
พระเจ้าอวยพรนะค้ะ คุณ จขกท.
ดีมากๆเลยค่ะ ขอบคุณค่ะ
ขอพระเจ้าอวยพรค่ะ
PS. สันติจงมีแด่ท่าน
ค่ะใช่ ก่อนเล่น อธิษฐานขอพระองค์ให้สติปัญญาแก่เราค่ะ เพราะพระองค์คือผู้สร้างสพพสิ่งทั้งหลายที่มนุษย์เค้ากราบไหว้กันนั่นแหละ หมั่นพุดคุยกับพระองค์นะค่ะ ตีสนิทกับพระองค์ แล้วพระองค์จะอวยพระพรให้เราอย่างเต็มที่ค่ะ แล้วน้องจะรู้ว่า มีความสุขมากๆๆค่ะ พระเจ้าอวยพรค่ะ
1...เราอยากนักถือคริสต์มานานแล้ว แต่เราจะเรียนทางสายศิลป์ เราก็เคารพสักการะพระพิฆเนศไม่ได้แล้วใช่ไหมคะ แล้วก่อนแสดงโขนน่ะค่ะ ต้องกราบไหว้บูชาก่อนแสดง ถ้านับถือคริสต์เราจะทำยังไงดีคะ เราจะอยู่เฉยๆไม่พนมมือแล้วนึกถึงพระเจ้าแทน หรือไม่เข้าพิธีเลย
2...ที่ร.ร.เขามีการให้คะแนนนักเรียนที่ใส่บาตรน่ะค่ะ จะใส่บาตรได้ไหมคะ หรือไม่ได้เลย
3...การไปโบสต์ทุกวันอาทิตย์จำเป็นมากไหมคะ บางทีเราไม่มีเวลาไปอะค่ะ
เราไปโบสต์ครั้งแรกเราประทับใจมากๆและก็อยากนับถือคริสต์ตั้งแต่นั้นมาเลย ตอนนี้เชื่อในพระเจ้าแต่ไม่ได้เปลี่ยนศาสนาน่ะค่ะ ถ้าตอบได้จะขอบพระคุณเป็นอย่างสูงเลย
PS.
ข้อแรกไม่ทราบอย่างชัดเจนอะคะ ต้องถามผู้รุ้
ข้อสอง เราว่าลองคุยกับอาจารย์ดูก้ได้นะคะ เพื่อว่าอาจารย์อาจจะเปลี่ยนให้ทำอย่างอื่นแทน
ข้อสาม ถ้าไม่ว่างก็ไม่เป็นไรคะ แต่ถ้ามีโอกาสหรือเวลาก็ควรจะไปนะคะ
ตัวเราเองก้ไม่ค่อยมีเวลาเลยคะ อยากจะไปแต่ก็ไม่ได้ไปมานานแล้ว
แต่ก็ยังนึกถึงพระองค์อยู่เสมอคะ ถ้าได้มาเป็นคริสเตียนแล้ว ขอยินดีต้อนรับนะคะ
พระเจ้าอวยพรคะ :)
อธิฐานบอกพระเจ้าสิครับ พระเจ้ามีหนทางให้เราอยู่ตลอดครับ หรือไม่ก็ยกมือไหว้ แต่ไม่ต้องเคารพในจิตใจ อธิฐานกับพระเจ้าอย่างเดียวครับ
ส่วนข้อสอง ก็ลองคุยกับอาจารย์ใหม่ครับ
แล้วแต่นะครับ แต่อธิฐานตีสนิทกับพระเจ้าไว้บ่อย ๆนะครับ..เพื่อไม่ให้ซาตานมันดึงเราหนีจากพระเจ้าได้.ง
ค่ะดีใจมากๆนะค่ะที่เป็นบุตรของพระเจ้าด้วยกันขอตอบนะค่ะ
1
ตอบ ยืนเฉยๆค่ะ และอธิษฐานต่อพระบิดา เพราะพระองค์ทรงเป็นเจ้าของ สรรพสิ่งทั้งหลาย
ตอนแรกอาจจะขัดเขินบ้างเดี๋ยวก็ชินค่ะ
ตอบ อย่าทำศาสนกิจพิธีสงฆ์ค่ะ บอกอาจารย์ไปเลยค่ะว่าเราเป็นคริสเตียนแล้ว อาจารย์จะเข้าใจค่ะ
ตอบ จำเป้นมากๆๆค่ะ เพราะเป็นวันที่มีนัดกับพระเจ้า วันสบาโต อย่าได้ขาดถ้าไม่จำเป็น เพราะที่นั่นพระพรเยอะมากๆ และไปพูดคุยหนุนน้ำใจพี่น้องกัน อธิษฐานขอพระองค์จัดสรรจัดเตรียมเวลาให้กับน้องซิค่ะ สามัคคีธรรมน้องคงจะไม่ได้ไป แต่โบสถ์พยายามไปให้ได้ค่ะ พระเจ้าอวยพรนะค่ะถ้าไม่เข้าใจก็ถามเพิ่มได้นะค่ะ เอเมน
"การทำดีของตริสเตียนสามารถแสดงออก ในการช่วยเหลือสังคม เช่น บริจาคสร้างโรงเรียน โรงพยาบาลมากกว่าที่จะนำเงินไปทำบุญในแง่ของศาสนพิธี"
ชอบข้อนี้มาก
จขกท เขียนดีเเละชัดเจนมากครับ
ผมเเละครอบครัวเป็นคริสต์ ก็ปฏิบัติกันอย่างนี้มาตลอด
ไม่มีปัญหาในการดำเนินชีวิต
เเละไม่เคยมีปัญหากับชาวพุทธใดๆ
ความเชื่อต่างกัน เเต่อยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุขเเน่นอน
เวลาต้องเข้าไปอยู่ในศาสนพิธีของศาสนาอื่น
ในฐานะชาวคริสต์ หลักๆคือในสำรวมเเละนึกถึงพระผู้เป็นเจ้าเอาไว้ครับ
พระองค์จะอยู่กับเราเสมอ
ขอพระเจ้าอวยพรครับ
เราเล่นดนตรี เราก็ไหว้นะ เป็นการระลึกถึงคุณครู หมายถึง การขอบคุณเครื่องดนตรี อ่ะ
อันนี้ไม่ทำแล้วมันรู้สึกไม่ดีอ่ะ ยังไงก็ขอบคุณเจ้าของกระทู้ มากนะค่ะ พระเจ้าอวยพรค่ะ
PS. GiVe Me OnE mOmEnT iN TiMe
หายากจริงๆ กระทู้สำหรับคริสเตียน  ขอบคุณ จขกท จริงๆค่ะ >< เราเป็นคริสเตียนตั้งแต่เกิดแล้วล่ะ ทำตามที่ได้บอกมาตลอดเลยยย ^^
พระเจ้าอวยพรค่ะ
เป็นประโยชน์อย่างมากค่ะ เป็นคริสเตียนมาสามปีแล้วค่ะเป็นคนที่กลัวผีมากๆ เวลากลัวๆก็จะฟังเพลงของพระเจ้า อ่านบทความเกี่ยวกับพระเจ้าช่วยได้เยอะเลยค่ะ รู้สึกได้ว่าพระองค์อยู่กะเราตลอดเวลา
แต่มีคำถามค่ะ
1.อย่างที่ จขกท กล่าวไว้ข้างต้นเกี่ยวกับงานอุปสมบทให้หลีกเลี่ยง แล้วคุณพ่อจะบวชในเร็วๆวันนี้
จะทำยังไงล่ะค่ะ ลูกสาวคนเดียวด้วยแม่บอกว่าให้อาบน้ำทาขมิ้นให้พ่อด้วยนะตอนโกนผม แต่ว่ามันยังไม่มีการสวดแค่ตอนโกนผมเฉยๆ พอจะทำได้ไหมคะ
เครียดมากค่ะ ไม่อยากให้คนมองว่าเณรคุณพ่อแม่ประมาณนั้นค่ะ
เข้าร่วมไปเถอะครับ เป็นลูกสาวคนเดียวด้วย ไม่มีอะไรสำคัญเท่าพ่อแม่เราหรอกครับ ร่วมพิธีบวชทั้งพิธีไปเลย คุณก็คิดซะว่าเป็นเรื่องของประเพณี ไม่ใช่ความศรัทธาของคุณ คุณมาร่วมไม่ใช่เพราะศรัทธาในพิธีบวช แต่มาเพราะความกตัญญูต่อคุณพ่อของคุณ พ่อคุณบวชพระแล้วคุณก็ยังกราบท่านได้ ไม่ใช่ในฐานะที่ท่านเป็นพระ แต่ในฐานะที่ท่านเป็นพ่อ ขอโทษที่ตอบช้าไป 5 ปี เพิ่งเห็นครับ
ปกติแล้วรดน้ำดำหัวผิดหลักพระคัมภีร์ครับ เพราะเป็นการนมัสการผู้ใหญ่ โดยเฉพาะการกราบหรือก้มลงกราบเป็นการแสดงออกชัดเจน จึงไม่ควรทำหรือเข้าร่วมครับ
อยากทราบข้อปฏิบัติและข้อห้ามของมิชชันนารีหน่อยอะคะ
เราเพิ่งเริ่มศึกษาคริสเตียนจิงจัง เราไปรู้จักมิชชันนารีคนนึง ตอนแรกเราค่อนข้างสับสนและไม่ได้ปฏิบัติตามศาสนาเท่าไหร่ แต่พอมารู้จักทำให้เราสนใจ และอยากศึกษาศาสนานี้จิงจัง พระเจ้าช่วยให้เราดีขึ้นในหลายๆเรื่อง ฝากเพื่อนๆชาวคริสเตียนบอกเราหน่งยนะ ^^
ขอให้พระเจ้าอวยพร
พี่ ๆๆ ผมอยากรู้ว่า คนที่นับถือศาสนาคริต ไปรวมพีธีงานบวชของชาวพุทได้ไหมคับ
ขอบคุณสำหรับสิ่งดี ๆ นะคะ
ขอให้พระเจ้าอวยพรค่ะ
อยากทราบว่าคริสเตียนสามารถรดน้ำสังข์ให้เจ้าบ่าวเจ้าสาวได้ไหมคะ
อยากทราบว่า คนที่เพิ่งย้ายมาคริตต้องทำตัวยังไงบ้างค่ะ
เราก็เป็นคริสเตียนใหม่เหมือนกัน ไม่ต้องทำอะไรมากค่ะ แค่ระบึกถึงพระเจ้าอยู่เสมอ แล้วก็เหมือนที่พี่ๆข้างบนเขาบอก ว่าให้พูดคุย อธิษฐานกับพระองค์อยู่เสมอ เพราะจริงๆแล้วการเป็นคริสเตียนเนี่ยไม่ได้เกี่ยวกับแค่ศาสนานะ แต่มันคือการที่เรามีความสัมพันธ์กับพระเจ้า พระบิดา แล้วก็ระลึกว่าเรามีพระเจ้าพระองค์เดียว มีพระวัจนะเป้นแนวทาง ทำตัวตามอย่างที่พระคัมภีร์บอก หวังว่านี่จะช่วยได้เนอะ
อยากสอบถามนิดนึงค่ะพอดีถือศาสนาคริสต์แต่มีแฟนเป็นพุทธเวลาแต่งงานสามารถเข้าพิธีบายศรีสู่ขวัญบ่าวสาวไมค่ะ
ขอบคุณค่ะ
เเนะนำหาเเฟนที่เป็นคริสเตียนครับ
เพราะผมก้อมีปัณหากับเเฟนบ่อยๆเวลาจะไปโบส์ ไม่อยากไห้เจอเหมือนผมเพราะกลัวคุณจะหลุด จากทางพระเจ้า.
พุทธ คริสต์ อยู่กันได้นะครับ อย่างอา ที่เป็นญาติๆกัน แกเป็นพุทธ เมียแกเป็นคริสต์ แกเลยมีหน้าที่ขับรถไปส่งเมียไปโบสถ์ ทุกวันอาทิตย์ ก็อยู่กันได้ดี อย่างบายศรีนี่มันเป็นเรื่องประเพณี คุณนับถือคริสต์ คุณก็ไม่ต้องไปอินกับประเพณี มันสำคัญที่ความศรัทธาของคุณมากกว่า ถ้าคุณศรัทธาพระเจ้า คุณก็ไม่ต้องไปสนใจพิธีกรรมปลีกย่อย มันเป็นแค่ประเพณี วัฒนธรรม เหมือน เสื้อผ้า อาหาร เพราะคุณไม่ได้ศรัทธาในสิ่งพวกนี้อยู่แล้ว ไม่น่ามีปัญหาอะไร
พอดีหลานเเท้ๆบวช. ตั้งใจว่าจะไม่ไป.เเต่ตอนนี้ว่าจะไปเพราะไปร่วมแค่งานเลี้ยง. ไม่ได้ไปเเห่ นาค
ถ้าไม่ไปพี่คงจะน้อยใจ. มาก. ได้ความรู้มากๆ
รายชื่อผู้ถูกใจความเห็นนี้ คน
แจ้งลบความคิดเห็น
คุณต้องการจะลบความคิดเห็นนี้หรือไม่ ?