สวัสดีค่ะน้องๆ ชาว Dek-D.com น้องๆ เคยสงสัยมั้ยคะว่าทำไมตัวย่อของสนามบินสุวรรณภูมิถึงเป็น BKK ทั้งที่อยู่สมุทรปราการ แต่ดอนเมืองต่างหากที่อยู่ในกรุงเทพหรือน้องๆ เคยสงสัยมั้ยคะว่าทำไม LAX ถึงชื่อนี้ ทั้งที่ไม่มี X อยู่ในชื่อซะหน่อย (Los Angeles International Airport) วันนี้ พี่พิซซ่า จะพาไปรู้จักการกำหนดชื่อย่อของสนามบินต่างๆ ทั่วโลกค่ะ
รหัสสนามบินระบบ IATA และ ICAO
รหัสหรือตัวย่อของสนามบินที่ใช้กันเป็นสากลมากที่สุดมีอยู่ 2 ระบบค่ะ นั่นคือระบบที่ออกโดย IATA (สมาคมขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ) ที่เป็นรหัส 3 ตัว และระบบที่ออกโดย ICAO (องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ) เป็นรหัส 4 ตัวค่ะ
IATA: International Air Transport Association
สมาคมขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ
รหัสสนามบินแบบ IATA
รหัสสนามบินแบบ 3 ตัวของ IATA นี้ โดยทั่วไปจะเป็นชื่อเมืองที่สนามบินแห่งนั้นตั้งอยู่ค่ะ ซึ่งมีทั้งแบบตัวย่อ 3 ตัวแรกของชื่อเมืองเช่น SIN = Singapore บางอันก็ดึงตัวอักษรจากในชื่อเมืองมา 3 ตัวเช่น HKG = Hong Kong, EWR = Newark หรือบางเมืองในสหรัฐที่ใช้ชื่อย่อเมืองแบบ 2 ตัวมาก่อนก็จะเติม X ไว้หลังสุดเพื่อให้ครบเป็นรหัส 3 ตัวค่ะ เช่น LAX = Los Angeles, PHX = Pheonix
แต่ในเมืองที่มีสนามบินมากกว่า 1 แห่งจะไม่นิยมใช้ตัวอักษรจากชื่อเมืองมาตั้งเป็นรหัสสนามบิน เพื่อป้องกันความสับสนที่อาจเกิดขึ้นได้ รหัสสนามบินในเมืองนั้นจึงมาจากตัวอักษรในชื่อของสนามบินแห่งนั้นเองค่ะ เช่น
Chicago (CHI) มีสนามบินใหญ่ 2 แห่งคือ O'Hare หรือชื่อเดิม Orchard Field (ORD) และ Midway (MDW)
Paris (PAR) มีสนามบินใหญ่ 2 แห่งคือ Orly (ORY) และ Charles de Gaulle (CDG)
Rome (ROM) มีสนามบินใหญ่ 2 แห่งคือ Fiumicino (FCO) และ Ciampino (CIA)
Seoul (SEL) มีสนามบินใหญ่ 2 แห่งคือ Incheon (ICN) และ Gimpo (GMP)
Tokyo (TYO) มีสนามบินใหญ่ 2 แห่งคือ Haneda (HND) และ Narita (NRT)
ส่วนกรณีของสุวรรณภูมินั้น แต่เดิมเรามีท่าอากาศยานดอนเมืองเป็นสนามบินหลักแห่งเดียวในกรุงเทพ โดยใช้รหัส BKK (Bangkok) แต่เมื่อย้ายสนามบินหลักมาที่สุวรรณภูมิ แม้จะไม่ได้อยู่ในกรุงเทพจริงๆ แต่ก็เป็นสนามบินที่สำคัญที่สุดของกรุงเทพและในประเทศไทย จึงยกรหัส BKK มาให้สุวรรณภูมิใช้แทนค่ะ ส่วนสนามบินดอนเมืองนั้นก็เปลี่ยนไปใช้รหัส DMK แทนเพื่อป้องกันความสับสน และชื่อรหัส DMK ก็มาจากตัวอักษรในชื่อ "ดอนเมือง" นั่นเอง
ข้อสังเกตอีกอย่างคือสนามบินใหญ่ๆ ในประเทศแคนาดามักเพิ่มตัว Y เข้าไปในรหัสสนามบินด้วย เช่น YOW = Ottawa, YYC = Calgary, YVR = Vancouver, YYZ = Toronto-Pearson, YUL = Montreal-Trudeau
ในขณะที่สนามบินส่วนมากในประเทศนิวซีแลนด์มักเพิ่มตัว Z เข้าไปในรหัสสนามบินเช่น HLZ = Hamilton, ZQN = Queenstown, WSZ = Westport ซึ่งการกำหนดรหัสแปลกไม่เหมือนใครเช่นนี้ก็เพราะกันความสับสนค่ะ เนื่องจากชื่อสนามบินหรือชื่อเมืองเหล่านี้มีหลายที่ในหลายประเทศในโลก ทำให้ต้องเพิ่มจุดเด่นที่คนจะจำได้ง่ายขึ้นค่ะ
รหัสสนามบินของ IATA นี้เป็นรหัสที่เราจะคุ้นเคยมากกว่าของ ICAO ค่ะ เพราะจะใช้ระหว่างสายการบินและผู้โดยสาร ใช้ในตารางเที่ยวบินตามท่าอากาศยานต่างๆ ใช้บนป้ายติดกระเป๋าที่โหลดลงเครื่อง และใช้ในการจองตั๋วเครื่องบินค่ะ
ICAO: International Civil Aviation Organization
องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ
รหัสสนามบินแบบ ICAO
รหัสสนามบิน 4 ตัวของ ICAO นี้ เราอาจจะไม่ค่อยเห็นมากนัก เพราะเป็นรหัสที่ใช้โดยหอควบคุมการจราจรทางอากาศ การวางแผนการบิน และการวางแผนเที่ยวบินที่จัดโดยหน่วยงานภายในของแต่ละสายการบิน เพราะรหัส 4 ตัวนี้สามารถบอกที่ตั้งของสนามบินแต่ละแห่งได้ด้วยค่ะ เช่นสุวรรณภูมิใช้รหัส VTBS โดย VT หมายถึงตั้งอยู่ในประเทศไทยค่ะ (V ตัวเดียวจะบอกภูมิภาคใหญ่ๆ นั่นคือเอเชียใต้ไม่นับปากีสถานและแผ่นดินใหญ่ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทั้งหมด รวมทั้งฮ่องกงและมาเก๊าด้วย)
จากภาพข้างล่างนี้เราจะเห็นว่าตัวอักษรใดใช้เป็นรหัสแทนพื้นที่บริเวณใดบ้าง อย่าง Z คือจีน, K คือสหรัฐอเมริกา, S คือทวีปอเมริกาใต้
แผนภาพแสดงรหัสตัวแรกที่ใช้แทนภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลก
รหัสแบบนี้ช่วยให้วางแผนการบินได้ง่ายขึ้น อย่างกรณีเกิดเหตุฉุกเฉินไม่สามารถลงจอดที่สนามบินปลายทางได้ ก็สามารถหาสนามบินใกล้เคียงอื่นๆ ได้โดยไล่หาจากรหัส 2-3 ตัวแรกค่ะ เพราะมันจะบอกสถานที่ให้ทราบไว้เรียบร้อยแล้ว
แผนภาพแสดงรหัสสองตัวแรกที่ใช้แทนประเทศต่างๆ ทั่วโลก
ในฐานะผู้โดยสาร เราควรทราบจริงๆ แค่รหัส 3 หลักตามแบบ IATA ค่ะ เพราะนั่นคือรหัสที่เขาใช้กับเรา และเวลาไปที่ไหนก็ตาม นอกจากจะรู้รหัสสนามบินต้นทางและปลายทางแล้ว การทราบรหัสสนามบินในเมืองใกล้เคียงด้วยก็เป็นเรื่องดีนะคะ เผื่อเกิดเหตุไม่คาดฝันเช่นตกเครื่องหรือเครื่องดีเลย์ เราอาจจะขอเปลี่ยนเที่ยวบินโดยบินไปลงอีกเมือง แล้วค่อยบินต่อไปยังเมืองที่เป็นจุดหมายจริงๆ ของเราก็ได้ค่ะ
ใครมีรหัสสนามบินที่ไม่ได้มีที่มาจากชื่อมันจริงๆ ก็สามารถแสดงความคิดเห็นด้านล่างเพื่อแบ่งปันให้เพื่อนๆ ทราบกันได้ข้างล่างนี่เลยค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก wikipedia.org
iata.org, icao.int, www.wi-skyinflight.com
ภูเก็ตน่าจะเป็น PHK ไม่ก็ PKT เนอะ ฟังดูใกล้เคียงกว่าอีก
17 ความคิดเห็น
มีสาระดีค่ะ แต่...
งง?
ชอบค่ะ อยากให้นำความรู้เกี่ยวกับเครื่องบินและสนามบินมาฝากอีก ชอบมากๆเลยค่ะ
ขอบคุณค่ะ
ภูเก็ตนี่งงมากครับ HKT มาเลย มายังไง 555 ตอนแรกคิดว่าเป็นฮ่องกง แต่ฮ่องกงจริงๆคือ HKG
ภูเก็ตน่าจะเป็น PHK ไม่ก็ PKT เนอะ ฟังดูใกล้เคียงกว่าอีก
เชียงใหม่เป็น CNX ?? นี่เรางงสุดๆแล้วค่ะ ๕๕๕๕
ระนอง ใช้ UNN จ้าาา...
งงเป็นไก่ตาแตกเลยทีเดียว
งง เชียงใหม่ด้วยคน CNX Xมาจากกหน่ายยย
TST ของสบานบินตรัง ST. มาจากอะไรจ่ัะ
ฺฺBBN เมืองอะไร ใน อินเดีย ครับ