สวัสดีค่ะน้องๆ ชาว Dek-D.com วันนี้ พี่นิทาน จะมาเล่าเรื่องน่ารู้ให้ฟังอีกแล้วนะคะ ไม่กี่วันมานี้พี่เดินผ่านศาลพระภูมิที่หนึ่งแล้วก็อดคิดไม่ได้ว่า.. แปลกดีเหมือนกันนะที่ไม่ว่าจะไปบ้านไหนๆ หรืออาคารใดก็ตามมักจะมีศาลพระภูมิตั้งอยู่ แล้วชาวต่างชาติเขาจะคิดยังไงบ้างนะกับความเชื่อและวัฒนธรรมของเรา แล้วศาลพระภูมิเนี่ยมีแค่ในไทยเท่านั้นรึเปล่า? พอสงสัยก็เลยลองหาข้อมูลแล้วก็พบว่าไม่ได้มีแค่ในไทยจริงๆ ด้วยแฮะ...
ความเชื่อในเรื่องวิญญาณนั้นมีอยู่ในหลายๆ ประเทศบนโลกนี้ และมีหลายแบบแตกต่างกันไป ไม่ว่าจะเชื่อในวิญญาณปกปักรักษากันภัยให้ตัวเราหรือสถานที่ต่างๆ หรือจะความเชื่อในวิญญาณร้ายก็มี แต่วันนี้เราจะมาพูดถึงเรื่องของความเชื่อในวิญญาณที่คอยป้องกันภัยให้มนุษย์กันค่ะ
ซึ่งเมื่อมีความเชื่อแล้ว ในบางวัฒนธรรมนั้นก็อาจมีการสร้างสัญลักษณ์หรือสิ่งของเพื่อเป็นตัวแทนของวิญญาณเหล่านั้น รวมไปถึงที่อยู่ให้พวกเขา ดังที่ในไทยมี "ศาลพระภูมิ" อยู่ตามที่ต่างๆ นั่นเองค่ะ และเมื่อพูดถึงศาลพระภูมิ หลายคนอาจคิดว่ามีแค่ในไทยเท่านั้น แต่จริงๆ แล้วยังมีอีกหลายประเทศที่มีศาลหรือที่อยู่ของวิญญาณที่พวกเขานับถือ (อาจไม่ได้เหมือนศาลพระภูมิบ้านเราซะทีเดียวนะคะ) เรามาดูกันเลยว่ามีที่ไหน และเป็นยังไงบ้าง
ในวัฒนธรรมเอเชีย
.jpg)
ที่เขมรนั้นนิยมตั้งศาลพระภูมิกันไว้ในบริเวณบ้านและสถานที่ต่างๆ คล้ายคลึงกับที่เมืองไทยทั้งรูปร่างและความเชื่อที่ว่ามีศาลพระภูมิไว้เพื่อเคารพเจ้าที่หรือวิญญาณต่างๆ ที่คอยดูและปกป้องสถานที่นั้นๆ และนอกจากประเทศเขมรแล้วยังมีที่ลาวและพม่าด้วยค่ะ
2. พม่า
"นัต" เป็นผีที่คอยป้องกันภัย เป็นความเชื่อของชาวพม่าที่มีมาเนิ่นนานและผสมผสานกับความเชื่อในพุทธศาสนา ในต่างจังหวัดเกือบทุกแห่งของพม่าจะนิยมนับถือนัตและตั้งศาลเจ้าของนัตขึ้นและจะมีอยู่ในทุกๆ หมู่บ้านเพื่อเป็นการป้องกันภัย นอกจากจะมีศาลเจ้าแล้วยังมีรูปปั้นของนัตอยู่ตามที่สำคัญต่างๆ เพื่อให้ผู้คนมาเคารพบูชาด้วย โดยชาวพม่าจะนิยมใช้มะพร้าวและกล้วยเป็นของถวายแก่นัต จึงไม่แปลกที่หลายๆ บ้านในพม่านั้นนิยมมีศาลพระภูมิ (แบบบ้านเรา) และศาลของนัตตั้งอยู่ข้างๆ กันเพราะถือว่าเป็นวิญญาณที่ปกปักรักษาบ้านเหมือนกัน และผู้คนต่างก็เคารพทั้งสองอย่างเช่นกัน
3. เกาหลี
Jangseung
Sotdae
ประเทศเกาหลีมีกลุ่มคนที่มีความเชื่อในลัทธิเชมัน (Shamanism) ที่คล้ายคลึงกับการนับถือศาสนาแต่จะเป็นไปในทางจิตวิญญาณเพื่อการช่วยเหลือต่างๆ และหากจะเปรียบศาลพระภูมิของเรากับบ้านเค้าก็คงต้องพูดถึง Jangseung และ Sotdae ที่ชาวเกาหลีใช้ตั้งไว้ในหมู่บ้านต่างๆ เพื่อป้องกันภัย
โดย Jangseung นั้นจะทำจากไม้หรือหิน มีลักษณะเป็นเสายาวๆ และมีการแกะสลักเป็นข้อความหรือลวดลาย นิยมตั้งไว้กลางหมู่บ้านต่างๆ ในเมืองทางตอนเหนือของประเทศเกาหลี และนอกจากจะกันภัยให้แล้วชาวบ้านยังบูชาเป็นเทพที่คอยปกป้องให้พวกเขาด้วยค่ะ ส่วน Sotdae นั้นจะมีลักษณะคล้ายกันที่เป็นเสาสูงยาวที่ทำด้วยไม้ (หรือหิน) และมีรูปนกแกะสลักไว้ที่ยอด นิยมตั้งไว้ที่หน้าหมู่บ้านเพื่อใช้เพื่อป้องกันภัยและปีศาจร้าย นอกจากนั้นยังเป็นเครื่องลางแห่งความโชคดีและชาวเกาหลีเชื่อว่า Sotdae จะนำความสำเร็จและชีวิตที่เป็นสุขมาให้แก่พวกเขาด้วย
4. ญี่ปุ่น
อาจเป็นที่คุ้นตาของใครหลายคนที่เคยไปญี่ปุ่นมาหรืออาจเห็นจากในการ์ตูนต่างๆ นั่นก็คือศาลเจ้าขนาดเล็กที่คล้ายคลึงกับศาลพระภูมิบ้านเรา โดยศาลเจ้านี้มีชื่อเรียกว่า Hokora หรือ Hokura เป็นศาลขนาดเล็กของศาสนาชินโตที่สามารถเห็นได้ตามข้างทางต่างๆ ในญี่ปุ่น โดยศาลจิ๋วต่างๆ นี้เป็นอีกรูปแบบหนึ่งของ Dōsojin ที่เป็นรูปทรงหิน โดยมีไว้เพื่อป้องกันภัยให้นักท่องเที่ยวและชาวบ้านในบริเวณนั้นให้พ้นจากภัยอันตรายและปีศาจร้ายค่ะ
ในวัฒนธรรมอื่นๆ
-สมัยยุคโรมัน
ย้อนไปในสมัยจักวรรดิโรมันตอนต้น ตามบ้านเรือนต่างๆ จะมีศาลประจำบ้านไว้ปกปักรักษา ป้องกันภัยเหมือนกับในหลายๆ แห่งที่เล่าให้ฟังข้างต้น และศาลที่ว่านี้มีชื่อเรียกว่า Lararium มีลักษณะคล้ายบ้านที่ฝังติดอยู่ที่กำแพงและมีรูปแกะสลักของเทพลาริส
Lararium นี้มักจะมีอยู่ในบ้านที่มีฐานะ และมักจะอยู่ในบริเวณห้องของคนรับใช้หรือบริเวณที่ทำงานคนรับใช้ นอกจากนั้น Lararium ยังเป็นเหมือนเทพที่ปลูกฝังมากับความเชื่อชาวโรมันและในบ้านต่างๆ ยังบูชาเทพลาริสนี้ด้วยพิธีกรรมต่างๆ เวลามีการเปลี่ยนแปลงบางอย่างในครอบครัว เช่น เมื่อเด็กผู้ชายในบ้านโตเป็นหนุ่ม เขาจะต้องนำเครื่องรางประจำตัว (Bulla - เครื่องรางชนิดหนึ่งที่เด็กผู้ชายในยุคโรมันจะได้รับหลังเกิด 9 วัน) ถวายเทพลาริสก่อนจะทำพิธีต่อไป
นอกจากที่เล่ามาทั้งหมดแล้ว ยังมีสิ่งที่คล้ายๆ กับศาลพระภูมิอีกมากมายในหลายๆ ประเทศเลยนะคะ แต่ถ้าจะยกมาทั้งหมดคงอ่านไม่จบภายในวันนี้แน่ๆ ความจริงแล้วไม่ว่าวัฒนธรรมจะแตกต่างกันแค่ไหน หรืออยู่ในประเทศใด ทุกคนล้วนมีความเชื่อในเทพเจ้าหรือเทวดาที่คอยดูแลรักษาเราอยู่ ซึ่งก็เป็นเรื่องที่ดีที่มีสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจและทำให้เราอยู่กันอย่างสบายใจค่ะ
อ้างอิง
3 ความคิดเห็น
แล้วตี่จู่เอี๊ยะของจีนล่ะคะ ถือว่าเป็นศาลพระภูมิหรือเปล่า
อยากเชื่อในอะไรก็เชื่อไปเถิด อย่าไปทำคนอื่นเดือดร้อน หรือบังคับขืนใจคนอื่นให้มาเชื่อโดยไม่สมัครใจเป็นพอ เพราะนั่นเป็นต้นเหตุของความชั่วยิ่งกว่าอะไรทั้งหมด
ของเกาหลีเขามีความศิลปมากคะ แกะไม้เป็นรูปคุณปู่เลย 5555