สวัสดีค่ะน้องๆ ชาว Dek-D.com น้องๆ เคยสงสัยมั้ยคะว่าชื่อมหาสมุทรกับชื่อทวีปต่างๆ ได้มาจากอะไร อย่างมหาสมุทรอินเดียก็ตรงตัวหน่อย แต่มหาสมุทรอาร์กติกหรืออย่างทวีปแอนตาร์กติก้านี่เอาชื่อมาจากไหน วันนี้ พี่พิซซ่า มีคำตอบมาให้ค่ะ
Continents ทวีป
Africa ทวีปแอฟริกา
เริ่มกันที่ทวีปที่ว่ากันว่าเป็นบ้านเกิดของมนุษย์ทั้งหมดค่ะ มีหลายตำนานที่บอกเล่าความเป็นมาของชื่อนี้ เรื่องแรกมาจากยุคโรมันค่ะ หลังพวกโรมันเอาชนะพวกคาร์เธจได้ (อยู่บริเวณประเทศตูนิเซียในปัจจุบัน) ก็ตั้งชื่อเรียกจังหวัดใหม่บริเวณนี้ว่า Africa ส่วนเรื่องที่สองเล่าว่าจริงๆ ชนเผ่าพื้นเมืองที่นี่ชื่อว่าชนเผ่า Afri ที่อยู่อาศัยของชนเผ่านี้จึงเรียกว่า Africa ที่แปลว่าดินแดนแห่งชาวแอฟริ ส่วนเรื่องที่สามว่ากันว่ามาจากคำว่า afar ในภาษาฟินิเชียนที่แปลว่าฝุ่น เมื่อนำมารวมกับ -ica จากภาษาละตินที่แปลว่าดินแดนก็จะได้ความหมายว่าดินแดนแห่งฝุ่น เพราะทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกาที่พวกโรมันยึดได้มีสภาพเหมือนทะเลทราย นอกจากนี้ยังมีอีกหลายที่มาเลยค่ะ
แต่ไม่ว่าเรื่องจริงจะเป็นแบบไหน เมื่อชาวยุโรปสำรวจทวีปนี้มากขึ้นเรื่อยๆ ก็ติดเรียกชื่อพื้นที่อื่นๆ ว่าแอฟริกาตามชื่อจังหวัดเล็กๆ ทางตอนเหนือที่ชาวโรมันยึดมาได้ ไปๆ มาๆ เลยกลายเป็นชื่อเรียกทวีปทั้งทวีปนี้เลย
Asia ทวีปเอเชีย
คำว่าเอเชียมาจากภาษากรีกว่า Ἀσία เจอบันทึกการใช้ครั้งแรกประมาณ 440 ปีก่อนคริสตกาลในงานเขียนของนักประวัติศาสตร์เฮโรโดตัส แต่เชื่อกันว่าน่าจะมีใช้พูดถึงมานานแล้ว เดิมใช้เรียกฝั่งตะวันออกของทะเลอีเจี้ยนค่ะ ต่อมาชาวกรีกก็เริ่มใช้คำว่าเอเชียเรียกเป็นชื่อดินแดนที่ปัจจุบันเรียกว่าอนาโตเลีย (บริเวณซีกเอเชียของประเทศตุรกี) จากนั้นก็ขยายขอบเขตการเรียกไปทางตะวันออกขึ้นเรื่อยๆ จนเป็นเอเชียแบบในปัจจุบัน ส่วนบริเวณอนาโตเลียในปัจจุบันนั้น ชาวโรมันก็เปลี่ยนจากเรียกเอเชียเฉยๆ เป็นเอเชียไมเนอร์แทน
ส่วนที่มาของชื่อเอเชียนั้น ก็มีหลายเวอร์ชันมากค่ะ เพราะต้องย้อนอดีตนานเหลือเกิน สองเวอร์ชันที่ยอมรับกันมากที่สุดคือมาจากรากศัพท์ฟินิเชี่ยน Asu ที่แปลว่าเป็นตะวันออก กับอีกเวอร์ชันคือมาจากรากศัพท์เซมิติก Asu ที่แปลว่าแสงสว่างหรือขึ้น เพราะฝั่งตะวันออกจะเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นก่อน
Antarctica ทวีปแอนตาร์กติก้า
ชื่อนี้มาจากภาษากรีกที่ว่า antartike แปลว่าตรงข้ามกับทางเหนือเพราะมันคือทวีปที่อยู่ขั้วโลกใต้ไงละคะ ฉะนั้นไปดูศัพท์ของ "ทางเหนือ" ก่อนละกันเนอะ ทางเหนือหรือ Arctic คือพื้นที่รอบๆ บริเวณขั้วโลกเหนือ มาจากภาษากรีกว่า arktikos หมายถึงใกล้กับดาวหมีใหญ่ ซึ่งมาจาก arktos ที่แปลว่าหมีอีกที นั่นเพราะกลุ่มดาวหมีใหญ่ (Ursa Major) ชี้ไปยังดาวเหนือ (Polaris) นั่นเอง เมื่อได้ว่าอาร์กติกคือบริเวณขั้วโลกเหนือแล้ว ก็ทำขั้วโลกใต้กลายเป็นคำตรงข้ามโดยเติม prefix ไปว่า ant- (prefix นี้ก็คือพวกคำ anti-, ante- ที่เห็นกันบ่อยๆ นั่นเอง)
เชื่อกันว่าคนแรกที่เรียกแอนตาร์กติก้าเป็นชื่อทวีปบริเวณนั้นคือจอห์น จอร์จ บาร์โธโลมิว ชาวสก๊อตแลนด์ แต่จริงๆ มีการใช้คำว่าแอนตาร์กติกหรือแอนตาร์กติก้ามาก่อนหน้านั้นนานแล้วโดยชาวฝรั่งเศส ในช่วงศตวรรษที่ 15 หลังฝรั่งเศสยึดดินแดนในบราซิลบริเวณใต้เส้นศูนย์สูตรได้ ก็ตั้งชื่อดินแดนบริเวณนั้นว่า France Antartique
Europe ทวีปยุโรป
ทวีปยุโรปตั้งชื่อตาม Europa (ยูโรป้า) หนึ่งในหญิงสาวที่เทพเจ้าซุสตกหลุมรัก ตำนานเล่าว่ายูโรป้าเป็นธิดาของกษัตริย์เอจินอร์แห่งฟินิเชียน เธอเป็นคนสวยมากกกกกก ทันทีที่ซุสเห็นเธอเขาก็แปลงร่างเป็นวัวหนุ่มสีขาวแสนสุภาพอ่อนโยนและเข้ามาวิ่งเล่นกับเธอ หลังยูโรป้าไว้ใจวัวหนุ่มเธอก็ปีนขึ้นหลังของวัว วัวพาเธอหนีข้ามน้ำไปถึงเมืองครีต จากนั้นก็คืนร่างกลับเป็นซุส ยูโรป้าตกหลุมรักซุสและเธอก็มีลูกชายกับเขา 3 คน
นอกจากทฤษฎีที่ว่ากันว่าตั้งชื่อตามยูโรป้าแล้ว ก็ยังมีอีกทฤษฎีที่ว่ามาจากคำว่า Ereb ในภาษาสุเมเรียนโบราณหรือภาษาฟินีเชียนที่แปลว่ากลางคืน เพราะทวีปยุโรปในปัจจุบันตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของดินแดนเมโสโปเตเมีย จึงใช้คำนี้เพื่อเรียกดินแดนที่ดวงอาทิตย์ตก
America ทวีปอเมริกา
ข้อนี้ขอรวมกันเลยทั้ง North America (อเมริกาเหนือ) และ South America (อเมริกาใต้) เพราะที่มาของคำว่าอเมริกามาจากที่เดียวกันค่ะ นั่นคือมาจากชื่อของนักสำรวจชาวอิตาเลียน อเมริโก เวสปุคชี่ เขาเดินทางสำรวจชายฝั่งของเวเนซูเอลาและบราซิล และเป็นคนแรกที่มีแนวคิดว่าแผ่นดินทางตะวันตกที่เพิ่งค้นพบนี้ต้องเป็นทวีปใหม่แน่ๆ เลย ดังนั้นนักทำแผนที่ที่วาดแผ่นดินอเมริกาไปด้วยคนแรกจึงตั้งชื่อทวีปใหม่นี้ตามชื่อของอเมริโก
Australia ทวีปออสเตรเลีย
ตามภาษาละตินใหม่คำนี้แปลว่าดินแดนทางใต้ ดัดแปลงมาจากชื่อทางภูมิศาสตร์ที่ใช้สมัยโรมันว่า Terra Australis Incognita (ดินแดนทางใต้ที่ยังไม่รู้จัก) นั่นเพราะตอนนั้นชาวโรมันยังไปสำรวจไกลขนาดนั้นไม่ได้ ตอนนั้นเวลาวาดแผนที่ก็จะเขียนว่ามันต้องมีดินแดนทางนั้นแน่ๆ เพียงแต่ยังไม่ได้สำรวจ เมื่อชาวยุโรปในยุคต่อมาไปสำรวจและเจอแผ่นดินทางใต้จริงๆ จึงเรียกว่า Terra Australis และย่อกันจนเหลือแค่ Australia
จากนั้นชื่อนี้ก็เป็นที่รู้จักมากขึ้นเมื่อนักสำรวจชาวอังกฤษ แมทธิว ฟลินเดอร์ส กล่าวถึงในการสำรวจหมู่เกาะในปี 1814 แล้วก็เรียกกันแบบนี้มาเรื่อยๆ แบบไม่เป็นทางการจนผู้ว่าการแล็คแลน แม็คควอรี่ ยื่นเรื่องให้เอาคำว่า "ออสเตรเลีย" มาใช้เป็นทางการจริงจัง ชื่อนี้ก็กลายมาเป็นชื่อทางการจริงๆ ของทวีปนี้ในปี 1824
Oceans มหาสมุทร
Indian Ocean มหาสมุทรอินเดีย
ขอเริ่มด้วยมหาสมุทรนี้เพราะชื่อตรงตัวที่สุดค่ะ ชื่อนี้ได้มาเพราะประเทศอินเดียยื่นเข้าไปในพื้นมหาสมุทรนี้นั่นเอง ชื่อนี้เรียกกันครั้งแรกเมื่อปี 1515 ก่อนหน้านั้นจะเรียกว่า Eastern Ocean (มหาสมุทรตะวันออก) เพื่อให้ตรงข้ามกับมหาสมุทรแอตแลนติกที่เดิมเรียกว่า Western Ocean (มหาสมุทรตะวันตก) นั่นคือยุคก่อนที่ชาวตะวันตกจะค้นพบมหาสมุทรแปซิฟิกค่ะ
Atlantic Ocean มหาสมุทรแอตแลนติก
ชื่อแอตแลนติกมาจากภาษากรีกที่ว่า Atlantikos ซึ่งมาจากชื่อของยักษ์ไททัน "Atlas" ตามตำนานเทพปกรณัมของกรีก ยักษ์ไททันตนนี้เป็นผู้แบกท้องฟ้าเอาไว้ไม่ให้ร่วงลงมาทับโลกค่ะ แต่จริงๆ แล้วชื่อมหาสมุทรนี้ไม่ได้อยู่ๆ ก็เอาตามชื่อยักษ์นะคะ แต่ตั้งตามเทือกเขาชื่อ Atlas ทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกันต่างหาก ซึ่งเทือกเขานี้ถูกตั้งชื่อว่าแอตลัสตามชื่อยักษ์ไททันตนนั้นนั่นแหละ พอตั้งชื่อภูเขาได้ ก็ตั้งชื่อทะเลที่อยู่ติดภูเขานี้ว่าทะเลแอตแลนติก ต่อมาจึงขยายให้เป็นชื่อผืนน้ำที่กว้างขึ้น เป็นมหาสมุทรแอตแลนติกอย่างในปัจจุบัน
นอกจากนี้ชื่อ Atlas ก็แปลว่าแผนที่โลกด้วยนะคะ นั่นเพราะสมัยที่อารยธรรมกรีกเริ่มทำแผนที่ จะวาดศีรษะของยักษ์ตนนี้ไว้บนปกของสมุดรวมภาพแผนที่เสมอ ทำให้คำนี้กลายมาเป็นคำศัพท์ว่าแผนที่โลกไปด้วยเลย
Pacific Ocean มหาสมุทรแปซิฟิก
มหาสมุทรนี้เป็นคำศัพท์ภาษาอังกฤษตรงๆ เลยค่ะ pacific แปลว่าสงบ แต่อยู่ๆ จะให้ชี้แล้วบอกว่าตั้งชื่อว่าสงบนะก็คงไม่ใช่ มันต้องมีเรื่องราวค่ะ เมื่อปี 1519 นักสำรวจชาวโปรตุเกส เฟอร์ดินานด์ แมเจลเลน ออกเดินทางข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกเพื่อหาเส้นทางฝั่งตะวันตกไปค้าขายกับหมู่เกาะเครื่องเทศโดยผ่านทวีปอเมริกาใต้ หลังเดินทางอยู่หลายเดือน ผ่านช่องแคบที่ปัจจุบันตั้งชื่อว่าช่องแคบแมเจเลน เฟอร์ดินานด์และคณะก็เดินทางมาถึงน่านน้ำที่ไม่มีใครรู้จักมาก่อนในเดือนพฤศจิกายนปี 1520 น่านน้ำบริเวณสงบนิ่งราบเรียบมาก เขาจึงเรียกน่านน้ำนี้ว่า Mar Pacifico ซึ่งแปลงเป็นภาษาอังกฤษได้ว่ามหาสมุทรแปซิฟิกนั่นเอง
หลังแมเจลเลนและคณะเจอมหาสมุทรแห่งใหม่ ทั้งหมดก็คิดว่าอีกแป๊บคงถึงหมู่เกาะเครื่องเทศแน่ๆ แต่จริงๆ แล้วหนทางยังอีกยาวไกลมากกกกกกกกกกกกค่ะ เพราะมหาสมุทรแฟซิฟิกมีอาณาเขตกว้างขวางที่สุดในโลกแล้ว ใหญ่ระดับที่เอาทุกทวีปในโลกมาใส่ไว้ยังได้เลย
Arctic Ocean มหาสมุทรอาร์กติก
มหาสมุทรนี้ได้ชื่อมาจากบริเวณตรงนั้นค่ะ เพราะบริเวณขั้วโลกเหนือเรียกว่าอาร์กติก มหาสมุทรตรงนั้นเลยได้ชื่อนี้ตามไปด้วย เป็นชื่อที่มาจากตำแหน่งแผ่นดินแถวนั้นเหมือนมหาสมุทรอินเดียเลย
Antarctic Ocean มหาสมุทรแอนตาร์กติก
มหาสมุทรแอนตาร์กติกหรือมหาสมุทรทางใต้ ชื่อนี้ก็มีที่มาเหมือนชื่อทวีปแอนตาร์กติก้าที่พูดไปแล้วค่ะ แต่ยังเป็นที่น่าสงสัยอยู่ว่าชื่อนี้ได้มาเพราะมันอยู่ตรงข้ามกับทางเหนือ หรือเพราะบริเวณนั้นเป็นทวีปแอนตาร์กติก้าเลยตั้งชื่อมหาสมุทรบริเวณนี้ว่าแอนตาร์กติกตามไปด้วย ไม่ว่ามันจะตั้งชื่อตามอะไร แต่ที่มาก็อันเดียวกันค่ะ
ชื่อพวกนี้จะสะท้อนความเชื่อและที่มาในตัวมันเอง บางชื่อเห็นแล้วก็รู้เลยว่าใครเป็นผู้ค้นพบ ส่วนมากมักไม่ใช่ชื่อภาษาอังกฤษตรงๆ แต่มาจากภาษาของอารยธรรมก่อนๆ แล้วภาษาอังกฤษค่อยแผลงรูปให้ดูเป็นอังกฤษอีกที แม้จะเป็นเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ แต่ก็ให้ประโยชน์ด้านการศึกษาภาษาเหมือนกันนะคะเนี่ย
2 ความคิดเห็น
ชื่อทวีปเอเชีย ก็มาจากหนึ่งเนเรียด บรรดาลูกๆของเนริอุส ในตำนานกรีกด้วยค่ะ