[ซีรีส์ภาษาฮังการี 101] ตอนที่ 1 มารู้จักภาษาฮังการีกัน! Ismerjük meg a magyart! ~
ตั้งกระทู้ใหม่
ทะเลสาบบอลอโตน (Balaton-tó) ของฮังการี
วันนี้ผมจะมาแนะนำภาษานี้กัน แต่ก่อนอื่น ก่อนที่เราจะดำดิ่งลงไปในภาษาอันแสนเป็นปริศนานี้ เราต้องรู้จักดินแดนที่ใช้ภาษานี้ “ฮังการี” และผู้คนที่ใช้ภาษานี้ “ชาวฮังการี” กันครับ เพราะเมื่อก่อน ผมเองก็ได้ยินชื่อประเทศนี้เป็นครั้งแรก (และก็ไม่คิดว่า จะต้องได้มาอยู่ที่นี่ยาวนานแบบนี้ครับ)
มณฑลของฮังการีและประเทศเพื่อนบ้าน
ประเทศฮังการีตั้งอยู่ในกลางทวีปยุโรป มีแม่น้ำดานูบ และ แม่น้ำทิสซอ ไหลผ่านใจกลางที่ราบของประเทศ ที่เรียกว่า “แอ่งคาร์เพเทีย (Kárpád medence / Carpathian basin)” ล้อมรอบด้วยเทือกเขาคาร์เพเทีย และ เทือกเขาแอลป์ มีประเทศออสเตรีย สโลวาเกีย โรมาเนีย เซอร์เบีย โครเอเชีย และ สโลวีเนียล้อมรอบครับ ง่าย ๆ คืออยู่ระหว่างยุโรปตะวันตก (อิตาลี เยอรมัน ฝรั่งเศส) และยุโรปตะวันออก (รัสเซีย ยูเครน โรมาเนีย เบลารุส) ประเทศฮังการีก็เลยได้ฉายาว่า “หัวใจแห่งยุโรป (Európa szíve/The heart of Europe)” เมืองหลวงของประเทศนี้ชื่อว่า “บูดาเปสต์ (Budapest)” ครับ ซึ่งเพื่อน ๆ ของผมหลายคนที่ไม่เคยรู้จักฮังการีมาก่อน หลายคนรู้จักบูดาเปสต์กันครับ
กรุงบูดาเปสต์ จากภูเขาบูดา
แม้ว่าฮังการีจะอยู่ในยุโรป แต่ชาวฮังการี ก็ไม่นับว่าเป็นชาวสลาฟ หรือ ชาวเยอรมัน หรือ ชาวละติน แบบประเทศอื่น ๆ ในยุโรปครับ แถมภาษาฮังการี ยังไม่ได้มีที่มาจากยุโรปด้วยซ้ำ
อย่างแรก เราต้องเข้าใจก่อนว่า ภาษาฮังการี เป็นภาษาที่มีต้นกำเนิดมาจากทวีปเอเชียครับ Nani? ทำไมถึงเป็นอย่างนั้นหล่ะ มันอยู่กลางยุโรปเลยหนิ
เรื่องนี้ ต้องย้อนกลับไปเมื่อพันห้าร้อยปีก่อน มีชนเผ่าขี่ม้าชนเผ่าหนึ่ง ซึ่งเรียกตัวเองว่า ชาวม็อดยอร์ หรือที่โรมันเรียกว่า ฮัน (Hun) ได้บุกทัพมายังดินแดนของโรมัน นำโดย อัลติล่า (Atilla the Hun) ได้ทำการบุกกรุงโรมในราว ค.ศ. 430 จากนั้นก็ได้ถอยทัพไปยังทางตะวันออกของเทือกเขาคาร์เพเทีย และต่อมาลูกหลานของเค้า ที่ชื่อว่า อาร์พาด (Árpád) ก็ได้เดินทางกลับมายังแอ่งคาร์เพเทียในช่วง ค.ศ.900-1000 และก่อตั้งดินแดนใหม่ขึ้น มีชื่อว่า ม็อดยอร์โอร์สาก (Magyarország/ดินแดนของชาวม็อดยอร์) หรือที่ชาวโรมันเรียกว่า ฮุงกาเรีย (Hungaria/ดินแดนของชาวฮัน)
ภาพวาดการพิชิตแอ่งคาร์เพเทียของเผ่าม็อดยอร์
ซึ่งม็อดยอร์ (Magyar) คือชื่อที่เผ่าฮันสายที่มาพิชิตดินแดนนี้ใช้เรียกตัวเองครับ เป็นคำที่ชาวฮังการียังใช้เรียกตัวเองอยู่แม้ผ่านมาแล้วหนึ่งพันปี และภาษาฮังการีก็ยังมีชื่อเรียกในภาษาของเค้าเองว่า Magyarul ครับ
ตำนานได้กล่าวไว้ว่า มีกวางสีทองตัวหนึ่ง ได้วิ่งหนีการไล่ล่าของเผ่าฮันมา จนมาถึงเลเวเดีย และตามมาด้วยแอ่งคาร์เพเทีย อันเป็นที่หมายสุดท้ายของชาวฮัน ที่ที่ชาวฮัน (AKA ฮังกาเรียน) ได้เรียกว่าแผ่นดินแม่ ในเวลาต่อมา และกวางตัวนั้น จึงถูกเรียกว่า “กวางแห่งปาฏิหาริย์ (Csodaszarvas)”
กวางแห่งปาฎิหารย์ (โชเดาะซอร์ว็อช)
จากการขุดค้นทางโบราณคดี DNA และ การสืบด้วยความสัมพันธ์ของภาษา (Linguistic connection) ทำให้ปริศนาของภาษาฮังการีที่เป็นปริศนามาหลายร้อยหลายพันปีคลี่คลายออก และค้นพบญาติที่ห่างออกไปในไซบีเรีย ประเทศรัสเซีย ซึ่งเป็นเผ่าที่เรียกตัวเองว่า มานซี (Mansi) และเผ่าคานตี (Khanty)
ญาติของพวกฮังการีอีกหนึ่งส่วนนั้น อพยพเข้ามาในยุโรปจากเทือกเขายูราล แต่แทนที่จะมาทางใต้ พวกนี้อพยพขึ้นไปทางเหนือ ในดินแดนที่เป็นหน้าหนาวตลอดการ ห้อมล้อมไปด้วยแสงเหนือ และป่าสนไทก้าสุดลูกหูลูกตา ดินแดนนั้น เรียกว่า “ซุโอมิ และ เอสติ” หรือที่เรารู้จักกันในนาม “ฟินแลนด์ และ เอสโตเนีย” นั่นเอง
ฟินแลนด์
จากการที่ภาษาพวกนี้นั้นมีที่มาจากเทือกเขายูราลในไซบีเรีย และมีลักษณะพิเศษที่แบ่งแยกเป็นตระกูลภาษาของตัวเอง นักภาษาศาสตร์จึงเรียกตระกูลภาษานี้ว่า ตระกูลภาษายูราลิก (Uralic language family)
ภาษาในตระกูลภาษายูราลิก ฮังการีคือภาษาที่อยู่ใต้สุดของตระกูลภาษานี้
ภาษาพวกนี้แปลกยังไง ภาษาพวกนี้มีลักษณะแปลกกว่าภาษาอื่น ๆ ตรงที่ว่า ภาษาพวกนี้นั้น มีการต่อท้ายคำเพื่อแบ่งว่าคำ ๆ นี้มีหน้าที่ไหนในประโยค (Grammatical case) แทนที่จะเป็นการเรียงประธาน-กริยา-กรรม แบบภาษาอังกฤษ ภาษาไทย ภาษาจีน ภาษาอิตาลี หรือ ภาษาโปรตุเกส ภาษานี้ต่อเสียงท้ายคำเพื่อบ่งบอกหน้าที่ของคำในประโยคเกือบทุก ๆ อย่างเลย เหมือนกับที่เราแปะสติกเกอร์ไว้ที่ผลไม้ในตลาดเพื่อบอกว่าผลไม้อันนี้คืออะไร ราคากี่บาท ภาษาพวกนี้ก็แปะไว้ท้ายคำ เพื่อบอกว่าอันนี้เป็นคำนาม อันนี้เป็นเอกพจน์ เป็นพหูพจน์ เป็นกรรม
แต่ว่า แม้แต่สถานที่ การยกตัวอย่าง การบอกเวลา ก็ต้องเติมท้ายคำข้างหลังด้วย เพื่อบ่งบอกสถานที่ที่เป็นจุดเริ่มต้น และสถานที่ที่เป็นจุดหมายปลายทาง
บ้านสไตล์ฮังการีดั้งเดิม
ยกตัวอย่างภาษาฮังการี และ ภาษาฟินแลนด์ คำว่าบ้าน
| ภาษาไทย | Magyar (Hun) : ฮ้าซ | Suomi (Finn) : ตาโล |
| บ้าน (ประธาน) | Ház | Talo |
| บ้าน (หลายบ้าน) | Házak | Talot |
| บ้าน (กรรม) เช่น บ้านโทนทุบ |
Házat | Taloa |
| ของบ้าน เช่น สนามหญ้าของบ้านหลังนี้ |
Háza | Talon |
| เข้าไปในบ้าน | Házba | Taloksi |
| อยู่ในบ้าน | Házban | Talossa |
| ออกมาจากในบ้าน | Házból | Talosta |
และจากการที่เรามีเสียงแปะไว้ท้ายคำนี้ ทำให้ภาษาฮังการีจะวางอะไรตรงไหนไว้ในประโยคก็ได้ ตราบเท่าที่มีเสียงแปะไว้ข้างหลัง เช่นประโยคว่าฉันซื้อบ้าน (บ้านคือสิ่งที่ถูกซื้อ)
ฮังการี - Vettem egy házat ฮ้าซ แปลว่า บ้าน ส่วน -at คือแสดงว่าคำนี้เป็นกรรม
ฟินน์ - Ostin talon ตาโล แปลว่าบ้าน ส่วน -n คือแสดงว่าคำนี้เป็นกรรม
ภาษาญี่ปุ่น ก็มีฟังก์ชั่นแบบนี้เหมือนกัน:
ญี่ปุ่น - Ie-wo kaima-a (家を買いました) อิเอะ แปลว่าบ้าน ส่วน -wo ติดเข้าไปด้านหลังเพื่อแสดงว่าบ้านเป็นกรรมในประโยค บ้านคือสิ่งที่ถูกซื้อ สิ่งที่ต่างก็คือ ภาษาญี่ปุ่นไม่สามารถสลับคำกริยาไปข้างหน้าได้เหมือนสองภาษาข้างบน (มีการสันนิษฐานว่าภาษาญี่ปุ่นอาจจะมีความเกี่ยวข้องกับภาษายูราลิก แต่อาจจะแยกออกมาเมื่อนานมาแล้ว เรียกว่า ทฤษฎี Ural-Altaic languages)
เราซูมเข้าไปในตระกูลภาษายูราลิก เข้าไปภาษาฮังการีเหมือนเดิมกันดีกว่า จากที่ยกตัวอย่างไปข้างต้น ประโยคของภาษาฮังการีสามารถสลับไว้ตรงไหนก็ได้ในประโยคครับ ยกตัวอย่างประโยคว่า อีฟชอบดอกไม้ (มาจากในวิกิพีเดียครับ) ทุกประโยคมีความหมายเหมือนกันคือ อีฟ (เอวอ) ชอบดอกไม้ แต่ว่ามีความแตกต่างกันในการโฟกัสความสำคัญในประโยค (ซึ่งไม่ได้สำคัญมากในระดับการพูดทั่วไป)ภาษาญี่ปุ่น ก็มีฟังก์ชั่นแบบนี้เหมือนกัน:
ญี่ปุ่น - Ie-wo kaima-a (家を買いました) อิเอะ แปลว่าบ้าน ส่วน -wo ติดเข้าไปด้านหลังเพื่อแสดงว่าบ้านเป็นกรรมในประโยค บ้านคือสิ่งที่ถูกซื้อ สิ่งที่ต่างก็คือ ภาษาญี่ปุ่นไม่สามารถสลับคำกริยาไปข้างหน้าได้เหมือนสองภาษาข้างบน (มีการสันนิษฐานว่าภาษาญี่ปุ่นอาจจะมีความเกี่ยวข้องกับภาษายูราลิก แต่อาจจะแยกออกมาเมื่อนานมาแล้ว เรียกว่า ทฤษฎี Ural-Altaic languages)
- Éva szereti a virágokat.
- Szereti Éva a virágokat.
- Éva szereti a virágokat.
- Éva a virágokat szereti.
- A virágokat Éva szereti.
- A virágokat szereti Éva.
สองลักษณะนี้ การสลับคำไปมาในประโยคได้ และ การแปะเสียงไว้ท้ายคำเพื่อบอกประโยค คือลักษณะที่สำคัญที่สุดสองอย่างของภาษาฮังการีเลย- Szereti Éva a virágokat.
- Éva szereti a virágokat.
- Éva a virágokat szereti.
- A virágokat Éva szereti.
- A virágokat szereti Éva.
แล้วภาษาฮังการี มีใครบ้างบนโลกใบนี้ที่พูดบ้าง?
ภาษาฮังการีมีคนใช้เป็นภาษาแม่ประมาณ 13 ล้านคนบนโลก ส่วนใหญ่อยู่ในประเทศฮังการี และประเทศอื่น ๆ ในแอ่งคาร์เพเทีย โดยเฉพาะในสโลวาเกียตอนใต้ พื้นที่ทรานซิลเวเนีย (Székely) ของโรมาเนีย (ใช่ รวมไปถึงส่วนที่มีปราสาทแดร็กคิวล่าด้วย) เซอร์เบียตอนเหนือในเขตปกครองตัวเองวอยโวดินา (Vojvodina) และ ยูเครนในแถบมณฑลซาคาร์พาทสก้า (Zakarpatska Oblast) และจังหวัดมูรสก้าของสโลวีเนีย (Murska) และภูเขาแอลป์ตะวันออกในออสเตรียครับ
การกระจายตัวของผู้ใช้ภาษาฮังการีเป็นภาษาแม่
เนื่องจากประเทศออสเตรีย-ฮังการีได้แพ้สงครามโลกครั้งที่ 1 ทำให้ประเทศฮังการีเสียพื้นที่ดินแดนไป 72% โดนตัดส่วนที่เป็นทะเลออกด้วย และทำให้ประชากรครึ่งหนึ่งติดอยู่ในดินแดนของประเทศเพื่อนบ้าน (สนธิสัญญาทริอาน็อง : Treaty of Trianon) และเมืองบางเมืองของต่างประเทศก็ยังพูดภาษาฮังการีกันอยู่จนถึงปัจจุบัน เช่น คลูช-นาโปกา หรือ โคโลจวาร์ (Cluj-Napoca/Kolozsvár) ในโรมาเนีย และ โคมารโน่ หรือ โคมาโรม ในสโลวาเกีย (Komárno/Komárom)
ก่อนและหลังทริอาน็อง
เมืองโคโลจวาร์ ในประเทศโรมาเนีย
ภาษาฮังการีถือเป็นหนึ่งในภาษาราชการของสหภาพยุโรป เพราะว่าฮังการีเป็นหนึ่งในประเทศสหภาพยุโรปครับ ทำให้ช่วงหลัง ๆ มานี้ ภาษาฮังการี และ ภาษาฟินแลนด์จึงเป็นที่สนใจมากขึ้นเนื่องจากการเข้าร่วมสหภาพยุโรปครับ
การเต้นแบบฮังการีพื้นเมือง (Néptánc)
ตอนต่อไป เราจะมาดูกันว่า อักษร ABC ของฮังการีนั้น เค้าออกเสียงว่ายังไง แล้วเราเวลาเราไปเที่ยวฮังการี เราจะทักทาย ขอบคุณ หรือว่าถามราคาของได้ยังไงกันบ้างในตอนที่สองครับ วันนี้ก็ขอจบตอนแรกไว้ตรงนี้ครับ Thanks for reading! Remélem érdekes volt.ส์
WitHungary
3 เม.ย. 64 เวลา 20:31 น.
1,949
views
แสดงความคิดเห็น