การถนอมอาหาร

[AoM]

วิธีการถนอมอาหาร
    ในบางฤดูกาลมีผลผลิตประเภทอาหารออกมามากมาย ทำให้ไม่สามารถรับประทานอาหารสดๆได้หมด แต่เราสามารถเก็บรักษาอาหารนั้นไว้รับประทานต่อไปได้ ด้วยวิธีการถนอมอาหาร ซึ่งทำได้หลายวิธี คือ
    1. การถนอมอาหารโดยการตากแห้ง เป็นวิธีการที่ง่ายที่สุดและประหยัดที่สุด ใช้ได้กับอาหารประเภทผักและผลไม้ เนื้อสัตว์ โดยนำน้ำหรือความชื้นออกจากอาหารให้มากที่สุด โดยการใช้ความร้อนจากแสงแดดหรือแหล่งอื่น อาหารที่ควรนำมาตากแห้ง เช่น เนื้อเค็ม เป็นต้น
    2. การถนอมอาหารโดยการดอง เป็นการใช้สารปรุงแต่งให้มีรสเปรี้ยว เค็ม หวาน หรือมีรสผสม อาหารที่ควรนำมาดอง เช่น มะม่วงดอง ผักกาดดอง เป็นต้น
    3. การถนอมอาหารโดยการใช้น้ำตาล นิยมใช้กับผลไม้ การถนอมอาหารโดยวิธีนี้มีด้วยกันหลายวิธี
        1) การเชื่อม นิยมใช้กับผลไม้บรรจุกระป๋อง เช่น เงาะกระป๋อง ลิ้นจี่กระป๋อง เป็นต้น
        2) การทำแยม เป็นการใส่น้ำตาลลงในเนื้อผลไม้ที่ยังมีน้ำปนอยู่ แล้วกวนให้เข้ากัน เช่น แยมมะละกอสุก แยมส้ม แยมสตรอเบอรี่ เป็นต้น
        3) การกวน นิยมใช้กับผลไม้ กวนจนผลไม้แห้ง เช่น ส้มโอกวน สับปะรดกวน เป็นต้น
        4) การแช่อิ่ม เป็นการแช่ผักหรือผลไม้ในน้ำเชื่อมที่เพิ่มความเข้มข้นของน้ำเชื่อมจนถึงจุดอิ่มตัว แล้วนำมาทำให้แห้ง เช่น มะละกอแช่อิ่ม มะตูมแช่อิ่ม เป็นต้น
    4. การถนอมอาหารโดยการแช่แข็ง เป็นการใช้อุณหภูมิต่ำ ช่วยป้องกันไม่ให้อาหารเสีย โดยการควบคุมจุลินทรีย์และบัคเตรีไม่ให้เจริญเติบโตได้ นิยมใช้กับอาหารสด อาหารที่ปรุงเสร็จแล้ว เช่น อาหารแช่แข็ง เป็นต้น
    5. การถนอมอาหารโดยใช้สารปรุงแต่งอาหาร สารปรุงแต่งที่นิยมใส่ในอาหาร ได้แก่
        1) สารกันบูด ควรใช้ในปริมาณที่พอเหมาะ (สารกันบูด 1 กรัม/น้ำหนักอาหาร 1 กิโลกรัม)
        2) สีผสมอาหาร ควรใช้สีจากธรรมชาติหรือสารเคมีที่ได้รับอนุญาตจากองค์การเภสัชกรรม
        3) สารเคมี คือ วัตถุปรุงแต่งรสอาหารหรือวัตถุที่ช่วยในการควบคุมความเป็นกรด-ด่าง
    6. การรมควัน เป็นการถนอมอาหารที่ต่างไปจากวิธีอื่น ช่วยให้อาหารเก็บได้นาน มีกลิ่นหอมและรสชาติแปลก ซึ่งเป็นที่นิยมกันมาก เช่น รมควันปลา เป็นต้น
การเก็บรักษาและบรรจุอาหารที่ถนอมแล้ว
    อาหารที่ถนอมแล้วจะเก็บไว้ได้นานหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับการเก็บรักษา ซึ่งสามารถทำได้หลายวิธีด้วยกัน ดังนี้
    1. การเก็บรักษาและบรรจุอาหารที่ถนอมด้วยการตากแห้ง เช่น เนื้อเค็มหรือปลาเค็มนั้น ควรเก็บไว้ในภาชนะที่แห้งหรือโปร่ง เช่น เก็บไว้ในขวดโหลหรือแขวนไว้ในที่โปร่ง เป็นต้น
    2. การเก็บรักษาและบรรจุอาหารที่ถนอมด้วยการดอง เช่น ผักกาดดองหรือมะนาวดองนั้น ควรใส่ขวดหรือภาชนะที่เป็นแก้วก็ได้
    3. การเก็บรักษาและบรรจุอาหารที่ถนอมด้วยการกวน เช่น มะม่วงกวน กล้วยกวนนั้น ควรเก็บไว้ในควรแก้วหรือภาชนะที่ไม่ได้ทำจากอะลูมิเนียม สังกะสี เพราะอาหารกวนบางชนิดมีรสเปรี้ยว จะทำปฏิกิริยากับภาชนะ และเป็นอันตรายต่อผู้บริโภคได้
    4. การเก็บรักษาและบรรจุอาหารที่ถนอมด้วยอุณหภูมิต่ำ เช่น ผัก ผลไม้ หรือเนื้อสัตว์ ซึ่งสามารถเก็บไว้ได้นาน โดยการแช่ตู้เย็นหรือห้องเย็น
    5. การเก็บรักษาและบรรจุอาหารที่ถนอมด้วยการบรรจุกระป๋องหรือขวด เป็นการเก็บรักษาอาหารประเภทสำเร็จรูปไว้รับประทาน