คำศัพท์ที่เกี่ยวเนื่องกับพระราชพิธีบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

[R O Y Y I M : )]

ผลการสำรวจคำศัพท์ที่เกี่ยวเนื่องกับงานพระราชพิธีพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พบว่า มีทั้งสิ้น ๖๔ คำ เรียงตามหลักการใช้พจนานุกรม ดังนี้

           
๑.กัลปพฤกษ์  หมายถึง ต้นไม้ตามความเชื่อในไตรภูมิทำเพื่อทิ้งทาน


๒. เก็บพระบรมอัฐิ หมายถึง พิธีที่ทำขึ้นหลังจากถวายพระเพลิงเสร็จสิ้นแล้ว

๓. เกยหรือเกยลา หมายถึง แท่นฐานยกพื้นสี่เหลี่ยมย่อมุม มีรางเลื่อนสำหรับเชิญพระโกศขึ้นประดิษฐานบนพระยานมาศ

๔. เกรินบันไดนาค หมายถึง อุปกรณ์ใช้เชิญพระบรมศพขึ้นหรือลงจากราชรถ

๕. พระโกศ หมายถึง ภาชนะเครื่องสูงทรงกรวยยอดแหลมใช้บรรจุพระบรมศพชั้นนอก

๖. พระโกศจันทน์ หมายถึง พระโกศที่ทำจากไม้จันทน์

๗. คด หมายถึง สิ่งปลูกสร้างซึ่งสร้างขึ้นแสดงขอบเขตมณฑลพิธี

๘. เครื่องสังเค็ด หมายถึง สังเค็ดแปลว่าการสวด เครื่องสังเค็ดก็คือเครื่องที่ใช้ในการสวดพระบรมศพ

๙. เครื่องพระสุกำ หมายถึง เครื่องมัดศพ ประกอบด้วยผ้าขาว ด้ายดิบ กระดาษ และฟาง

๑๐. พระจิตกาธาน หมายถึง แท่นที่เผาศพ หรือภาษาสุภาพคือ เชิงตะกอน

๑๑. เจ้าพนักงานภูษามาลา หมายถึง ข้าราชการราชสำนักมีหน้าที่ถวายเครื่องใหญ่

๑๒. ฉัตร หมายถึง เป็นเครื่องสูง มีรูปร่างคล้ายร่ม

๑๓. ฉากบังเพลิง หมายถึง เครื่องกั้นทางขึ้นลงพระเมรุมาศ

๑๔. พระบรมฉายาลักษณ์,พระบรมรูป หมายถึง รูปถ่ายพระมหากษัตริย์

๑๕. พระชฎาห้ายอด หมายถึง พระชฎาที่ใช้แทนพระมหาพิชัยมงกุฎ

๑๖. ชาลา หมายถึง พื้นดินที่ยกระดับและปูพื้นผิวเรียบด้วยวัสดุปูพื้น

๑๗. ซ่าง,ส้าง,สร้าง หรือสำซ่าง หมายถึง สิ่งปลูกสร้างรูปทรงสี่เหลี่ยมดาดหลังคา สร้างขึ้นตามมุมทั้งสี่ของพระเมรุมาศ

๑๘. ดอกไม้จันทน์ หมายถึง เนื้อไม้จันทน์เป็นต้นที่ไสเป็นแถบบางนำมาประดิษฐ์เป็นช่อขนาดเล็ก ใช้ในการเผาศพ

๑๙. ถวายเพลิงพระบุพโพ หมายถึง พระราชพิธีที่จัดขึ้นก่อนการออกพระเมรุ

๒๐. ทับเกษตร หมายถึง อาคารโถง หลังคาจั่วใช้เป็นที่นั่งพักของข้าราชการที่มารับเสด็จและร่วมพระราชพิธี

๒๑. ทิม หมายถึง ที่พักของพระสงฆ์ แพทย์หลวง เจ้าพนักงาน และประโคมปี่พาทย์ประกอบพิธี

๒๒. นาลิวัน หมายถึง พราหมณ์สยายผมเดินตามขบวน

๒๓. พระนพปฎลมหาเศวตฉัตร หมายถึง เศวตฉัตร ๙ ชั้น

๒๔. พระเบญจา หมายถึง พระแท่นทำเป็นฐานซ้อนขึ้นไปห้าชั้น

๒๕. ประโคมย่ำยาม หมายถึง เครื่องบอกเวลาแก่เจ้าพนักงาน

๒๖. ปัญญาสมวาร หมายถึง การบำเพ็ญพระราชกุศลครบ ๕๐ วัน

๒๗. ปัณณาสมวาร หมายถึง การบำเพ็ญพระราชกุศลครบ ๕๐ วัน

๒๘. ปัณรสมวาร หมายถึง การบำเพ็ญพระราชกุศลครบ ๑๕ วัน

๒๙. เปิดเพลิง หมายถึง การถวายพระเพลิงช่วงเวลาดึก

๓๐. พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท หมายถึง ปราสาทที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของพระบรมมหาราชวัง เป็นที่ตั้งพระบรมศพ

๓๑. พระที่นั่งทรงธรรม หมายถึง เป็นที่ที่พระเจ้าอยู่หัวและพระบรมวงศานุวงศ์ประทับทรงธรรม

๓๒. พระที่นั่งพิมานรัตยา หมายถึง เป็นพระที่นั่งที่ได้มีการสรงน้ำพระบรมศพ

๓๓. พระที่นั่งราเชนทรยาน หมายถึง พระราชยานหาม ๔ คาน คนหาม ๕๖ คน

๓๔. พลับพลายก หมายถึง เป็นโถงใช้สำหรับรับส่งพระบรมศพขึ้นราชรถ

๓๕. พระภูษาโยง หมายถึง ผ้าที่โยงจากพระโกศพระบรมศพไปยังอาสน์สงฆ์

๓๖. มณฑลพิธี หมายถึง บริเวณที่ใช้ประกอบพระราชพิธี มีเครื่องหมายแสดงขอบเขตชัดเจน

๓๗. พระเมรุทอง หมายถึง เมรุขนาดเล็กมีรูปทองอยู่ภายในเมรุมาศ

๓๘. พระเมรุมาศ หมายถึง สถาปัตยกรรมชั่วคราวใช้ถวายพระเพลิงพระบรมศพ

๓๙. พระยานมาศสามลำคาน,พระยานมาศสามคาน หมายถึง พระราชยานที่มีคนหาม ๓ คาน คนหามมี ๒ ผลัด ผลัดละ ๖๐ คน

๔๐. ราชรถน้อย หมายถึง ราชรถที่คล้ายพระมหาพิชัยราชรถและเวชยันตราชรถ แต่มีขนาดเล็กกว่า

๔๑. ราชรถรางปืน และราชรถปืนใหญ่ หมายถึง ราชรถที่เชิญพระโกศพระบรมศพของพระมหากษัตริย์ที่รับราชการทหาร

๔๒. พระมหาพิชัยราชรถ หมายถึง ราชรถทำจากไม้สักแกะสลักลงรักปิดทอง เป็นราชรถไว้เชิญพระบรมศพ

๔๓. เวชยันตราชรถ หมายถึง เป็นราชรถรองที่ใช้แทนพระมหาพิชัยราชรถ

๔๔. ราชวัติ หมายถึงแนวรั้วกำหนดขอบเขตของพระเมรุมาศ และพระเมรุทั้งสี่ด้าน

๔๕. ริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศ พระราชอิสริยยศ พระอิสริยยศงานพระเมรุ หมายถึง เป็นเครื่องประกอบของการพระราชพิธีออกพระเมรุ

๔๖. พระลอง หมายถึง ภาชนะทรงกรวยชั้นนอกที่ใส่พระบรมศพ

๔๗. พระลองทองใหญ่ หมายถึง พระโกศสำหรับทรงพระบรมศพของพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศ์ชั้นสูง

๔๘. วงปี่พาทย์นางหงส์ หมายถึง วงปี่พาทย์ที่ใช้ในการประโคมประกอบพิธีศพ

๔๙. พระบรมศพ หมายถึง ศพ ร่างคนที่ตายแล้ว

๕๐. ศาลาลูกขุน หมายถึง โถงทรงไทยชั้นเดียวที่ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่เฝ้ารับเสด็จฯ

๕๑. สดับปกรณ์ หมายถึง บังสุกุล

๕๒. สตมวาร หมายถึง การบำเพ็ญพระราชกุศลครบ ๑๐๐ วัน

๕๓. พระบรมราชสรีรางคาร หมายถึง เถ้าถ่านที่ปะปนกับพระบรมอัฐิ

๕๔. สวดศราทธพรต หมายถึง บทสวดในการบำเพ็ญพระราชกุศลถวายพระบรมศพเมื่อครบรอบวันต่าง ๆ

๕๕. สวรรคต,เสด็จสรววคต หมายถึง ตาย 

๕๖. สวรรคาลัย หมายถึง ตาย

๕๗. สัตตมวาร หมายถึง การบำเพ็ญพระราชกุศลครบ ๗ วัน

๕๘. สัตว์หิมพานต์ หมายถึง สัตว์ในจินตนาการที่กวี หรือจิตรกร พรรณนาถึง อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์หรือเขาไกรลาสดังที่ปรากฏในวรรณคดีไตรภูมิพระร่วง และรามเกียรติ์

๕๙. พระบรมสาทิสลักษณ์ หมายถึง รูปเขียนพระมหากษัตริย์

๖๐. สุกำศพ หมายถึง การห่อ และมัดตราสังข์ศพ

๖๑. พระสุพรรณแผ่นจำหลักปริมณฑลฉลองพระพักตร์ หมายถึง แผ่นทองคำดุนสำหรับถวายปิดพระพักตร์พระบรมศพ

๖๒. พระเสลี่ยงกลีบบัว หมายถึง พระราชยานที่ใช้พลหาม ๑๖ คน

๖๓. พระเสลี่ยงแว่นฟ้า หมายถึง พระราชยานขนาดเล็ก ใช้พลหาม ๘ คน

๖๔. หอเปลื้อง หมายถึง สิ่งปลูกสร้างชั้นเดียวไว้เก็บพระโกศและเครื่องประกอบ

 

                    
 

Comments

[R O Y Y I M : )]

อ้างอิงจากเว็บไซต์ http://computer.ru.ac.th/flipbook/4/mobile/index.html#p=1