คติความเชื่อของเรือนภาคกลาง

คติความเชื่อของภาคกลาง

         ฤกษ์ปราบดิน    คือการหาผู้รู้หรือโหรตรวจดูที่ดิน หาฤกษ์ปราบดิน สำรวจที่ดินว่าจะเป็น
โขดเป็นเนินปลวก มีหลักตอ มีขอนท่อนไม้หรืออะไรที่แกะกะจมฝังดินอยู่บ้างหรือไม่ถ้ามีก็จัดการ
ถอนทิ้งและปราบดินให้เรียบ

                 วิธีชิมรสดิน  ขุดหลุมลึกราวศอกเศษเอาใบตองปูไว้ใต้ก้นหลุมนำหญ้าคาสดและสะอาดทับไว้
ข้างบนใบตองสักกองหนึ่ง ทิ้งไว้ค้างคืนจนไปดินเป็นเหื่อที่จับบนใบตองถ้ามีรสหวานแสดงว่าที่นั่นมี
คุณสมบัต ิปานกลางพออยู่ได้ ถ้ามีรสจืดถือว่าดีเป็นมงคลอยู่เย็นเป็นสุข    หากมีรสเค็มและรสเปรี้ยวไม่
เป็นการดี ส่วน วิธีดมดินให้ขุดดินขึ้นมาดมดู ถ้ามีกลิ่นหอมดังดอกบัวหรือดอกสารภี แสดงว่าที่นั่นอุดม
สมบูรณ์ ดีนักเรียกว่าที่พราหมณ์   ถ้ากลิ่นหอมดังดอกพิกุลเรียกว่าสัตภูมิดี  เช่นกันจะอยู่เย็นเป็นสุขถ้า
กลิ่นหอมเย็นหรือหอมดังดอกไม้อย่างอื่น   ก็ถือเป็นพื้นที่ที่ดีเหมือนกัน ถ้ากลิ่นเผ็ดหรือกลิ่นเหม็นกลิ่น
เค็มถือว่าเป็นทำเลที่ไม่ดี

                 เสาเรือนและโฉลกเสาเรือนการเลือกเสาเรือนข้อสำคัญอยู่ที่รู้จักเลือกเสาที่ดีมีความคงทนไม่มี

ตำหนิเป็นตาไม้ในที่สำคัญ หรือมีรูที่ทำให้มดปลวกตัวแมงเจาะชอนไชเข้าไปได้

                 ลักษณะของเสาและเตาเสาที่ดีสำหรับเลือกใช้เป็นเสาเรือนนั้น ให้เลือกเสาที่มีโคนต้นและ
ข้างปลายใหญ่เสมอกัน ซึ่งได้ชื่อว่า "อุดมพฤกษ์" จัดเป็นไม้ที่ดีมากหรือจะเลือกเสาที่โคนต้นใหญ่ข้าง
ปลายเล็กซึ่งได้ชื่อว่า " ไม้ตัวเมีย" ก็ได้ เพราะจัดเป็นไม้ที่ดีตามตำราปลูกเรือนในคติโหราศาสตร ์

                  ส่วนเสาที่ไม่ควรเลือกมาทำเสาเรือน คือ เสาที่มีตาเข้าลักษณะ เป็ดไซ้ ไก่ตอด สลักรอด หมูสี
หรือเสาคตอย่างน่องช้างคือเป็นเสาที่มีตาอยู่ในตำแหน่งที่เป็ดมาใช้ไก่มาตอด หมูเอาสีข้างมาสีกับเสา
เรือนเหล่านี้จะทำให้เสาเรือนสึกหรแมลงและปลวกสามารถชอนไชเข้าทำรังได้

                 เสาสำหรับปลูกเรือนมักใช้ไม้เต็งรังเพราะมีขนาดทำเสาเรือนได้เหมาะเนื้อไม้แข็งแกร่งคงทน
ฝังอยู่ใต้ดินได้ไม่ผุ หากเป็นถิ่นที่หาไม้เต็งไม้รังได้ยากเช่น ภาคเหนือ จะใช้ไม้สักแทน ไม้บางชนิดไม่
นิยมใช้ทำเสาเรือน อาทิ ไม้ซาก ไม้กะเบ ไม้พยอม คำว่า ซาก บก (แห้ง) เบาย่อมถือว่าชื่อไม่เป็นมงคล
ไม้ตะเคียนก็ห้ามไม่ให้ใช้เพราะมีน้ำมันมากถ้าใช้เป็นเสามักตกมัน ถือกันว่าเป็นอัปมงคล

                 เสาเรือนจัดไว้เป็น   5  ชนิด คือ เสาดั้ง เสาเอก เสาโท เสาตรี และเสาพล หรือ เสาสามัญ เสา
เอกคือเสาต้นที่ดีงามกว่าเพื่อนรองลงมาเป็นเสาโทเสาตรีนอกนั้นถือเป็นเสาสามัญทุกเสาต้องมีขนาด
และความสูงพอกันทุกเสาก่อนจะเจาะสลักรูรอดเสา ให้ทำการวัดโฉลก คำโฉลกมี  ชยกํ ปริคตํ นวทํ
กล่าว คาถาจนกว่าจะถึงตรงที่หมายเอาไว้ จะตกโฉลกโชคชัยอย่างไร จึงจะได้ส่วนที่เป็นมงคล

                 การขุดหลุม  ก่อนปลูกเรือนโหรจะตรวจดูพื้นดินว่าเดือนใดนาคหันหัวและหลังไปทิศใดแล้ว
จึงขุดหลุมที่ตำแหน่งท้องนาคโดยคนขุดหลุมต้องหมุนหน้าเข้าหาท้องนาคเสมอ เมื่อจะขุดหลุมเสาแรก
ต้องทำเครื่องบัดพลีบูชาพญานาคเสียก่อน ใช้ไม้ราชพฤกษ์และไม้อินทนิลทำด้ามเสียม สำหรับขุดให้
หาคนชื่ออินทร พรหม ชัย แก้ว ทำหน้าที่ขุดหลุมให้ครบตามจำนวนที่ประมาณไว้

                 ทำบัดพลี   ก่อนเริ่มทำขวัฐเสาและยกเสาสงหลุมต้องทำบัดพลี คือ ปลูกศาลเพียงตาไหว้
พระภูมิเจ้าที่เพื่อขอที่ดินต่อผู้รักษาผืนดินก่อน เครื่องบัดพลีที่ใช้มี หมาก พลู มะพร้าวอ่อนขนมต้ม
แดง ต้มขาว กล้วยน้ำว้า ไข่ต้ม หมู ฯลฯ ให้วางเครื่องบัดพลีบริเวณหลุมเสาของห้องนอน มีการเจิม
หัวเสา ลงยันต์ตรีนิสิงเห มีต้นอ้อยหน่อกล้วย น้ำว้าผูก ติดกับติดกับเสาเอก

                 ทำขวัญเสา เมื่อขุดหลุมเสาเสร็จ รุ่งขึ้นเป็นฤกษ์ทำขวัญเสาและยกเสาลงหลุม โดยเริ่มงาน
แต่เช้าตรู่หลังทำบัดพลีแก่เจ้าที่เจ้าทางและสังเวยผีนางไม้ซึ่งเกี่ยวข้องกับเสาเสร็จแล้ว จึงทำขวัญ
เสาซึ่งมี บายศรีเช่นเดียวกับพิธีทำขวัญอื่นๆ โดยกล่าวบทเชิญขวัญไปตลอดและจบลงที่กล่าวให้พร
แก่ผู้เป็นเจ้าของเรือนพิธีทำขวัญ อาจมีปี่พาทย์ประโคมและนิมนต์พระพระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์
บทชัยมงคล

                 ยกเสาเรือน   เสาแรกที่ต้องยกเป็นเสาเอก ให้ปักเสาเอกเป็นฤกษ์ทางทิศตะวันออก หรือ
ทิศอื่น ๆที่โหรกำหนดเป็นทิศฤกษ์ ห้ามปักในทิศตะวันตก ลำดับต่อไปปักเสาโทในทิศตรงข้ามกับเสา
เอกแล้วปักเสาตรีเวียนไปทางขวาและปักเสาอื่นๆ ในทำนองเดียวกันจนครบจำนวนการปักเสาต้องให้
ปลายเสาหันไปในทิศที่โหรตรวจดูให้เป็นมงคล