วาดแฟนอาร์ตรูปไอดอลผิดลิขสิทธิ์มั้ย?
ถ้าใครอยู่วงการไอดอลเกาหลี ตามศิลปินที่ตัวเองชอบบ่อยๆ ต้องเคยได้เห็นสิ่งที่เรียกว่า แฟนอาร์ต บ้างใช่มั้ยล่ะ แล้วแฟนอาร์ตที่ทุกคนเคยเห็นกันเป็นแบบไหนกันบ้างคะ แล้วเรารู้จักแฟนอาร์ตกันแค่ไหน?
แฟนอาร์ต (Fanart) คือ งานศิลปกรรมที่เกิดจากแฟนคลับวาดขึ้นมา โดยดูจากภาพต้นฉบับเป็นหลัก แล้วมาวาดในแบบลายเส้นของตัวเองค่ะ ซึ่งมีทั้งลายเส้นที่เหมือนจริงหรือรูปการ์ตูนน่ารักๆ โดยอาจจะได้แรงบันดาลใจมาจากรูปถ่ายหรือ MV ต่างๆ เพื่อนำมาวาดเป็นภาพวาดที่ดูน่ารักตามสไตล์ของแต่ละคนนั่นเอง
แฟนอาร์ตผิดลิขสิทธิ์หรือไม่
ที่นี้หลายคนก็สงสัยว่า แล้วถ้าเป็นแฟนอาร์ตที่ใกล้เคียงต้นฉบับมากๆ จะผิดลิขสิทธิ์มั้ย? ขอตอบเลยว่าผิดแน่นอนค่ะ เพราะเป็นการนำงานต้นฉบับที่มีลิขสิทธิ์มาดัดแปลงโดยที่ยังไม่ได้ขออนุญาต และอาจจะถึงขั้นมีการฟ้องร้องกันได้ แต่ถ้ามีการขอกับเจ้าของลิขสิทธิ์และได้รับอนุญาตแล้วก็จะสามารถทำได้ค่ะ และบางคนอาจจะยังเข้าใจผิดว่างานที่วาดเองนั้นถูก ดังนั้นเรามาทำความเข้าใจเรื่อง Fair Use ที่เป็นข้อยกเว้นของกฎหมายลิขสิทธิ์ที่กำหนดให้บุคคลทั่วไปมีสิทธิใช้งานที่มีลิขสิทธิ์ได้ โดยไม่ต้องขออนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์และไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใด ๆ แต่มีเงื่อนไข 4 ข้อ คือ
- ไม่ได้นำไปใช้ในเชิงหาผลกำไรหรือสร้างรายได้ : หมายถึง ไม่ได้เอาไปขายนั่นเองค่ะ
- งานที่เป็นธรรมชาติของต้นฉบับที่มีลิขสิทธิ์ ไม่ได้เอาไป ดัดแปลง : ก็คือผลงานที่ออกมา เหมือนต้นฉบับเป๊ะๆ แบบก็อปปี้วางเลย
- จำนวนที่นำไปใช้และใจความสำคัญของงานนั้นมีเยอะเกินไปหรือไม่ : ไม่ใช่ว่าเค้ามีกี่รูปก็เอามาใช้ทั้งหมดทุกรูปที่มีเลย แบบนี้ก็น่าสงสัยอยู่นะ
- ไม่มีผลกระทบกับผลประโยชน์ของต้นฉบับ : เพราะถ้าผลงานของเราทำออกมาเหมือนจนต้นฉบับขายไม่ได้เลย แบบนี้อาจโดนฟ้องร้องได้นะ
แล้ววาดยังไงไม่ให้ผิดลิขสิทธิ์?
นั้นคือการวาดตามรูปแบบที่ตัวผู้วาดนั้นคิดขึ้นมาเอง โดยไม่ได้ดัดแปลงหรือทำซ้ำมาจากต้นฉบับ ใส่ความเป็นเอกลักษณ์ของตัวเองลงไปจากจินตนาการ ก็สามารถวาดแฟนอาร์ตได้และสร้างผลงานของตัวเองให้เป็นต้นฉบับได้แบบไม่ผิดลิขสิทธิ์นั่นเองค่ะ
เป็นยังไงกันบ้างคะ รู้แบบนี้แล้วเรามาสร้างแฟนอาร์ตในแบบของตัวเองกันดีกว่า ไม่ต้องเสี่ยงผิดลิขสิทธิ์ด้วย งั้นพี่ปิ่นขอตัวไปฝึกวาดภาพก่อนนะ บ๊ายบายยย
ข้อมูลอ้างอิงจาก: Mahidol University Library and Knowledge Center
2 ความคิดเห็น
อันนี้ถามนักกฎหมายบ้างรึยังคะ โดยส่วนตัวคิดว่าไม่ผิด เพราะเป็นการที่ผู้สร้างสรรค์ริเริ่มสร้างผลงานขึ้นมาเอง
การถ่ายรูปมุมเดียวกัน องค์ประกอบรูปเหมือนกันทุกอย่าง กรณีนี้ก็ไม่ได้ผิดกฎหมายลิขสิทธิ์นะคะ
วาดจาก mv โปรเตอร์ จุดประสงค์คือวาดตัวคน ไม่ใช่วาดผลงาน mv โปสเตอร์ ตัวคนไอดอลไม่มีลิขสิทธิ์นะคะ ถ้าผิดจริงๆคนก๊อปรูปไอดอลจาก mv แล้วโพส อันนั้นน่าจะโดนก่อนแล้ว
กฎหมายลิขสิทธิ์เป็นทั้งอาญาและแพ่ง ในทางอาญาเป็นความผิดต่อส่วนตัว คือต้นสังกัดไอดอลเจ้าของผลงานต้องดำเนินคดีกับเราค่ะ
ความจริงแฟนอาร์ตที่เห็นจะเป็นตัวการ์ตูนน่ารักๆมากกว่า
แล้วถ้าสมมติเราวาดรูปตัวละครในเรื่องเเฮร์รี่พอตเตอร์เป็นตัวการ์ตูนจากไอแพด แล้วเอามาใส่ในวิดีโอลงยูทูปแบบนี้จะผิดลิขสิทธิ์ไหมคะ
ถ้าเอาเเฟนอาร์ตมาวาดเปลี่ยนเพศผิดไหมคะเเล้วจะดูยังไงว่าเป็นเเฟนอาร์ตหรือว่าเป็นรูปในอนิเมะ