4 คำเรียกขานภูมิภาค ASEAN

              มีเอกสารโบราณต่างๆ กว่า 2,500 ปีมาแล้วทั้งจากสายอินเดีย ลังกา เปอร์เซีย ที่เรียกดินแดนในแถบบ้านเรานี้ว่า "สุวรรรภูมิ" ซึ่งหมายถึง แผ่นดินทอง ซึ่งเชื่อกันว่าหมายถึงว่า ดินแดนที่สมบูรณ์ เต็มไปด้วยอาหาร ป่าไม้ และแร่ธาตุชั้นดี  เป็นที่ต้องการของชาวต่างชาติมาแต่โบราณกาล สุวรรณภูมิเป็นคำที่หมายรวมถึงหลายชาติพันธุ์ในแถบเดียวกันนี้ทั้งหมด ที่ใช้ชีวิตในพื้นที่ที่ขนาบด้วย 2 มหาสมุทร คือ มหาสมุทรแปซิฟิกด้านทิศตะวันออก กับมหาสมุทรอินเดียด้านตะวันตก มีบันทึกว่าสมัยพระเจ้าอโศกมหาราชก็เคยส่งพระโสณเถระและพระอุตตรเถระมาเผยแผ่พุทธศาสนายังดินแดนที่ชื่อ สุวรรณภูมิ (ยังคงมีการตีความว่าสุวรรณภูมิที่พระเจ้าอโศกส่งสมณทูตมานั้น เป็นไปได้หลายพื้นที่นะ ตั้งแต่อินเดียเอง แถบมลายู หรือแถวเมียนมาร์) ในบันทึกชาวฮั่น (จีนโบราณ) ก็เอ่ยถึงดินแดนแถบนี้ว่า  จินหลิน หรือ กิมหลิน ก็แปลว่าแผ่นดินทองเหมือนกัน
 

            แม้ว่าจะมีบันทึกเกี่ยวกับดินแดนสุวรรณภูมิในตำนานหรือจารึกแถบตะวันตก อินเดีย และจีนก็ตาม แต่ในตำนานหรือจารึกในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้บ้านเราเองกลับไม่ค่อยมีหลักฐานนะคะ จึงยังมีผู้โต้แย้งทฤษฎีสุวรรณภูมิว่าอยู่ที่ไหนกันแน่อยู่เรื่อยๆ แต่ถ้าเราเชื่อว่าสุวรรณภูมิคือแถบบ้านเรา ตามข้อมูลเท่าที่ตอนนี้เชื่อถือกันมากที่สุดก็ถือว่า สุวรรณภูมิ คือบริเวณผืนแผ่นดินใหญ่ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นี้เองค่ะ

        พี่เกียรติว่า "เอเชียอาคเนย์" นี่ก็ไม่ค่อยมีคนนิยมใช้แล้วนะ เจอ "อุษาคเนย์" เข้าไปอีก เริ่มสับสนแฮะ ฮ่าๆ อาจเป็นเพราะ อุษาคเนย์ คำนี้มันดูสละสวยกว่า อ่านแล้วรู้สึกเหมือนภาษาที่ใช้ในกาพย์กลอน เลยพาลคิดไปว่าน่าจะเป็นคำเก่าแก่กว่า เอเชียอาคเนย์ แต่จริงๆ เป็นคำใหม่กว่าอีกนะคะ มีอธิบายไว้ชัดเจนในบทความของคุณสุจิตต์ วงษ์เทศ พี่เกียรติขอยกส่วนหนึ่งนี้มาเลยนะคะ 

 

   

"อุษาคเนย์ เป็นชื่อที่คุณไมเคิล ไรท์ ผูกขึ้นจากภาษาบาลี-สันสกฤต ตั้งใจจะหมายถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้... เพื่อใช้แทนคำว่าเอเชียอาคเนย์ ซึ่งหัวมังกุ ท้ายมังกร เพราะเอเชียเป็นคำฝรั่งได้จากคำบาลี-สันสกฤต อุษา (เช้าตรู่, ตะวันออก) กับ อาคเนย์ (ทิศตะวันออกเฉียงใต้)            ทั้งนี้โดยไม่มีเจตนาสร้างศัพท์บัญญัติขึ้นใหม่ให้วงการใดๆ แค่ผูกคำใช้เองในข้อเขียนของเขาเองที่ลงพิมพ์เฉพาะนิตยสารรายเดือนศิลปวัฒนธรรม ช่วงเริ่มต้นราว 30 กว่าปีมาแล้วเท่านั้น..." มติชนรายวัน ฉบับประจำวันอังคารที่ 4 กันยายน 2555 -อ้างอิง

      

          

         อุษาคเนย์ ในทางภาษาแล้วจริงๆ คำว่า อุษา  มีความหมายว่า รุ่งอรุณ รุ่งเช้า แสงตะวันยามรุ่ง มองๆ แลๆ แล้วเมื่อรวมกับ อาคเนย์ ที่แปลว่าทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ก็แปลแบบง่ายๆ ว่า ทิศอาคเนย์แห่งอรุณรุ่ง ซึ่งก็ยังไม่ได้หมายความว่า เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยตรงเสียทีเดียว แต่ก็มีผู้พิจารณาว่า อุษา ในที่นี่อาจตีความหมายได้ว่าหมายถึง ตะวันออก หรือ เอเชีย

(อุษา = อรุณรุ่ง = แสงแดดเริ่มส่อง = ตะวันออก = เอเชีย*)  

            พี่เกียรติก็ไม่ใช่ผู้รู้ทางภาษาเสียด้วย แต่โดยสรุปแล้ว อุษาคเนย์ ในความเข้าใจทั่วไปตอนนี้ก็คือ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นี้แหละค่ะ