Welcome to Olympus~ สวัสดีครับชาว Dek-D ทุกคน หากพูดถึงตำนานเทพปกรณัมกรีก-โรมัน หลายคนคงนึกถึงเรื่องราวที่สนุกควบคู่ไปกับการเรียนรู้ภาษา, ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมในยุคโบราณ ทว่าวรรณกรรมเหล่านี้ยังได้แฝงข้อคิดเรื่องความเท่าเทียมทางเพศและสิทธิสตรีเอาไว้อีกด้วย
วันนี้พี่มิวนิคและ English Issues จะพาไปรู้จัก 5 ตำนานแห่งเทพปกรณัมกรีก-โรมัน ที่เป็นดั่งกระจกสะท้อนสังคมแห่งการคุกคามและการทำร้ายเพศหญิงในยุคโบราณ ว่าจะต่างจากปัจจุบันหรือไม่ แล้วนำไปใช้ประโยชน์อะไรได้บ้างนอกจากการเรียนภาษา หากน้องๆ คนไหนอยากรู้แล้ว รีบตามมาอ่านกันต่อเลยครับ πάμε~
Trigger Warning: มีบทความนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับการใช้ความรุนแรงทางเพศ, การทำร้ายร่างกาย และต้องการสะท้อนสังคมของผู้หญิงในยุคโบราณ ซึ่งตีแผ่ผ่านวรรรณกรรมเทพปกรณัมกรีก-โรมัน
___________________
1
‘Hera & Zeus’
เมื่อพูดถึงเรื่องราวในเทพปกรณัมกรีก-โรมัน แล้วจะไม่กล่าวถึง ‘ซุส’ (Zeus) เทพเจ้าสายฟ้า และ ‘เฮรา’ (Hera) เทพีแห่งสตรี ก็คงไม่ได้ครับ เพราะพวกเขาคือราชาและราชินีของเหล่าทวยเทพ ณ เทือกเขาโอลิมปัส ยิ่งไปกว่านั้นคือความสัมพันธ์ของคู่นี้ยังซับซ้อนมากกก เพราะเป็นทั้งพี่น้องและสามีภรรยาในเวลาเดียวกัน!
ส่วนเรื่องราวความรุนแรงก็เริ่มต้นขึ้นในวันที่ซุสโมโหเฮราเพราะนางพยายามจะโค่นล้มอำนาจของตน ซุสเลยใช้โซ่ทองอันใหญ่ตรึงร่างกายของเฮราไว้กับท้องฟ้า ทำให้เฮราทุกข์ทรมานและร้องไห้คร่ำครวญตลอดหนึ่งวันเต็มๆ โดยที่ไม่มีใครกล้าเข้าไปช่วยเพราะต่างเกรงกลัวพลังอำนาจของซุส
และถึงแม้ว่าซุสจะยอมปล่อยตัวเธอในวันถัดมา แต่ก็แลกกับคำสัญญาว่านางจะไม่คิดต่อต้านและโค่นล้มอำนาจตนอีก เฮราไม่มีทางเลือกจึงยอมตกลงเพื่อให้ถูกปลดจากโซ่พันธนาการนี้
มาจดคำศัพท์จากตำนานนี้กัน!
Seize (v.) = จับ, มัด, ฉวยโอกาส
Hung (v.) = แขวน, ตรึง
Wail (v.) = ร้องไห้คร่ำครวญ
Overthrow (v.) = โค่นล้มอำนาจ
Reluctantly (adv.)= อย่างไม่เต็มใจ, อย่างไม่ตั้งใจ
___________________
2
‘Metis & Zeus’
วีรกรรมของซุสไม่ได้หยุดเพียงแค่การทำร้ายเมียเท่านั้น เพราะเขาได้ข่มขืนผู้หญิงอื่นไปทั่ว! หญิงสาวรูปงามที่มีนามว่า ‘เมทีส’ (Metis) เทพีแห่งความรอบคอบและรอบรู้ ผู้เป็นหนึ่งในเหยื่อเหล่านั้น (ซุสได้ข่มขืนเมทีสจนเธอต้องยอมเป็นเมียอย่างปฏิเสธไม่ได้)
กระทั่งวันนึง จู่ๆ ก็มีคำนายออกมาว่าเมทีสจะให้กำเนิดลูกถึงสองคน ซึ่งคนแรกเป็นลูกสาวมีนามว่า ‘อธีน่า’ (Athena) ส่วนลูกคนที่สองจะเป็นเด็กผู้ชายและมีพลังอำนาจที่เหนือกว่าซุส พอซุสได้ยินคำทำนายนี้ก็เกิดกลัวและตัดสินใจฆ่าเมทีสทิ้งทันที (โดยการกลืนตัวเธอไปทั้งตัว)
อย่างที่เกริ่นไปตอนต้นว่ามีหญิงสาวมากมายตกเป็นเหยื่อของซุส นับแล้วได้ถึง 10 คนเลยครับ ได้แก่ เมทีส (Metis), ดิมีเทอร์ (Demeter), อัลเซมีน (Alcmene), คัลลิสโต (Callisto), แคสซิโอเปีย (Cassiopeia), ยูโรปา (Europa), ไอโอ (IO), ลีดา (Leda), เนเมซิส (Nemesis) และเรีย (Rhea) และพวกเธอมีจุดจบที่ไม่สวยเลยสักคน ต่างจากซุสที่มีชีวิตดี๊ดีในเทือกเขาโอลิมปัส
มาจดคำศัพท์จากตำนานนี้กัน!
Prophecy (n.) = พยากรณ์, คำทำนาย
Swallow (v.) = กลืนกิน, เขมือบ
Prudence (n.) = ความรอบคอบ, ความระมัดระวัง,
Bear (v.) = ให้กำเนิด, คลอดลูก
Wisdom (n.) = มีความรู้, ฉลาดหลักแหลม
_____________________
3
‘Medusa’
มาถึงตำนานอันโด่งดังอย่าง ‘เมดูซ่า’ (Medusa) เชื่อว่าหลายคนอาจติดภาพว่าเธอช่างดูดุร้ายและน่าเกรงกลัว แต่ที่จริงเธอก็คือเหยื่อที่น่าสงสารจากการถูกข่มขืนเช่นกันครับ แรกเริ่มเมดูซ่าคือหญิงสาวงดงาม และเป็นมนุษย์ธรรมดาเพียงหนึ่งในเดียวในบรรดา 3 พี่น้องกอร์กอน (Gorgons) เพราะอีกสองคนที่เหลือคือหญิงสาวที่มีชีวิตนิรันดร์เป็นอมตะ
แต่แล้วความงามของเธอดันไปเตะตาต้องใจ ‘โพไซดอน’ (Poseidon) เทพเจ้าแห่งทะเล และถูกข่มขืนในวิหารอันศักสิทธิ์ของเทพีอธีน่า ซ้ำร้ายหญิงสาวผู้เป็นเหยื่อยังถูกตราหน้าว่าสร้างความเสื่อมเสียให้วิหารนี้ (อ้าวเฮ้ย!) เอธีน่าจึงสาปให้เธอกลายเป็นปีศาจร้ายที่มีงูพิษอยู่บนหัวมากมาย และหากใครจองมองเธอ ก็จะต้องถูกสาปเป็นหินทันที!
ในปัจจุบันผู้หญิงชาวอียิปต์ที่เคยผ่านเหตุการณ์การล่วงละเมิดทางเพศ (Sexual Harassment) นับพันคน ต่างยกให้ตำนานนี้เป็นดั่งสัญลักษณ์ของผู้รอดพ้นจากการถูกข่มขืน (Sexual Assault Survival) และการให้ร้ายเหยื่อ (Victim Blaming) เนื่องจากคนที่โดนข่มขืนมักถูกวิจารณ์ว่าเหยื่อนั้นแต่งตัวล่อแหลม ทั้งที่จริงๆ แล้วผู้หญิงมีสิทธิ์ที่จะแต่งตัวยังไงก็ได้ตราบใดที่มันไม่ขัดกับกฎหมาย และสังคมควรมุ่งไปที่การกระทำของผู้ชายมากกว่าว่าพวกเขามีสิทธิ์อะไรไปล่วงละเมิดผู้หญิง
มาจดคำศัพท์จากตำนานนี้กัน!
Maiden (n.) = หญิงสาว, หญิงพรหมจารีย์
Mortal (adj.) = เป็นมนุษย์, ตายได้, ไม่เป็นอมตะ
Desecration (n.) = ความเสื่อมเสีย, การดูหมิ่นสิ่งศักดิ์สิทธิ์
Petrify (v.) = ทำให้กลายเป็นหิน
Defeat (n.) = ความพ่ายแพ้, ความปราชัย
_____________________
4
‘Persephone & Hades’
มาต่อกันที่ตำนานสุดเศร้าเกี่ยวกับการลักพาตัวเพอร์เซโฟนี่ (The Rape of Persephone) กันครับ เรื่องราวเริ่มต้นจากจาก ‘เฮดีส’ (Hades) เทพเจ้าแห่งนรก เกิดตกหลงรัก 'เพอร์เซโฟนี่' (Persephone) ซึ่งเป็นเทพีแห่งฤดูใบไม้ผลิ เฮดีสอยากครอบครองตัวนางมากถึงขั้นไปขอคำปรึกษาจาก ‘ซุส’ (Zeus) ผู้เชี่ยวชาญด้านการลักพาตัวหญิงสาว ทั้งสองจึงร่วมกันวางแผนเพื่อกักขังเธอไว้
ในขณะที่เพอร์เซโฟนี่กำลังเล่นอยู่กับเพื่อนๆ นางไม้ทะเล (Sea Nymphs) เธอก็มองเห็นดอกนาซิสซัสสวยโดดเด่นจนอยากไปเด็ดมาเก็บไว้เชยชม แต่ด้วยความที่ดอกไม้นั้นอยู่บนพื้นดิน บรรดาเพื่อนๆ ของเธอจึงไม่สามารถขึ้นจากทะเลไปกับเธอได้ เพอร์เซโฟนี่จึงตัดสินใจเดินไปเด็ดดอกนาซิสซัสแต่เพียงผู้เดียว
และทันทีที่ดอกไม้หลุดออกจากต้น หลุมเล็กๆ บนพื้นดินก็ขยายกลายเป็นหลุมยักษ์ใหญ่มหึมาคล้ายเหวลึก! นี่คือแผนร้ายกาจของซุสและเฮเดสที่ต้องการล่อให้เธอตกนรก จากนั้นเทพเจ้าแห่งนรกก็กักขังเธอไว้ พร้อมบีบบังคับขืนใจเพื่อให้เธอมาเป็นชายาของตน
มาจดคำศัพท์จากตำนานนี้กัน!
Fertility (n.) = ภาวะเจริญพันธุ์, ความอุดมสมบูรณ์
Abduction (n.) = การลักพาตัว
Accompany (n.) = การไปเป็นเพื่อน
Narcissus (n.) = ดอกนาซิสซัส
Enormous (adj.) = ที่ชั่วร้าย (ภาษาโบราณ), ใหญ่มหึมา
Chasm (n.) = เหวลึก, ช่องว่าง, รอยแยกของพื้นผิวโลก
_____________________
5
‘Harpalyce’
มาปิดท้ายด้วยเรื่องราวของหญิงสาวที่ชีวิตมีแต่ความหดหู่อย่าง ‘ฮาร์พาไลซี’ (Harpalyce) ลูกสาวของราชาไคลเมนัส (Clymenus) แห่งอาณาจักรอาร์เคเดีย (Arcadia)
แรกเริ่มเดิมทีเธอก็ใช้ชีวิตแบบปกติทั่วไป แต่วันหนึ่งกลับเกิดเรื่องอื้อฉาว เพราะพ่อแท้ๆ ของตนบังคับขืนใจจนตั้งครรภ์ครับ หลังจากคลอดแล้วเธอจึงส่งบุตรชายไปให้พ่อของตนในงานเลี้ยงหนึ่ง (พ่อของเธอ=พ่อของเด็ก) แต่ซ้ำร้ายคือชีวิตเธอต้องมาถึงจุดจบด้วยน้ำมือของพ่อเธออีกเช่นกัน!
ส่วนในโลกความจริงก็น่าเศร้าไม่ต่างจากในเทพนิยาย ทุกวันนี้ยังคงมีเหยื่อที่ประสบกับเหตุการณ์ทำนองนี้อยู่เลยครับ
มาจดคำศัพท์จากตำนานนี้กัน!
Banquet (n.) = งานเลี้ยง, งานร่วมประชุม
Overcome (v.) = เอาชนะ, สามารถก้าวผ่านไปได้
Transform ( v.) = เปลี่ยนแปลง, เปลี่ยนรูปร่าง, เปลี่ยนสภาพ
Pregnancy (n.) = การตั้งท้อง, การตั้งครรภ์
Affair (n.) = เรื่องอื้อฉาว, เหตุการณ์
_____________________
[ ชวนอ่านต่อ ]
ใครที่ชื่นชอบตำนานปกรณัมกรีก-โรมัน สามารถตามไปอ่านต่อที่ลิงก์ด้านล่างได้เลยครับ // บอกเลยทั้งสนุกและได้ความรู้เกี่ยวกับภาษาแบบจัดเต็ม~
[บทความ]
- เรียนศัพท์อังกฤษใหม่ๆ กว่า 30 คำจากตำนานเทพเจ้ากรีก
- แชร์เทคนิคเดาศัพท์ภาษาอังกฤษ โดยวิเคราะห์จาก 7 รากศัพท์กรีกโบราณ
- 10 คำศัพท์ภาษาอังกฤษน่ารู้ที่มาจาก "ตำนานเทพเจ้ากรีก (Mythology)"
- รวมลิสต์ 20 ชื่อคนสุดยูนีคฉบับ ‘ตำนานเทพนิยายกรีก-โรมัน’ ความหมายดี มีสตอรี่สุดปัง!
- จำไว้ชีวิตง่ายขึ้น! 8 รากศัพท์กรีกโบราณ ช่วยให้เดาคำศัพท์ภาษาอังกฤษได้เป๊ะเวอร์
และพี่มิวนิคก็ยังมีโควตดีๆ มาฝากทุกคนกัน ซึ่งเป็นคำพูดในตำนานเทพกรีก-โรมัน เพื่อเรียกร้องถึงสิทธิสตรีนั่นเองครับ
“Of all creatures that can feel and think, we women are the worst treated things alive.” ― Euripides, Medea
“ในบรรดาสิ่งมีชีวิตทั้งหลายที่รู้สึกได้และคิดเป็น ผู้หญิงคือสิ่งมีชีวิตที่ถูกปฏิบัติได้แย่ที่สุดแล้ว” - ยูริพิดิส, เมเดีย
_____________________
ก็จบลงไปแล้วนะครับสำหรับ 5 ตำนานเทพเจ้ากรีก-โรมันที่พี่ได้เล่าไป จะเห็นได้ว่านอกจากเราจะได้เรียนภาษาผ่านตำนานแล้ว เรายังได้เห็นสภาพสังคมที่เต็มไปด้วยการคุกคาม, การข่มขืน, การทำร้ายร่างกายและการเอารัดเอาเปรียบผู้หญิง ทว่าทุกเหตุการณ์อันหดหู่เหล่านี้กลับยังมีให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน
พี่มิวนิคก็หวังว่าตำนานเทพปกรณัมทั้ง 5 เรื่องนี้จะเป็นกรณีศึกษาที่ดี ให้ทุกคนตระหนักถึงความสำคัญของความเท่าเทียมและสิทธิสตรี ไม่ควรมีใครหรือผู้หญิงคนไหนถูกคุกคามทางเพศและทำร้ายร่างกายอีกต่อไปป~
Sources: https://www.quora.com/Has-Zeus-ever-physically-abused-Hera https://www.theoi.com/articles/how-heras-weapon-was-different-from-zeus/ https://www.thecollector.com/greek-mythology-rape-transformation/ https://www.al-monitor.com/originals/2022/09/medusa-trend-prompts-egyptian-women-speak-out-sexual-assault https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/147470491301100505 https://www.greekmythology.com/Titans/Metis/metis.html https://m.famousfix.com/list/mythological-rape-victims#google_vignette https://www.vice.com/en/article/qvxwax/medusa-greek-myth-rape-victim-turned-into-a-monster https://greecetravelideas.com/hades-and-persephone-story/#:~:text=The%20gods%20had%20caused%20the,and%20live%20happily%20with%20him. https://mythworld.fandom.com/wiki/Harpalyce_(mythology)https://thehistorianshut.com/2017/01/24/zeus-was-disturbingly-creative-in-the-ways-he-punished-his-wife-hera/
4 ความคิดเห็น
อาธีน่าสาปเมดูซ่าบางคนก็มองอีกมุมนะ มองแบบอาธีน่าให้พรเมดูซ่าเพื่อที่จะไม่ให้ผู้ชายคนไหนทำร้ายเธอได้อีก เพราะโดนสาปเป็นหินกัน นางก็อยู่โดยไม่มีใครรังแกยาว ๆ จนกระทั่งนั่นแหละ
เคยมีช่วงนึงที่อยากจะคิดแบบนั้นอยู่ครับ แต่ขณะเดียวกัน คนที่สนับสนุนให้เพอร์ซีอุสไปฆ่าเมดูซ่าจนได้ ก็อาธีน่าเองนะ แบบนั้นไม่น่าจะมองแบบนั้นได้แล้วกระมังครับ
ผมก็ตั้งคำถามมาตั้งแต่เด็กแล้ว ว่าทั้งที่เรามาอยู่ในยุคที่สร้างบรรทัดฐานคุณธรรมกันใหม่แล้ว แต่ในการ์ตูนเด็กผู้ชายหรือสายฮีโร่บางเรื่อง(หรืออาจจะหลายเรื่อง) ยังให้เมดูซ่าเป็นตัวร้ายหรือดูเป็นสัญลักษณ์ของอะไรที่มันเลวร้ายอยู่เลย ทั้งที่พออ่านตำนานแล้ว ฝ่ายที่ผิดคือโพเซดอน และอาธีน่าที่ตัดสินแบบห่วยๆ ไม่ใช่รึไง
ทำไมตำนานของเทพ(บางตน)ที่อ่านในนี้มันดูไม่ตรงกับที่เคยอ่านจากแหล่งอื่นๆเลยแฮะ
ตำนานเทพมันมักจะไม่ค่อยตรงกันสักเท่าไหร่ค่ะ เท่าที่ฟังมาถ้าในไทยฟังสามช่องอาจจะตรงกันแค่นิดหน่อยที่เหลือคือไม่ตรงเลย หรือไม่มีอะไรตรงกันเลยก็มี ในเรื่องนี้มีคนเคยให้เหตุผลมาว่าเรื่องราวเก่าแก่พวกนี้ถูกเติมไข่ใส่สีลงไปแบบต่างคนต่างเติม มันก็เลยมีตำนานหลายแบบน่ะค่ะ
ขมวดคิ้วทุกตัวประโยค ทุกบรรทัด ???? ขอให้เป็นแค่ตำนาน