ซานต้าไม่ได้มีคนเดียวค่ะโกโก้! พาไปรู้จัก ‘ซานตาคลอส’ 5 เวอร์ชันจาก 5 ประเทศ

สวัสดีพี่ๆ น้องๆ ชาว Dek-D ที่น่ารักทุกคนนะครับ เข้าสู่เดือนธันวาคมทีไร ก็มีเสียงบรรเลงเพลงคริสต์มาสให้เราได้อบอุ่นหัวใจไปทุกที่ (ช่วงนี้พี่ได้ยินเพลง Santa Tell Me ของ Ariana Grande บ่อยจนเอาออกจากหัวไม่ได้เลยครับ 555)  

อะๆ ขอดักไว้ก่อนเลยว่า พี่อั้ม ไม่ได้จะมาร้องเพลงให้พวกเราฟังแต่อย่างใดครับ แต่เห็นว่าหลายๆ เพลงมีคำว่าซานต้าประกอบ วันนี้พี่เลยอยากจะพาทุกคนไปรู้จักกับเหล่าซานตาคลอส (Santa Claus) ในแต่ละประเทศกันสักหน่อย แม้ว่าหลายคนจะบอกว่าซานต้าไม่มีอยู่จริง แต่ว่า 5 ประเทศในยุโรปนี้ เค้ามีตำนานและเรื่องเล่าในแบบฉบับตัวเองที่น่าสนใจมาก และบอกเลยว่าเหมือนหนังคนละม้วน ดังนั้นจะมาซานต้าเหมือนกันไม่ได้~ 

ถ้าพร้อมแล้ว เรามาเริ่มกันที่ซานต้าของดินแดนมะกะโรนีกันเลย!

...................

La Befana - ประเทศอิตาลี

เปิดมาที่แรกก็อึ้งเลย เมื่อรู้ว่าประเทศอิตาลีนั้นมีซานตาคลอสเป็นแม่มด! เธอชื่อ ‘ลา เบฟาน่า’ (La Befana) หรือที่รู้จักกันในนาม ‘แม่มดแห่งวันคริสต์มาส’ (Christmas Witch) ซึ่งเป็นหญิงชราที่ใช้ไม้กวาดวิเศษเหาะเหินเดินอากาศไปแจกของขวัญให้แก่เด็กๆ แทนการใช้รถลากแบบซานตาคลอสที่เราคุ้นตากัน

โดยตำนานแต่เดิมของชาวคริสต์เล่าว่า เบฟาน่าเป็นผู้หญิงคนนึงที่มอบที่พักอาศัยค้างคืนให้แก่ 3 นักปราชญ์ที่กำลังเดินทางไปหาพระเยซูในวันประสูติครับ แต่หลังจากเธอปฏิเสธคำชวนร่วมเดินทางกับนักปราชญ์เพื่อไปสรรเสริญบุตรของพระเจ้าด้วยกัน เธอกลับรู้สึกเสียดายโอกาสครั้งนั้นเป็นอย่างมาก และเริ่มพยายามออกเดินทางตามหาตัวนักปราชญ์ทั้งสามเพื่อหวังว่าจะได้ร่วมเดินทางไปมอบของขวัญให้แก่บุตรพระเจ้า และนี่จึงเป็นที่มาครับ เบเฟน่าเริ่มเดินทางแจกขนมให้กับเหล่าเด็กทุกคนในอิตาลี โดยหวังว่าหนึ่งในเหล่าเด็กๆ ที่เธอได้มอบของขวัญให้นั้น จะเป็นบุตรพระเจ้า หรือก็คือพระเยซูนั่นเอง 

นอกจากนี้ผู้คนกล่าวขานกันอีกว่าเบฟาน่าใช้ไม้กวาดในการเหาะเหินเดินทางไปยังบ้านของเหล่าเด็กๆ เพื่อนำขนมและลูกอมของหวานไปมอบให้ แต่ถ้าใครเป็นเด็กไม่ดีละก็ ท๊าดาา จะเปิดเจอกับ ‘ถ่าน กระเทียม หัวหอม’ แทนขนม นอกจากนี้ เธอยังเป็นตัวแทนของการเก็บกวาดเรื่องราวต่างๆ ที่กำลังจะผ่านไปในปีนั้นๆ เพื่อเตรียมต้อนรับศักราชใหม่ ไม้กวาดจึงอาจเป็นสัญลักษณ์ของการเริ่มต้นใหม่ หรือการปัดกวาดสิ่งไม่ดีออกจากชีวิต) เและตัวของแม่มดชราเองก็ถือเป็นตัวแทนของ ‘วันสิ้นปี’ อีกด้วย  

...................

Yule Lads - ประเทศไอซ์แลนด์

ซานตาคลอสที่ไหนจะมีตั้ง 13 คน บอกเลยว่ามีที่ประเทศไอซ์แลนด์ครับ! เขามีตำนานเรื่องเล่าของซานตาคลอสที่ชื่อ ‘ยูลแลด’ (Yule Lads) ซึ่งเป็นลูกๆ ของยักษ์กินคนที่ชื่อว่า ‘กรีลา’ (Gryla) โดยปกติแล้วในวันคริสต์มาส กรีลาจะลงจากภูเขาเพื่อมาจับเหล่าเด็กดื้อในเมืองกินเป็นอาหารครับ

ทีนี้พอเห็นแม่ทำเราก็ทำบ้าง เหล่าโทรลล์กลุ่มนี้ก็มักจะลงจากภูเขาตามรอยแม่เพื่อขโมยอาหารและคอยตามแกล้งหลอกเหล่าเด็กๆ ในวันคริสต์มาสอยู่บ่อยๆ นั่นจึงทำให้ในอดีต ภาพลักษณ์ของยูลแลดก็เลยค่อนข้างจะเป็นที่รู้จักในแง่ลบซะเยอะครับ 

อย่างไรก็ตามปัจจุบัน มีการปรับภาพลักษณ์ของยูลแลดใหม่เป็น กลุ่มโทรลล์ใจดีที่คอยลงมามอบของขวัญให้แก่เด็กๆ โดยช่วง 13 คืนก่อนถึงวันคริสต์มาส เหล่าเด็กดีก็จะได้รับของขวัญที่แก๊งโทรลล์ 13 คนใส่ลงไปให้ในรองเท้าที่น้องๆ เอามาแขวนตรงขอบหน้าต่าง ใครที่โชคดีหน่อย ก็จะได้รับ ‘ขนมแป้งทอดเลาฟาเบรา’ (Laufabrauð) ขนมปังท้องถิ่นที่เป็นที่นิยมในวันคริสต์มาสของประเทศไอซ์แลนด์อีกด้วย แล้วถ้าเป็นเด็กดื้อต้องโดนอะไรน้าา เฉลยคือ จะโดนยูลแลดเอา ‘มันฝรั่งเน่า’ ใส่ไว้ในรองเท้าแทน // เรียกว่ายังมีความติดนิสัยขี้แกล้งเหมือนในอดีตอยู่นิดหน่อยนะครับเนี่ย 

...................

Christkind - ยุโรปกลาง

นึกภาพซานตาคลอสมีปีกออกไหมครับ? หญิงผมบลอนด์ในภาพนี้คือซานตาคลอสชื่อ ‘คริสต์ คลิน’ (Christkind) เห็นครั้งแรกอาจคิดว่านางฟ้านางสวรรค์ที่ไหนหรือเปล่า แต่บอกเลยว่านี่เป็นอีกหนี่งเวอร์ชันของซานตาคลอสตามความเชื่อของทางฝั่งประเทศในยุโรปกลาง อย่างเช่นเยอรมนี สวิตเซอร์แลนด์ โครเอเชีย ออสเตรีย ลักเซมเบิร์ก ฮังการี สโลวาเกีย สาธารณรัฐเช็ก เป็นต้น 

คริสต์ คลิน เป็นนางฟ้าผู้หญิงที่มีรูปลักษณ์เหมือนเด็กน้อย มีผมสีบลอนด์และปีกนกเล็กๆ อยู่เหนือแผ่นหลัง ซึ่งต้นแบบของ คริสต์ คลิน ก็คือ ‘Rauschgoldengel’ นางฟ้าสีทองตัวแทนของวันคริสต์มาสในเมืองเนิร์นแบร์ก (Nürnberg) ตามความเชื่อของชาวเยอรมนี

และมีเล่าต่อกันมาอีกครับว่า นางฟ้าซานต้ามีปีกคนนี้จะออกมาแจกของขวัญและขนมแก่เหล่าเด็กๆ ที่ประพฤติตัวดี ด้วยการเอาของขวัญต่างๆ เหล่านั้นไปหย่อนไว้ในถุงเท้าที่แขวนเอาไว้ที่ประตูเหมือนกับที่ซานตาคลอสที่เรารู้จักทำ แต่บ้างก็บอกว่า คริสต์ คลิน จะนำเอาของขวัญไปวางไว้ที่ ‘ใต้ต้นคริสต์มาส’ บริเวณบ้านของเด็กๆ ในคืนก่อนวันคริสต์มาส (Christmas Eve)

...................

Sinterklaas - ประเทศเนเธอร์แลนด์

ทุกคนรู้หรือเปล่าครับว่าที่จริงแล้ว คำว่า ‘ซานตาคลอส’ ที่เราได้ยินติดหูกันมานั้น มีที่มาจากชื่อของ ‘ซินเตอร์คลาส’ (Santerklass) จากประเทศเนเธอร์แลนด์!  

เดิมมีประวัติเล่ากันว่า ‘นิโคลัส ซินเตอร์คลาส’ (Nicholas Santerklass) เป็นบาทหลวงที่เดินทางมาจากสเปน จุดเด่นคือการแต่งกายในชุดบาทหลวงและหมวกยาวทรงสูงสีแดง และมาพร้อมลูกสมุนชื่อ ‘แบล็ก ปีเตอร์’ (Black Peter) น้องๆ คนไหนเป็นเด็กดีก็จะได้รับขนมจากบาทหลวงชุดแดงคนนี้ไป แต่เด็กดื้อก็จะโดนลูกสมุนที่ทาตัวดำปากแดงทรงเงาะป่าคนนี้ ‘จับกลับประเทศสเปน’ ไปด้วย // ถึงวันคริสต์มาสเด็กยุคนั้นคงมีเลิ่กลั่กกันบ้าง เพราะพี่อั้มเขียนเองก็ยังกลัวเลยครับ! 

อีกจุดสังเกตของซินเตอร์คลาสก็คือการขี่ม้าขาว (Amerigo) แทนการใช้รถลาก ออกแจกของขวัญให้กับเหล่าเด็กๆ ภายในเมือง โดยในปัจจุบัน ชื่อของซินเตอร์คลาสถูกนำมาตั้งให้เป็นหนึ่งในงานเทศกาล (Sinterklass festival) ที่ได้รับการสืบทอดกันมาแต่โบราณของเนเธอร์แลนด์ จัดขึ้นในวันที่ 6 ธันวาคมของทุกปี ภายในงานผู้คนในเมืองจะแต่งตัวคล้ายซินเตอร์คลาส พร้อมออกมาเคาะประตูขอขนมกันในช่วงกลางคืน และมีแห่ขบวนเฉลิมฉลองกันในเมืองกันอย่างคึกคักอีกด้วย หากจะบอกว่าซินเตอร์คลาสนั้นเป็นอีกหนึ่งต้นแบบที่มีอิทธิพลต่อตัวซานตาคลอสในยุคปัจจุบัน ก็คงจะเป็นแบบนั้นเลยล่ะครับ  

...................

Ded Moroz - ประเทศรัสเซีย

ปิดท้ายด้วย ‘เดด โมรอร์ช’ (Ded Moroz) ซานต้าหิมะจากแดนหมีขาว หรือที่รู้จักกันในนามของ ‘คุณปู่แห่งความหนาวเย็น’ นั่นเองครับ โดยคุณปู่หนวดขาวคนนี้เป็นซานตาคลอสตามความเชื่อของคนแถบรัสเซียและประเทศอื่นๆ ในฝั่งยุโรปตะวันออกเดิมอย่าง อัลบาเนีย บัลแกเรีย ยูเครน เป็นต้น

ในอดีต เดด โมรอร์ช เคยถูกมองว่าปีศาจหรืออสูรกาย เพราะแกมีพลังวิเศษอย่างการมี ‘มือน้ำแข็ง’ จับใครคนนั้นจะโดนแช่แข็งทันที ทำเอาชาวบ้านตกใจหวาดกลัวกันอยู่พักนึง อย่างไรก็ตามหลังจากพิสูจน์ตัวเองให้เห็นถึงความใจดีและจริงใจ ด้วยการมอบของขวัญให้แก่เด็กๆ ภายในหมู่บ้าน สุดท้ายชาวบ้านก็เริ่มหันมาไว้ใจและนับถือ จนถึงภายหลังถึงขั้นยกย่องเป็นศูนย์กลางของเทศกาลฤดูหนาว หรือในปัจจุบันก็คือเทศกาล ‘วันปีใหม่ของรัสเซียด้วยนั่นเอง (ในช่วงยุคโซเวียต คริสต์มาสถือเป็นสิ่งต้องห้ามครับ) 

แล้วจะสังเกตยังไงล่ะว่าใครคือเดด โมรอร์ช? ลักษณะเด่นคือเขาจะแต่งกายด้วยเสื้อหนังสีน้ำเงินเข้ม รองเท้าบูตหุ้มคอสีเงิน พร้อมมี ‘ไม้คทาหิมะ’ (นี่มันดับเบิลดอร์แล้วปะะะ) ซึ่งจากลุคภายนอกนี้เองที่ทำให้เดด โมรอช ดูเป็นพ่อมดจอมเวทย์ที่คอยมอบของขวัญ มากกว่าจะเป็นนักบุญตามแบบฉบับของซานตาคลอสเดิม และอีกความต่างก็คือเวลาซานต้าหิมะให้ของขวัญ จะไม่มีการมุดปล่องไฟตามแบบฉบับซานต้าคลาสสิกที่เรารู้จักกัน แต่เดด โมรอร์ช จะเข้าไปแจกของขวัญให้แก่เด็กๆ กันถึงหน้า ‘ประตูบ้าน’ แบบคนปกติทั่วไปเลย เรียกว่าไม่มีมุด ไม่มีบิน แต่มีเท้า // เดินเอานี่แหละครับทุกคน   

...................
 

เป็นยังไงกันบ้าง กับเหล่าซานตาคลอสจากประเทศต่างๆ ที่ พี่อั้ม นำมาแนะนำให้พวกเรารู้จักในวันนี้ ถึงแม้จะมีความแตกต่างหลากหลายกันอย่าง ซานต้าบางท่านก็เป็นแม่มดผู้หญิง บ้างก็เป็นโทรลล์ แต่สิ่งหนึ่งที่เห็นได้เลยก็คือ “การจะได้ชื่อว่าเป็นผู้ให้ที่ยิ่งใหญ่นั้น ไม่ได้วัดจากเชื้อชาติ ที่มาแหล่งกำเนิดแต่อย่างใด หากแต่จะดูจากการกระทำ ความตั้งใจมุ่งหวังในสิ่งดีๆ ให้แก่คนอื่น” พวกเราเองก็เป็นซานตากันได้ในแบบเวอร์ชันของพวกเรานะครับ ขอแค่มุ่งมั่นตั้งใจมอบสิ่งดีๆ ให้กับคนรอบข้าง ไหนปีใหม่นี้ มีใครเตรียมของขวัญอะไรไปมอบให้กับคนอื่นๆ กันบ้าง แวะมาแชร์กับพวกพี่ๆ กันได้เลยนะ

 สุขสันต์วันคริสต์มาสครับทุกคน :)