อ่อนไหวง่าย ไม่ได้หมายความว่าอ่อนแอ!
สวัสดีค่ะ ชาว Dek-D.com มีใครมีอาการเหล่านี้บ้างคะ? เช่น เวลาดูหนังพอมีซีนเศร้าทีไร น้ำตาก็ไหลเหมือนก็อกรั่วทุกที หรือเจออะไรนิดหน่อยก็รู้สึกหวั่นไหวไปทั้งหัวใจ จนบางทีก็คิดว่าทำไมตัวเองถึงอ่อนแอขนาดนี้นะ แต่ที่บางคนมีความรู้สึกแบบนี้ก็ไม่ได้หมายความว่า จะเป็นคนอ่อนแอเสมอไปนะคะ เพราะความจริงแล้วเราอาจจะเป็นแค่คนที่มี “บุคลิกภาพแบบละเอียดอ่อนสูง” หรือ Highly Sensitive Person : HSP ก็ได้ค่ะ
Highly Sensitive Person คืออะไร?
คำว่า Highly Sensitive Person (HSP) เกิดขึ้นในปี 1997 เป็นแนวคิดของ Elaine N. Aron นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน ซึ่งหมายถึง กลุ่มคนที่สามารถประมวลผลข้อมูล อารมณ์ ความคิด หรือสิ่งเร้าที่เข้ามาสัมผัสได้อย่างละเอียดลึกซึ้ง ทำให้พวกเขามีความอ่อนไหวทางร่างกาย และจิตใจมากกว่าคนอื่นๆ เช่น คิดมากในเรื่องที่บางคนก็ไม่ได้สนใจ
Aron ได้สรุปความเป็น HSP ด้วยอักษร 4 ตัว คือ D.O.E.S. ไว้ดังนี้
- Depth of processing คือ ระบบประสาทสามารถประมวลผลสิ่งที่มากระตุ้นได้อย่างลึกซึ้ง
- Overstimulation ส่วนนี้เป็นผลมาจากการประมวลผลที่ลึกซึ้ง จึงทำให้เป็นคนที่ถูกกระตุ้นจากสิ่งเร้าได้ง่ายและแรงกว่าคนอื่นๆ
- Emotional reactivity and empathy คือ เป็นคนที่มีอารมณ์อ่อนไหวมากกว่าคนส่วนใหญ่ และสามารถรับรู้อารมณ์ของผู้อื่นได้ดี
- Sensitive stimuli คือ เป็นคนที่มีความอ่อนไหวต่อ เสียง กลิ่น แสง การสัมผัส เป็นพิเศษ
นอกจากนี้ Chivonna Childs นักจิตวิทยา กล่าวว่า ประมาณ 15-20% ของประชากรโลกสามารถจัดได้ว่า เป็นคนที่มีความละเอียดอ่อนสูง หรือเป็นคนที่อ่อนไหวง่ายเป็นพิเศษ นั่นเองค่ะ
นี่เราเป็นคนอ่อนไหวง่าย (HSP) หรือเปล่านะ?
จะรู้ได้ยังไงว่าเรามีบุคลิกภาพแบบ Highly Sensitive Person หรือเปล่า เราสามารถสังเกตได้จากหลายพฤติกรรมเลยค่ะ ได้แก่
- อ่อนไหวมาก เมื่อมีเรื่องที่ทำให้เจ็บปวด
- เกลียดความรุนแรง และความโหดร้ายทุกรูปแบบ
- หลังจากสิ้นสุดวัน ชอบปลีกตัวไปอยู่คนเดียว เพื่อเติมพลัง
- ขวัญอ่อน ขี้ตกใจ ร้องไห้ง่าย
- รำคาญแสงไฟสว่างจ้า เสียงสัญญาณฉุกเฉิน ไม่ชอบเสียงดัง
- ช่างจิตนาการ ชอบอยู่กับความเพ้อฝัน
- ถูกอารมณ์ความรู้สึกของคนอื่นโน้มจูงจนเกิดความสับสน
- คิดมาก กังวลจนเกินไป ส่งผลให้นอนไม่ค่อยหลับ มีปัญหาเกี่ยวกับลำไส้
- ไวต่อคาเฟอีน และแอลกอฮอล์
- มักหลงใหลและตกอยู่ในภวังค์ เช่น งานศิลปะ ทำนองของดนตรี กลิ่นหอมๆ หรือแม้แต่รสชาติของอาหาร
อะไรคือสาเหตุที่ทำให้เป็น Highly Sensitive Person?
Michael Plusess นักวิจัยที่เชี่ยวชาญด้านความอ่อนไหว ที่ Queen Mary University of London กล่าวว่า ความอ่อนไหวในแต่ละคนนั้นค่อนข้างแตกต่างกัน บางคน ‘อ่อนไหวมาก’ บางคน ‘อ่อนไหวน้อย’ และคนส่วนใหญ่จะอยู่ในระดับกลาง
ส่วนสาเหตุของการเป็น HSP อย่างหนึ่งมาจากพันธุกรรม บางคนเกิดมาพร้อมกับความอ่อนไหวโดย Elaine N. Aron กล่าวว่า ระบบประสาทในสมองของคนอ่อนไหวง่ายเป็นพิเศษกับคนไม่ได้อ่อนไหวง่ายมีความแตกต่างกัน รวมถึง mirror neuron หรือประสาทส่วนที่รับรู้พฤติกรรมของคนรอบข้างก็มีความ active มากกว่า
ดังนั้น จึงไม่แปลกที่คน HSP จะมองโลกและตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมแตกต่างไปจากคนอื่น เรียกง่ายๆ ว่า ‘อิน’ เป็นพิเศษกับสิ่งที่คนทั่วไปรู้สึกเฉยๆ นั่นเองค่ะ นอกจากนี้ Chivonna Childs ยังบอกอีกว่า การเลี้ยงดู ปมในอดีต หรือบาดแผลในใจช่วงวัยเด็กก็อาจทำให้กลายเป็นคนที่มีความอ่อนไหวง่ายเช่นเดียวกัน
อ่อนไหวง่าย ไม่ใช่เรื่องแปลก แถมมีข้อดีอีกด้วย!
Highly Sensitive Person ไม่ได้ถือเป็นโรคทางจิตเวชนะคะ เป็นเพียงผู้ที่มีบุคลิกภาพอ่อนไหวง่ายเป็นพิเศษเท่านั้นเองค่ะ แต่บางครั้ง HSP มักถูกอธิบายในเชิงลบว่า "อ่อนไหวเกินไป" แต่การเป็น HSP ไม่ใช่เรื่องเลวร้าย หรือเรื่องแปลกอะไรเลยค่ะ แถมยังเป็นจุดแข็ง และมีข้อดีมากมายอีกด้วย เช่น
- มีความคิดสร้างสรรค์
- มีความเห็นอกเห็นใจ
- มีความคิดละเอียดอ่อน ลึกซึ้ง
- มีประสาทรับสัมผัสที่ไวกว่าปกติ
- รับรู้เข้าใจอารมณ์ของผู้อื่นได้ดีเป็นพิเศษ
- สังเกตเห็นในสิ่งที่คนอื่นอาจมองข้าม
- เป็นนักเจรจาต่อรอง และผู้นำที่ดี
มนุษย์อ่อนไหวง่าย จะใช้ชีวิตอย่างแฮปปี้ได้ยังไงบ้าง?
สำหรับใครที่รู้ตัวว่า ตัวเองค่อนข้างอ่อนไหวง่ายเป็นพิเศษก็อย่าเพิ่งเป็นกังวลไปนะคะ เพราะเราสามารถรับมือกับมันได้ เริ่มจากการปรับเปลี่ยนมุมมองความคิดใหม่ และปรับพฤติกรรมสักนิดก็ช่วยให้สามารถรับมือกับอารมณ์ที่หลากหลายในแต่ละวันได้แล้วค่ะ
หยุดเปรียบเทียบตัวเองกับผู้อื่น
เรื่องง่ายๆ ที่ทำได้ยาก แต่ถ้าทำได้ก็จะดีกับตัวเองมากๆ เลยค่ะ แม้ว่าบางครั้งการเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นจะเป็นแรงกระตุ้นในการใช้ชีวิต แต่การทำบ่อยๆ เข้า สะสมไปเรื่อยๆ ก็อาจจะไม่ใช่วิธีที่ดีเท่าไหร่นัก โดยเฉพาะหากเปรียบเทียบในด้านลบแล้วล่ะก็มันจะยิ่งทำให้เราหลงลืมตัวตนที่แท้จริงของตัวเองไปด้วยค่ะ
อย่าลืมเห็นอกเห็นใจตัวเองบ้าง
ชาว HSP มักจะมีความเห็นอกเห็นใจคนรอบข้างอยู่เสมอ แต่สิ่งสำคัญที่สุดที่บ่อยครั้งมักจะมองข้ามไปก็คือ ‘ตัวเอง’ อะไรที่บางครั้งทำผิดพลาดก็อย่าลืมให้อภัยตัวเอง เห็นอกเห็นใจตัวเองให้มากที่สุด เพราะเรามีคนเดียวบนโลก ใครไม่ใจดีกับเราก็ไม่เป็นไร แต่เราอย่าลืมใจดีกับตัวเองนะ!
ให้เวลาและเพิ่มพลังบวกให้กับตัวเอง
การให้เวลาตัวเองได้ทบทวนเรื่องราวในแต่ละวัน จะช่วยให้เราสามารถจัดการกับอารมณ์และความรู้สึกได้ดีขึ้น นอกจากนี้ การมองโลกในแง่บวก หมั่นให้กำลังใจตัวเอง ก็จะช่วยป้องกันเราจากความเครียดที่เราอาจพบเจอได้เช่นกัน
พยายามหลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้เครียด
ไม่ว่าจะเป็น ภาพยนตร์สุดเชือดเฉือน เพลงสุดซึ้งกินใจ หรือแม้แต่คนที่คอยบั่นทอนพลังบวกในตัวเรา คนที่ทำให้เรารู้สึกแย่กับตัวเอง เพราะสิ่งเหล่านี้ล้วนส่งผลให้เราเกิดความเครียด ทำให้อารมณ์ของเราอ่อนไหวง่ายกว่าปกติ ถ้าหลีกเลี่ยงได้ก็จะเป็นผลดีกับตัวเราเองที่สุด
บำบัดด้วยการพูดคุย
หากการเป็นคนอ่อนไหวง่าย ส่งผลเสียต่อการใช้ชีวิต อย่าลังเลที่จะพูดคุยกับใครสักคนนะคะ การที่ได้พูด ได้ระบายออกมาจะช่วยให้เรารู้สึกโล่งใจมากขึ้น และยิ่งถ้าเป็นการได้บำบัดพูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญก็จะทำให้เราสามารถจัดการกับปัญหาได้ และจัดการความวิตกกังวล ความเครียด หรือแม้แต่ภาวะซึมเศร้าที่อาจเกิดขึ้นได้เช่นกัน
สิ่งสำคัญสำหรับคนที่มีบุคลิกภาพแบบ Highly Sensitive Person คือ การยอมรับและเข้าใจในสิ่งที่ตัวเองเป็น การที่เราเป็นคนอ่อนไหวง่ายไม่ใช่เรื่องที่ผิด หรือแปลกเลย อารมณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นสามารถรับมือและแก้ไขได้อยู่แล้วค่ะ ใครที่เป็นชาว HSP มาคอมเมนต์คุยกันหน่อยค่ะว่า มีเรื่องอะไรบ้างที่ทำให้เราอ่อนไหวเป็นพิเศษ
ข้อมูลจาก : https://www.habitsforwellbeing.com/are-you-a-highly-sensitive-person-maybe-the-does-acronym-can-help-you-decide/ https://highlysensitiverefuge.com/highly-sensitive-person-signs/https://www.medicalnewstoday.com/articles/highly-sensitive-person#summaryhttps://health.clevelandclinic.org/highly-sensitive-person/https://www.mindtools.com/ag510h5/managing-highly-sensitive-peopleรูปภาพจาก : https://www.freepik.com/
0 ความคิดเห็น