ไขข้อสงสัย! ทำไมเราถึงขนลุกขนพอง เมื่อได้ฟังเพลงที่เพราะจับใจ

 ใครเคยขนแขน Stand up ตอนฟังเพลงที่โดนใจกันบ้าง?

สวัสดีค่ะ น้องๆ ชาว Dek-D.com เชื่อว่าหลายคนคงชื่นชอบการฟังเพลงกันอยู่แล้ว บางคนนี่แทบจะยกให้การฟังเพลงเป็นรูทีนประจำวันเลย ว่าแต่มีใครเคยขนลุกเวลาที่ฟังเพลงบ้างมั้ยคะ? ถ้าเคย แล้วสงสัยกันมั้ย ทำไมเราถึงเกิดอาการแบบนี้ เดี๋ยวพี่แป้งจะพาทุกคนไปไขข้อสงสัยกันในบทความนี้ค่ะ ถ้าพร้อมแล้วก็ไปหาคำตอบกันเลย!  

ทำความรู้จัก ‘Frission’ อาการขนลุกเมื่อฟังเพลง

อาการทางร่างกายนี้ เรียกว่า ‘Frission (ฟริส-ซง)’  เป็นภาษาฝรั่งเศส ที่มีความหมายว่า ความรู้สึกวาบหวามที่เกิดจากการมีความสุขจากความงดงามของอะไรบางอย่าง โดยนักวิจัยบางคนก็เรียกอาการนี้ว่า ‘skin orgasms’ หรือจุดสุดยอดทางผิวหนัง ถ้าให้พูดให้เข้าใจง่ายๆ ก็คือ ‘อินจนขนลุกขนพอง’ นั่นเองค่ะ  

อาการขนลุกตอนฟังเพลงที่โดนใจเกิดขึ้นได้ยังไง?

งานวิจัยจาก American Physical Association (APA) ได้นำเสนอผลการทดลองว่า ดนตรีแต่ละประเภทส่งผลต่อร่างกายของมนุษย์อย่างไรบ้าง โดยให้ผู้เข้าร่วมการทดลองจำนวน 38 คน ฟังเพลงหลากหลายแนวที่นักวิจัยจัดเตรียมมาให้ ได้แก่ คลาสสิก ร็อค และป๊อป หลังจากนั้นก็สังเกตปฏิกิริยาทางร่างกายที่เกิดขึ้นกับผู้ทดลองแต่ละคน

ผลการทดลอง พบว่า เมื่อถึงท่อนที่มีการเปลี่ยนระดับโน้ตเพลงอย่างฉับพลัน รวมถึงท่อนโซโล่ของเครื่องดนตรีในแต่ละเพลงที่เลือกมา ผู้ทดลองแต่ละคนจะมีปฏิกิริยาเปลี่ยนไปอย่างชัดเจน เช่น ในเพลง ‘Bossa Nova’ ของ Quincy Jones ผู้ทดลองมีสีหน้าผ่อนคลาย บางคนถึงกับหัวเราะและโยกย้ายไปตามจังหวะเพลง แต่เมื่อนักวิจัยเปิดเพลง ‘Tuba Mirum’ ของ Mozart กลับพบว่า ผู้ทดลอง 7 ใน 38 คน มีอาการขนลุกและตัวสั่น หลังจากการทดลองซ้ำอีก 7 ครั้ง นักวิจัยได้ข้อสรุปว่า เสียงดนตรีที่ลื่นไหลมีผลต่อร่างกายของมนุษย์ในทางใดทางหนึ่งเสมอ

ส่วนสาเหตุที่ทำให้บางคนเกิดอาการขนลุกหรือตัวสั่นนั้น นักวิจัยบอกว่า เกิดจากการได้ยินเสียงหรือท่วงทำนองที่เราคาดไม่ถึง เช่น การเปลี่ยนระดับเสียงหรือจังหวะดนตรีอย่างกะทันหัน ซึ่งวินาทีนั้นอาจทำให้เรารู้สึกช็อกไปเล็กน้อย เพราะไม่คาดฝันว่าจะได้ยินอะไรแบบนี้จนเกิดอาการขนลุกตามมาด้วยความรู้สึกปิติยินดีนั่นเอง

ทำไมอาการขนลุกถึงเกิดขึ้นก่อนความรู้สึกปลื้มปิติกันล่ะ?

George A.Bubenik นักสรีรวิทยาและศาสตราจารย์ด้านสัตววิทยาแห่งมหาวิทยาลัย Guelph อธิบายว่า อาการขนลุกเป็นผลมาจากวิวัฒนาการที่หลงเหลือมาจากบรรพบุรุษในยุคแรกเริ่มที่มีขนดกและยาวกว่ามนุษย์ในปัจจุบันนี้ ซึ่งจะทำหน้าที่รักษาความอบอุ่นของร่างกาย ด้วยชั้นเก็บความร้อนใต้ผิวหนังที่มีขนปกคลุม และขนจะลุกชันก็ต่อเมื่อร่างกายเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิอย่างรวดเร็ว เช่น การได้รับลมเย็นๆ โดยที่ไม่ทันตั้งตัวในวันที่แดดจัด เมื่อร่างกายปรับตัวได้ขนก็จะลู่ตัวลงเหมือนเดิม  

หลังจากที่โลกมีการพัฒนาและประดิษฐ์เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม  วิวัฒนาการของมนุษย์ก็มีการปรับเปลี่ยนตามไปด้วย ขนดกและยาวเหล่านั้นก็ค่อยๆ ลดลงไป แต่อาการขนลุกเพื่อรักษาอุณหภูมิร่างกายยังคงอยู่เหมือนเดิม และอาจมีการเปลี่ยนหน้าที่ไปเครื่องหมายเวลาที่ร่างกายถูกกระตุ้นด้วยสิ่งเร้าทางอารมณ์ที่มีความสุนทรียะแทน  เช่น ความงดงามอันยิ่งใหญ่ในงานศิลปะหรือธรรมชาติ หรือแม้กระทั่งการดูภาพยนตร์สยองขวัญ นอกจากนี้ บางคนอาจเกิดอาการขนลุกเป็นเวลาหลายปีหลังจากเหตุการณ์สำคัญ เพียงแค่คิดถึงความรู้สึกและอารมณ์ในเหตุการณ์เหล่านั้น  

สาเหตุของการตอบสนองทั้งหมดนี้ เกิดจากการที่จิตใต้สำนึกของเราปล่อยฮอร์โมนความเครียดที่เรียกว่า อะดรีนาลีน (adrenaline) ออกมา ซึ่งฮอร์โมนอะดรีนาลินไม่เพียงแต่ทำให้เกิดการหดตัวของกล้ามเนื้อผิวหนังเท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อปฏิกิริยาอื่นๆ ของร่างกายอีกด้วย  

• ในสัตว์ : ฮอร์โมนนี้จะหลั่งออกมาเมื่อสัตว์หนาวหรือเผชิญกับสถานการณ์ที่ตึงเครียด เพื่อเตรียมสัตว์ให้พร้อมสำหรับการหนีหรือสู้
• ในมนุษย์ : อะดรีนาลินมักจะหลั่งออกมาเมื่อเรารู้สึกหนาวหรือกลัว แต่ถ้าเราอยู่ภายใต้ความเครียดและอารมณ์รุนแรง เช่น โกรธหรือตื่นเต้น ส่วนสัญญาณอื่นๆ ของอะดรีนาลีนที่หลั่งออกมา ได้แก่ น้ำตา เหงื่อออก มือสั่น ความดันโลหิตเพิ่มขึ้น หัวใจเต้นเร็ว หรือความรู้สึกเหมือนผีเสื้อในท้อง

อาการอินจนขนลุกไม่ได้เกิดขึ้นกับมนุษย์ทุกคน

พูดถึงอาการขนลุกแล้วหลายคนคงคิดว่า ใครๆ ก็ขนลุกได้อยู่แล้ว แต่ว่า frission หรืออาการอินจนขนลุกเนี่ย มันไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคนค่ะ มีเพียง 55-86 เปอร์เซ็นต์เท่านั้นที่จะเกิดอาการนี้ ซึ่งมีงานวิจัยจาก Utah State University ได้ทำการทดลองโดยนักวิจัยได้เลือกเพลงจำนวนหนึ่งที่มี ‘Thrilling moment’ หรือท่อนพีคที่ทำให้คนฟังขนลุกได้ มาให้ผู้ทดลองได้ฟัง พร้อมกับติดตั้งเครื่องวัดคลื่นไฟฟ้าบนผิวหนัง เพื่อดูปฏิกิริยาของร่างกายแบบเรียลไทม์ ขณะเดียวกันก็ให้ผู้ทดลองแต่ละคน กดปุ่มที่เตรียมไว้ด้วยทุกครั้งที่รู้สึกวูบวาบหรือขนลุก  

หลังจากนำผลการทดลองมาเปรียบเทียบกับผลทดสอบบุคลิกภาพของแต่ละคน ทำให้นักวิจัยพบว่า คนที่มีอาการ Frisson จากการฟังดนตรี ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนที่มีบุคลิกภาพแบบ ‘Openness Experience’ คือเป็นคนที่มีบุคลิกเปิดกว้างต่อความหลากหลาย  มีจินตนาการสูง ชื่นชอบศิลปะ หลงใหลความงดงามของธรรมชาติ ชอบเรียนรู้ประสบการณ์ใหม่ๆ รวมถึงเป็นคนที่เข้าอกเข้าใจความรู้สึกของตัวเองได้อย่างลึกซึ้ง ทั้งนี้ นักวิจัยยังได้ตั้งข้อสันนิษฐานว่า คนที่มีความรู้พื้นฐานและชื่นชอบเสียงดนตรีเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว มีแนวโน้มที่จะสัมผัสกับอาการนี้ได้ดีกว่าคนทั่วไป

อาการอินจนขนลุก ไม่ได้เกิดกับการฟังเพลงอย่างเดียว

นอกเหนือจากการฟังเพลงแล้ว บางคนอาจเกิดอาการแบบนี้ได้เหมือนกัน เช่น เวลาไปคอนเสิร์ตได้ฟังดนตรีสดๆ และดูโชว์สุดประทับใจจากศิลปินสุดโปรด ได้ชมผลงานศิลปะบางชิ้นที่สวยงามราวกับภาพจริง ดูหนัง/ซีรีส์บางฉากแล้วเหมือนได้เข้าไปอยู่ในนั้น รวมไปถึงการที่ได้สัมผัสกับวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม ก็สามารถทำให้เกิดอาการวูบวาบจนขนลุกซู่ได้เช่นกัน

สำหรับอาการ Frisson ไม่ถือเป็นความผิดปกติทางร่างกายแต่อย่างใดค่ะ เพราะเป็นเพียงแค่อาการที่เกิดขึ้น ณ ขณะหนึ่ง แล้วก็หายไป ทั้งยังเป็นอาการที่บ่งบอกได้ว่า เรากำลังรู้สึกดีจนถึงขีดสุดอีกด้วย นับว่าเป็นอีกหนึ่งอาการที่ทำให้เราสามารถจดจำโมเมนต์ดีๆ ได้ด้วยค่ะ น้องๆ ชาว Dek-D.com มีเหตุการณ์ไหน หรือฟังเพลงอะไรที่รู้สึกอินจนขนลุกกันบ้าง มาคอมเมนต์คุยกันด้านล่างได้นะคะ