ฝึกสร้างตัวละคร ตอน 1 ตัวละครตามขนบ

            สวัสดีค่ะ ชาว Dek-D Writer ทุกคน อาทิตย์นี้ขอคั่นบทความสอนเรื่องการใช้มุมมองต่างๆ ด้วยความเกี่ยวกับตัวละครก่อนนะคะ

            การสร้างตัวละครก็เป็นศาสตร์อย่างหนึ่งที่จำเป็นสำหรับงานเขียน และคงสอนไม่จบในบทความเดียว บทความเกี่ยวกับการสร้างตัวละครก็เลยจะแบ่งเป็นตอนๆ ทะยอยสอนไปเรื่อยๆ สลับกับบทความด้านอื่นๆ จะได้ไม่เบื่อกันนะคะ

            ก่อนอื่น มาทำความรู้จักกับตัวละครพื้นฐานที่เริ่มใช้กันมาตั้งแต่นมนานกาเล คือ พวกตัวละครตามขนบ (stereotypical character) ค่ะ


            เมื่อพูดถึงงานเขียนสมัยก่อน ก็มักจะเจอนางเอกประเภทเป็นคนไม่มีทางสู้ ต้องรอให้ผู้ชายมาช่วยตลอด (แน่นอนว่าไม่ใช่ทุกเรื่อง แต่ส่วนใหญ่เป็นเช่นนั้น) นอกจากนี้ผู้หญิงมักมีฐานะต่ำต้อยกว่าฝ่ายพระเอก แล้วต้องยกระดับฐานะด้วยการไปร่วมงานเลี้ยงเต้นรำ แล้วทำให้พระเอกสนใจให้ได้เพื่อยกฐานะของตัวเองหรือเพื่อช่วยครอบครัว

            ทั้งหมดนี้คือลักษณะแบบเหมารวม ทั้งๆ ที่ความจริงผู้หญิงบางคนก็แข็งแรงกว่าผู้ชาย ทำงานได้ไม่ต่างอะไรกับผู้ชาย

            หรือความเชื่อแบบเหมารวมที่ว่าสาวฝรั่งผมบลอนด์มักจะสวยแต่โง่ เวลาเจอในหนังผีฝรั่ง ให้แน่ใจได้เลยว่าสาวๆ ที่มีลักษณะแบบนี้ตายก่อนใครชัวร์ (ดังนั้น ถ้าชาว Dek-D Writer คนไหนเจอผีให้สบายใจได้ค่ะ เพราะเราผมดำ โอกาสตายน้อยกว่า...มั้ง)

            หรือเวลาพูดถึงคนจีน เราก็จะนึกภาพอาตี๋ตาตี่เสมอ

            ลักษณะแบบเหมารวมนี้อาจเกิดจากความจริงส่วนหนึ่ง เช่น ลักษณะทางพันธุกรรมของคนจีนที่ทำให้มีตาชั้นเดียว หรืออาจเกิดจากขนบธรรมเนียมในสมัยนั้นๆ เช่น ความเชื่อของสมัยก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ว่าผู้หญิงเป็นเพศที่อ่อนแอกว่าผู้ชาย ต้องเป็นแม่บ้านแม่เรือน ทำงานเลี้ยงครอบครัวไม่ได้ ยกระดับฐานะได้ด้วยการแต่งงานกับผู้ชายเท่านั้น หรืออาจเกิดจากการนำเสนอภาพคนบางกลุ่มในลักษณะแบบเหมารวมซ้ำซากจนมันกลายเป็นภาพติดตาของคนในสังคมไป เช่น การวางบทบาทของสาวผมบลอนด์ที่สวยแต่ไม่มีสมอง ให้ต้องเป็นตัวร้ายปะทะกับนางเอกผมน้ำตาลที่ฉลาดและเป็นคนดีตลอด

            เวลาที่ชาว Dek-D Writer อยากจะสร้างตัวละครตามขนบ ก็แค่เอาความเชื่อแบบเหมารวมมาใส่ในตัวละครตัวหนึ่ง ให้ตัวละครตัวนั้นเป็นตัวแทนของคนที่มีลักษณะเดียวกัน เช่น หากอยากสร้างเจ้าชายตามขนบ เจ้าชายก็ต้องเป็นมนุษย์เพอร์เฟ็ค ตั้งแต่หน้าตา นิสัย และกริยามารยาท หรือหากอยากได้จอมมารสำเร็จรูป ก็แค่สร้างตัวร้ายท่าทางน่ากลัว มีอำนาจ เก่งกาจ และสำคัญสุดคือต้องสวมชุดสีดำ



            การสร้างตัวละครแบบนี้หลายคนอาจจะคิดว่า มันจะทำให้ตัวละคร "แบน" หรือเปล่า เพราะเหมือนเสนอลักษณะตัวละครเพียงด้านเดียว เช่น เป็นเจ้าชายเพอร์เฟ็ค ก็จะเพอร์เฟ็คตลอดเลย ไม่เคยมีอะไรบกพร่อง

            ความจริงตัวละครแบบตามขนบไม่จำเป็นต้องเป็นตัวละครที่ "แบน" เสมอไปค่ะ ถ้าเราใส่รายละเอียดให้ตัวละคร เช่น เจ้าชายที่เพอร์เฟ็คนั้นในอดีตเคยเป็นเด็กเกเรมาก่อน ไม่เชื่อฟังแม่ แต่แล้ววันหนึ่งแม่ของเขาเสียชีวิตเพราะความเกเรของเขา เขาจึงไม่กล้านอกลู่นอกทางอีก และกลายมาเป็นเจ้าชายแบบ stereotype ในปัจจุบัน แบบนี้ตัวละครก็จะ "กลม" ขึ้น แต่ยังมีลักษณะตาม "ขนบ" อยู่นั่นเอง

            ทีนี้เรามาดูจุดประสงค์ที่นักเขียนทั้งมือใหม่และมือฉมังเลือกใช้ตัวละครแบบนี้กันดีกว่าค่ะ ว่ามันมีดีอะไร ทำไมคนถึงเลือกใช้กัน



            ยกตัวอย่างเช่น เราอยากให้เด็กๆ รู้ว่าการเรียนมากเกินไป ไม่ทำกิจกรรมอะไรเลยก็ไม่ดี แต่การทำกิจกรรมมากไปแล้วไม่เข้าห้องเรียนก็ไม่ดีเหมือนกัน เราก็เลยสร้างตัวเอกที่มีลักษณะแบบ “เด็กเรียน” ทุกประการ เช่น แต่งกายถูกระเบียบ ถือกระเป๋าใบโต นั่งเรียนหน้าห้อง อาจารย์ถามยกมือได้ตลอด ใส่แว่น เลิกเรียนปุ๊บเข้าห้องสมุด กลับบ้านไปทำการบ้าน

            แล้วสร้างจุดหักเหบางอย่างที่ทำให้ลักษณะแบบเหมารวมนี้มันค่อยๆ หายไป เช่น เธออาจจะคบกับเพื่อนคนหนึ่งที่เกเร ไม่ชอบเข้าเรียน ชอบเล่นสนุกนอกห้องเรียนมากกว่า แล้วให้สองคนนี้เรียนรู้ข้อเสียของการเป็นคนสุดโต่งของกันและกัน จนในที่สุด ลักษณะเหมารวมแบบนี้ก็จะหายไป

            จุดประสงค์อีกอย่างที่ออกจะกวนอวัยวะเบื้องล่างหน่อยๆ ก็คือ การล้อเลียนตัวละครตามขนบ  ในงานเขียนแนว parody เช่น อนิเมชั่นเรื่อง Happily N’Ever After (2006) ก็เป็นรีเมคเวอร์ชั่นของนิทานซินเดอเรลล่าที่ล้อเลียนความเป็น stereotype ของตัวละครแต่ละตัว



            อย่างเจ้าชายชาร์มมิ่ง ก็จะคอยท่องหนังสือสู่ความเป็นเจ้าชายอันเพอร์เฟ็ค ส่วนตัวละครที่เป็น
ซินเดอเรลล่าเองก็จะใฝ่ฝันว่าต้องได้แต่งงานกับเจ้าชาย ตัวละครที่เสริมเข้ามาใหม่ซึ่งไม่ได้เป็นไปตามขนบเลยก็คือเพื่อนของซินเดอเรลล่า ริก ซึ่งเป็นแค่เด็กครัว แต่เก่งกาจกว่าเจ้าชายหลายเท่า
การวางตัวละครอย่าง ริก ทำให้ผู้ชมเห็นความเป็นตัวละครตามขนบของซินเดอเรลล่า
เจ้าชาย หรือแม่เลี้ยงใจร้ายมากขึ้น

            เห็นข้อดีของการใช้ตัวละครแบบนี้แล้วหรือยังคะ

            เพื่อเป็นการต้อนรับระบบ "วิจารณ์" ที่เพิ่มเข้ามาใหม่ในหมวด Writer ของเรา พี่น้องหวังว่าชาว Dek-D Writer จะนำความรู้ที่ได้ไปใช้วิเคราะห์ตัวละครทั้งของตัวเองและของคนอื่นได้ดีขึ้นนะคะ

ไหนใครมีตัวละครตามขนบอยู่ในเรื่อง (โดยไม่รู้ตัว) ยกมือหน่อยซิ!