ยลงานศิลป์...จิตรกรรไทย "วัดทองนพคุณ"

[J.Roger.]

     สวัสดีผู้อ่านทุกท่าน...
     
     ในตอนที่แล้ว "ยลงานศิลป์...จิตรกรรมไทย" ได้พาท่านผู้อ่านไปชมงานจิตรกรรมที่ วัดทองธรรมชาติ หรือวัดทองบน ในตอนนี้ จะพามาชม วัดทองล่าง หรือ...
  

วัดทองนพคุณ

     วัดนี้น่าจะสร้างไล่เลี่ยกับวัดทองธรรมชาติ และเป็นวัดคู่กันด้วย มีการบูรณะปฏิสังขรณืในสมัยรัชกาลที่ 3 และรัชกาลที่ 4 (ครั้งหลังใหญ่ที่สุด) ทำให้วัดนี้มีกลิ่นอายแบบจีน และตะวันตกผสมกัน

     พระอุโบสถ วัดนี้แปลกแตกต่างไปจากที่อื่นด้วย ซุ้มประตูรูปชฎา และบานหน้าต่างรูปพัดยศ เป็นงานศิลป์ที่พบที่วัดนี้แห่งเดียว

     ภายในพระอุโบสถ ประดิษฐาน พระพุทธรูปปางมารวิชัย ลงรักปิดทอง สิ่งที่สะดุดตาทุกคนที่เข้ามา คือ ภาพผ้าม่านที่อยู่บนผนังด้านหลังพระประธาน พระครูกสิณสังวร เป็นผู้วาด ลวดลาย และลักษณะการโบกสะบัดของผ้าที่ดูมจริง ทำให้เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 เสด็จพระราชดำเนินมาถวายผ้าพระกฐินที่วัดแห่งนี้ ทรงมีรับสั่งว่า...

"ทำไมถึงเอาผ้าม่านมาแขวนไว้หลังพระประธาน"

     ภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถ วาดโดย พระครูกสิณสังวร แทบทั้งหมด นอกจากจะมีภาพผ้าม่านที่ขึ้นชื่อลือชาที่สุดแล้ว ยังมีภาพอื่นๆอีกหลายภาพด้วยกัน

     ผนังหุ้มกลองตรงข้ามพระประธาน แปลกใหม่ไม่เหมือนใครอีกแล้ว เพราะไม่ใชภาพมารผจญ แต่เป็นภาพ พระไตรปิฎกทั้ง 3 หมวด อันได้แก่ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก ที่วางซ้อนกันอยู่บนตั่ง รายล้อมด้วยแจกันแบบจีน กับแมวและหนู อย่างละตัว

     ถัดลงมาที่ผนังระหว่างบานประตูด้านหน้า มีภาพ 2 ภาพ ที่แปลกไปจากวัดอื่นแล้ว ภาพแรก เป็นภาพปริศนาธรรม มีต้นไม้สามกิ่งอยู่กลางภาพ ซึ่งมีการตีความว่าหมายถึง อารมณโลภ โกรธ และหลง ด้านล่างเป็นภาพพระภิกษุสงฆ์ศึกษาและปฏิบัติสมาธิ แสดงถึงวิถีแห่งการหลุดพ้นจากกิเลสทั้งปวง ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่ ทรงโปรดภาพนี้มาก

     ผนังถัดมา เป็นภาพ มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์ทศพร ด้านบนของภาพเป็นพระวิมานท้าวสักกกเทวราช (พระอินทร์) ซึ่งกำลังประทานพรให้แก่พระนางผุสดี ที่กำลังจะไปจุติใหม่ ถัดลงมาเป็นภาพเหล่านางเทพธิดากำลังฟ้อนรำ

     ถัดลงมา แม่เจ้า ! ทำไมในวัดมีภาพนู้ดด้วยล่ะนี่ ภาพเหล่านางเทพธิดากำลังอาบน้ำด้วยความสำราญใจนั้น เป็นเหตุทำให้ พระครูกสิณสังวร ไม่ได้รับการเลื่อนสมณศักดิ์อีกเลยตลิดชีวิต ด้วยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่า ไม่เหมาะสมที่จะอยู่ในวัด

     ปัจจุบันภาพนี้ก็ยังคงอยู่ มีการแก้ไขให้เรียบร้อยขึ้น (แต่ก็ยังแอบโป๊นิดๆ...)

     มาที่ผนังด้านข้างกันบ้าง ซึ่งก็แน่นอน ดูแปลกไปจากวัดอื่นๆอีก ผนังตอนบนเป็นภาพฉัตร ที่รายล้อมไปด้วยหมู่นก และลิงมีปีก ? (ทำให้คิดถึงเรื่อง The Wizard of Oz)

     ถัดลงมาเป็นภาพมหาเวสสันดรชาดก วาดในลักษณะคล้ายวาดบนผืนผ้า ภาพยังคงความเป็นแบบประเพณีนิยมอยู่บ้าง แต่ก็มีวิทยาการตะวันตกเข้ามาผสมมากเหมือนกัน อย่างแสงเงา น้ำหนักอ่อน-แก่ ใบหน้าบุคคล เป็นต้น

    ผนังระหว่างหน้าต่างเป็นภาพเทพชุมนุม ซึ่งวาดขึ้นมาใหม่

    นอกจากพระอุโบสถแล้ว ในวัดอย่างมีสถานที่น่าสนใจอื่นๆอีก เช่น พระวิหาร ที่เป็นศิลปะแบบจีน ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปนับร้อยองค์ เรือสำเภาจำลอง คล้ายกับที่วัดยานนาวา แต่มีขนาดเล็กกว่า

    ใกล้วัดเป็นที่ตั้งของ สมาคมจีจินเถาะ บ้านตระกูลหวั่งหลี และบ้านตระกูลเคียงศิริ  ริมแม่น้ำเจ้าพระยา เหล่านี้ล้วนเป็นเครื่องย้อนอดีตไปสู่วันวานอันแสนรุ่งเรืองได้เป็นอย่างดี...

ข้อมูลสถานที่ : วัดทองนพคุณ
                     ซอยสมเด็จเจ้าพระยา 17 แขวงคลองสาน เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร
                     พระอุโบสถ เปิดเฉพาะช่วงทำวัตร และวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา 

ลักษณะภาพจิตรกรรมฝาผนัง

ยุคสมัยที่วาด :  สมัยรัชกาลที่ 4 (ยุคการปฏิรูปประเทศ)
เรื่องราวที่วาด : มหาเวสสันดรชาดก พระไตรปิฎก ฯลฯ
ลักษณะของภาพ : ยังคงความเป็นประเพณีนิยมอยู่บ้าง แต่ก็มีวิทยาการแบบตะวันตกเข้ามาผสมผสานด้วย
สภาพในปัจจุบัน : อยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ดี

.
.
.
จบไปอีกตอนแล้ว คราวหน้าเรายังตะลอนกันในฝั่งธนบุรีกันอยู่นะครับ (อย่าเพิ่งเบื่อน้า...)
สวัสดีครับ
.
.
.
 เดี๋ยว ! วันนี้คุณเล่นเกม

"ถอดรหัส...ภาพจิตรกรรรม" หรือยัง

ทดสอบความรู้พระพุทธศาสนา ชาดก ลักษณะจิตรกรรมกันได้แล้ววันนี้...!!!