คนร้อน สัตว์ร้อน ขนาดโลกของเราก็ยังร้อนเลย: มาดูกันว่าเพื่อนร่วมโลกเราจัดการกับอุณหภูมิยังไง

[Prist]

Highlights

- สิ่งมีชีวิตต่าง ๆ มีวิธีจัดการอุณหภูมิที่ต่างกัน และแบกรับความเสี่ยงไม่เหมือนกัน
- สัตว์เลือดเย็น (ปลา สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก สัตว์เลื้อยคลาน) อุณหภูมิร่างกายเปลี่ยนแปลงได้มาก
- สัตว์เลือดอุ่น (สัตว์ปีกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม) อุณหภูมิร่างกายเเปลี่ยนแปลงได้น้อยหรือ "คงที่"
 

______________________________

 

เธอมันนังงูพิษ! เธอมันเลือดเย็น!!

กลยุทธ์ของสัตว์เลือดเย็นที่ยอมให้อุณหภูมิร่างกายเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพการณ์ต่าง ๆ โดยไม่สะทกสะท้าน ถูกนำมาเปรียบเปรยกับตัวร้ายในละครที่มีจิตใจโหดเ-้ยม ตบตีชาวบ้านได้โดยไม่สนสิ่งใด (ไม่สะทกสะท้านต่อสิ่งอันใด)

นก กับ คนเรา คงทำแบบนั้นไม่ได้ (ไม่ใช่เพราะบ้านเมืองมีกฎหมายนะ)
แต่ที่เราเลือดเย็นไม่ได้ก็เพราะว่า กลไกต่าง ๆ ในระบบร่างกายมันบอบบางเกินไปต่อการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิไงล่ะ...
เราลองจินตนาการ... อุณหภูมิร่างกายของคนโดยเฉลี่ยจะอยู่ใกล้ ๆ 37C
                               เมื่อใดที่ร่างกายเราอุณหภูมิเพิ่มขึ้นเป็น 38C เราจะป่วย โดนหามไปหาหมอทันทีเลยย

ในขณะที่ปลา กบน้อย และน้องจิ้งจก (กลุ่มสัตว์ที่ซึ่งถูกขนานนามว่าเลือดเย็น) สามารถยอมให้อุณหภูมิร่างกายเปลี่ยนแปลงได้กว่า 10C !! (คนเปลี่ยนแค่ 1C ก็จะแย่แล่วว)

 

______________________________

ด้วยเหตุนี้เอง...
ร่างกายของเราจึงต้องพัฒนากลไกการควบคุมอุณหภูมิภายในที่มีประสิทธิภาพดีมาก ๆ (เพราะเราจะไม่ยอมให้อุณหภูมิร่างกายเปลี่ยนแปลงไปเยอะเด็ดขาด... เดี๋ยวกูตาย) เช่น ขับเหงื่อเมื่อร้อน ขนลุกเมื่อหนาว รวมถึงมีพฤติกรรมที่คอยหลีกเลี่ยงสภาพแวดล้อมที่เป็นอันตราย

ในขณะที่สัตว์เลือดเย็นก็พอมีกลไลเหล่านั้นบ้าง (บางอย่าง) และอาจไม่ดีเท่าเรา เพราะมันพอยอมให้อุณหภูมิร่างกายเปลี่ยนแปลงไปได้บ้างนิดหน่อย (พูดง่าย ๆ คือ มันไม่ค่อยซีเรียสเท่าเรา)

อย่างไรก็ดี ไม่มีอะไรที่ Perfect!

การควบคุมอุณหภูมิที่ดีแบบเราต้องการพลังงานจำนวนมาก และทุกอย่างอาจจบเห่ได้ถ้ากลไกนี้เกิดความผิดปกติ

ส่วนการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิร่างกายของสัตว์เลือดเย็นนั้น แม้จะยอมให้เปลี่ยนแปลงได้ในช่วงที่กว้าง แต่ก็มีขอบเขตที่จำกัดอยู่เหมือนกัน ละถ้าควบคุมได้ไม่ดีพอก็จบเห่ได้เหมือนกันน
 

(เพื่อน ๆ ชอบวิธีไหนมากกว่ากัน?)
 

______________________________

 

SUMMARY
 

จากตัวอย่างข้างต้นเราจะเห็นได้ว่า สัตว์ที่ควบคุมอุณหภูมิดี มีกลไกที่หลากหลาย จะมีช่วงแปรผันอุณหภูมิภายในที่สั้นมาก ในขณะที่สัตว์ที่ควบคุมอุณหภูมิไม่ดีนัก จะมีขอบกำจัดของอุณหภูมิร่างกายที่กว้างกว่า....

คราวนี้ เพื่อน ๆ ลองมาจินตนาการถึงพืชกันบ้าง...
พืชถูกกำจัดกลไกทางด้านพฤติกรรม (มันวิ่งหนี หรือ สร้างบ้านหนีอากาศร้อนหรือหนาวไม่ได้)
ลักษณะการควบคุมอุณหภูมิจะคล้ายกับสัตว์เลือดอุ่นหรือสัตว์เลือดเย็นกันนะ?