วิวัฒนาการของเงิน เพิ่งรู้นะเนี่ย

เบี้ยหรือเงินตราโบราณ

ในสมัยก่อนที่จะมีธนบัตรใช้เหมือนทุกวันนี้ คนไทยเอาหอยทะเลชนิดหนึ่งมาใช้เป็นเงินตรา เรียกว่า เบี้ย ซางมีอยู่หลายชนิด ส่วนใหญ่จะเป็น เบี้ยนางและเบี้ยจั่น กล่าวคือ เบี้ยนางจะมีสีขาวปนเหลืองเล็กน้อย มีส่วนกว้างประมาณ 1.5 1.8 เซนติเมตร ยาวประมาณ 2.2 2.5 เซนติเมตร ส่วนเบี้ยจั่นมีสีขาวปนสีน้ำตาลเป็นกระๆ กว้างประมาณ 2 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3 เซนติเมตร หอยเบี้ยที่กล่าวมานี้ส่วนใหญ่เป็นหอยที่มาจากหมู่เกาะฟิลิปปินส์ โดยพ่อค้าซื้อหรือเอาสินค้าแลกเปลี่ยนกับชาวเกาะ แล้วบรรทุกเรือเอามาขายหรือใช้ซื้อสินค้าในเมืองไทย การใช้เบี้ยเป็นเงินตรานี้ชาวจีนโบราณก็นิยมใช้เช่นเดียวกัน

คนไทยได้ใช้เบี้ยเป็นเงินตรามานานตั้งแต่สมัยสุโขทัย ดังมีปรากฏอยู่ในศิลาจารึกหลายหลัก ตัวอย่างเช่น ในหลักศิลาจารึกวัดป่ามะม่วงหลักที่ ๔ อันเป็นจารึกยอพระเกียรติพญาลิไทหรือพระมหาธรรมราชาที่ ๑ ซึ่งทรงทำบุญทำทานบริจาคพระราชทรัพย์เป็นเงินเบี้ยว่า

คิดพระราชทานทรัพย์ คือ ทอง(หมื่นหนึ่ง) เงินหมื่นหนึ่ง เบี้ย ๑๐ ล้าน หมาก ๒ ล้าน จีวร ๔๐๐ เมตร หมอนนั่ง หมอนนอน เสื่อ... เท่านั้น และเครื่องกระยาทานทั้งหลาย ยังมีอเนกประการซึ่งคณามิได้...

การใช้เบี้ยเป็นเงินตราก็ยังมีการใช้กันต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาและสมัยต้นรัตนโกสินทร์ แต่เป็นเพียงเศษเงิน เพราะในยุคหลังๆ จะใช้เงินตราดังปรากฏในหนังสือประชุมพงศาวดารภาค ๓๖ จดหมายเหตุของ โยสเซาเต็น พ่อค้าชาวฮอลันดาในสมัยของพระเจ้าทรงธรรม และพระเจ้าปราสาททอง ซึ่งได้เข้ามาตั้งห้างร้านค้าขายอยู่ในกรุงศรีอยุธยา ได้กล่าวถึงเบี้ยว่า เงินตราที่ใช้ในการค้าขายในกรุงศรีอยุธยานั้นทำด้วยเงินแท้ มีรูปช้างกลมและเครื่องหมายของพระเจ้าแผ่นดินประทับ มีอยู่ ๓ ชนิด คือ เงินบาท เงินสลึง และเงินเฟื้อง คือ ๔ สลึง เท่ากับ ๘ เฟื้อง หรือ ๑ บาท แต่เพื่อสะดวกในการชำระเงินสำหรับราษฎรสามัญทั่วๆไป ยังมีเงินตราอีกชนิดหนึ่งคือ เบี้ย ซึ่งเป็นหอยทะเลที่มาจากมะนิลา หรือเกาะบอร์เนียว เบี้ยดังกล่าวจำนวน ๘๐๐ หรือ ๙๐๐ เบี้ย มีราคาเท่ากับ ๑ เฟื้อง และกล่าวว่าพกเบี้ยไปจ่ายตลาดเพียง ๕ เบี้ย ๑๐ เบี้ย หรืออย่างมาก ๒๐ เบี้ยก็เพียงพอแล้ว

ในสมัยกรุงธนบุรีและสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ก็ยังคงใช้เบี้ยเป็นเงินปลีกอยู่เหมือนเดิม แต่ก็มีการผลิตเงินบาท เงินกึ่งบาท เงินสลึง และเงินเฟื้องออกมาใช้ด้วย ดังที่มีหลักฐานปรากฏอยู่ในหนังสือและเอกสารที่เขียนสมัยนั้นหลายเล่ม แม้ในปัจจุบันนี้ไทยจะเลิกใช้เบี้ยแล้ว คำว่าเบี้ยก็ยังมีใช้กันอยู่หลายคำ เช่น ดอกเบี้ย เบี้ยบำนาญ เบี้ยปรับ เบี้ยใบ้รายทาง ฯลฯ และด้วยเหตุที่คนไทยสมัยก่อนใช้เงินตราเป็นเงินพดด้วงนี่เอง จึงสามารถเก็บใส่ไหฝังดินได้โดยสะดวก