6 ปริศนาลองเล่นๆ ให้รู้กันไป...ใคร "คิดเป็น" บ้าง

 6 ปริศนาลองเล่นๆ ให้รู้กันไป...ใคร "คิดเป็น" บ้าง

        มนุษย์แตกต่างจากสัตว์โลกอื่นๆ เพราะเราพัฒนาตัวเราได้ พัฒนาสังคมที่เราอยู่ได้ เราไม่แพ้สัตว์อื่นใดในโลกเลย ถ้าจะแพ้จะคงแพ้ธรรมชาติ อย่างสถานการณ์น้ำท่วมที่เป็นอยู่ตอนนี้ และก็แพ้ภัยจิตใจและการกระทำของมนุษย์ด้วยกันเอง แต่เพราะเรามีสมองใหญ่กว่าสัตว์อื่นๆ ในโลก  เราพร้อมที่จะแก้ไขปัญหาน้อยใหญ่ และจะผ่านวิกฤติต่างๆ ไปด้วย! 

    สมองมีความซับซ้อนมาก และมากพอที่ยังคงเป็นปริศนาให้มนุษย์เราได้เข้าไปค้นหาความ อัศจรรย์ของมัน แต่ถึงสมองจะอัศจรรย์ขนาดไหน คนใช้สมองก็คือมนุษย์นี้เอง ดังนั้น ถึงแม้เราจะเข้าไปไขความซับซ้อนของสมองไม่ได้ทั้งหมด แต่เราก็สามารถฝึกฝนให้สมอของเรามีคุณภาพ และใช้สมองของเราให้เกิดประโยชนที่สุดได้ เกริ่นมาเสียเครียดเลย แล้วแบบนี้พี่เกียรติจะนำเข้าสู่เรื่องในวันนี้อย่างไรเนี้ย ฮ่าๆๆ

    เอาล่ะ ก็เข้ามันแบบง่ายๆ นี้เลย เพราะว่าเรามีสมอง และชีวิตเราก็มีแต่ปัญหา เราจึงต้องใช้สมองประลองความคิดพิชิตปัญหากันไป และรูปแบบการคิดของมนุษย์ก็มีหลายแบบหลายประเภทอย่างที่นักวิชาการเขาบัญญัติกันมา อย่างที่เราๆ รู้จักดีก็ เช่น คิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ คิดนอกกรอบ เป็นต้น มีนักวิชาการ นักจิตวิทยาหลายคนที่เสนอทฤษฎีการคิด และทฤษฏีที่คนสนใจและรู้จักกันมาก คือ ทฤษฏีความคิดสร้างสรรค์ของกิลฟอร์ด  

       ทฤษฏีความคิดสร้างสรรค์ของกิลฟอร์ด แยกย่อยความคิดออกเป็นลักษณะการคิดแบบต่างๆ ที่จะรวมเป็นลักษณะของความคิดสร้างสรรค์ ได้แก่   ความคิดริเริ่ม (Originality) ความคล่องในการคิด (Fluency) ความยืดหยุ่นในการคิด (Flexibility) และความละเอียดลออ (Elaboration)  ทฤษฏีของกิลฟอร์ดนี้ ถือเป็นพื้นฐานให้นักจิตวิทยารุ่นใหม่ๆ ได้ศีกษาเรื่องความคิดสร้างสรรค์ต่ออีกหลายคน 

      เอ้า เกริ่นเรื่องความคิดสร้างสรรค์มาเสียยาว น้องๆ ชาว Dek-D.com คงไม่ได้คิดว่าพี่เกียรติจะพูดเรื่องความคิดสร้างสรรค์หรอกนะ เพราะถ้าคิดแบบนั้นน้องกำลังโดนหลุมพรางแห่งการรับรู้เสียแล้ว ฮึฮึฮึ พี่เกียรติกำลังจะว่าด้วยเรื่อง การฝึกคิด แยกแยะและผสมผสาน ซึ่งก็เป็นแค่ลักษณะการคิดแบบหนึ่งที่จะช่วยให้เกิดความคิดสร้างสรรค์เท่านั้นเอง

    

           การคิดแยกแยะและผสมผสานนี้ มีความต่อการพัฒนาสมองในแง่การสร้างข้อมูลความรู้ใหม่จากข้อมูลที่มีอยู่เดิม มาปะติดปะต่อเป็นข้อมูลใหม่ ทำให้สมองเกิดลักษณะการทำงานเชื่อมโยงระหว่างเซลล์สมอง ทำให้เป็นคนที่คิดอะไรและแก้ปัญหาได้รวดเร็วมากขึ้น 

    แต่เหนือสิ่งอื่นใด สิ่งที่คนคิดจะได้จากการแยกแยะเป็น คือ การมีวิจารณญาณที่ดีในการตัดสินคุณค่าของสิ่งต่างๆ ได้อย่างเหมาะสม ไม่มองสิ่งใดสิ่งหนึ่งแต่เพียงเปลือกนอก และยังสามารถนำคุณค่าหรือคุณสมบัติของสิ่งที่เราแยกแยะนั้นมาสร้างสิ่งใหม่ๆ ที่อาจเปิดโลกใบใหม่ได้เลยทีเดียว เป็นนวัตกรรมไง! และเจ้าสิ่งใหม่เหล่านี้มักจะอยู่ในหมวดหมู่ที่ทำให้มนุษย์อย่างเราๆ สะดวกสบายมากขึ้น อย่างเทคโนโลยีต่างๆ นั่นเอง

         การคิดแยกแยะและผสมผสาน เป็นการคิดโดยแยกแยะสิ่งที่เราสนใจ (การวิเคราะห์นั่นเอง) ออกเป็นแง่มุมต่าง ๆ แล้วทำการศึกษาส่วนย่อย ๆ นั้นอย่างละเอียด ซึ่งจะทำให้เกิดความเข้าใจหรือมีความรู้เกี่ยวกับสิ่งที่สนใจหรือสิ่งที่ต้องการศึกษาได้มากขึ้น และนำมาผสมผสาน สิ่งที่แยกแยะต่างๆ หรือสิ่งอื่นๆ มาเป็นข้อมูลใหม่ ข้อสรุปใหม่ หรือสิ่งประดิษฐ์ใหม่ เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในรูปแบบใหม่ได้มากยิ่งขึ้น เขียนกันมามากขนาดนี้ หากน้องๆ อ่านมาถึงแล้ว คงจะอยากแยกแยะเป็น วิเคราะห์เก่งกันบ้างแล้ว พี่เกียรติจึงขอนำเสนอวิธีง่ายๆ ในการฝึกการคิดแยกแยะและผสมผสาน

      การฝึกคิดแยกแยะ มี 2 ขั้นค่ะ

ขั้นที่ 1   ฝึกแยกแยะสิ่งที่เราสนใจ หรือต้องการศึกษา

ขั้นที่ 2 ดูว่าสิ่งที่เราแยกย่อยออกมานี้มีประโยชน์หรือคุณค่าอะไรบ้าง ได้ทั้งประโยชน์จริงของตัวมันเอง และความรู้สึกต่อสิ่งนั้นๆ ของเรา

ตัวอย่าง "รถยนต์" ขั้นที่ 1 แยกแยะส่วนต่างๆของรถยนต์ เช่น - ตามที่เรามองเห็นมี  ตัวถัง ประตู เครื่องยนต์ พวงมาลัย เบาะ ล้อ ไฟหน้า เครื่องปรับอากาศ ฯลฯ - ตามที่เรารู้สึกต่อรถ เช่น สวย ดูสง่างาม แข็งแรง น่าจะปลอดภัย ดูสบาย เร็ว ลุยน้ำได้ เป็นต้น  ขั้นที่ 2 ศึกษาส่วนย่อย ๆ ที่เราแยกแยะออกมา เพื่อให้เกิดความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง และหาความสัมพันธ์ของส่วนต่างๆ ที่เราแยกออกมา เช่น - กระโปรงหน้า และกระโปรงหลังของรถยนต์คันนี้ มีดีไซน์โค้งมน เป็นมันวาว แต่ก็ไม่ได้ดูกลมไปเสียหมด มองแล้วดูสง่างาม - เครื่องปรับอากาศภายในปรับองศาได้รอบทิศทาง ทำให้กระจายลมเย็นได้ดี สบาย ไม่อึดอัด เป็นต้น   ซึ่งเมื่อเราได้ศึกษาสิ่งที่เราสนใจอย่างถ่องแท้แล้ว เราก็จะสามารถรับรู้ถึงคุณค่าของสิ่งนั้นๆ หรือสามารถตัดสินใจทำบ้างสิ่งบ้างอย่างได้ อย่างในกรณีที่ยกตัวอย่างนี้ อาจคิดแยกแยะเพื่อตัดสินใจซื้อรถยนต์คันใหม่ก็ได้ค่ะ

      การฝึกคิดผสมผสาน จะใช้เรื่องที่เราแยกแยะเดิมมาผสมผสานกันกับข้อมูลอื่นๆ หรือเพิ่มความสนุกสนานได้ โดยดูจากสิ่งรอบตัวมาฝึกทั้งแยกแยะและผสมผสานใหม่ก็ได้ ดังตัวอย่างจ้า

- รถยนต์ + โซลาร์เซลล์ = รถยนต์ขับเคลื่อนด้วยพลังงานแสงอาทิตย์  - โทรศัพท์มือถือ + กล้อง  =  โทรศัพท์มือถือถ่ายรูปได้  - คอมพิวเตอร์ + เกม + เครื่องบิน = เกมซิมูเลเตอร์-จำลองการขับเครื่องบิน  - เก้าอี้ + ล้อ = รถเข็น     ลองตอบดูนะ          1. รองเท้า + ล้อ = ?         2. เก้าอี้ + ที่นอน = ?         3. ปืน + กล้อง = ?         4. เต้ + โน้ต + ปอนด์ + แชร์ = ?         5. นิทาน + ภาพ + เสียง = ?         6. หมู + นก + โปรเจกไตล์ = ? คำตอบไม่มีผิด ไม่มีถูก แต่มันเป็นนวัตกรรมนะเออ ฮ่าๆๆ

     

Solar car

คำตอบของการคิดผสมผสานนี้ โดยมากจะไม่มีคำตอบตายตัว และไม่มีผิด ไม่มีถูก (ยกเว้นข้อ 4 จากคำถามด้านบน) แต่น้องๆ อาจจะทึ่ง ฮา และอาจไม่เชื่อตัวเองก็ได้ว่า "คิดได้ไงเนี่ย" ไม่ผิดไม่ถูกก็จริง แต่บางทีก็มีผลต่อการสอบนะ เช่น ถ้าฝึกฝนทักษะแยกและรวมนี้ได้ถึงขั้น ต่อไปเวลาเขียนตอบโจทย์ แม้เราจะไม่รู้คำตอบจริง เราก็สามารถไปแยกเรื่องโน้นนี้ มาแปะรวมกับเรื่องนี้นั้น ให้กลายเป็นคำตอบของโจทย์ได้อย่างไม่น่าเชื่อ อาจไม่ถูกทั้งหมดแต่ก็มีเหตุผลดีอย่างคาดไม่ถึง ฮ่าๆๆ ซึ่งจริงๆ ก็เป็นเพราะ เราจะมีความสามารถในการรับรู้ข่าวสามารถ วิเคราะห์เป็น และเลือกมาใช้ให้เป็นประโยชน์ได้ไง แต่นั่นเป็นเพียงประโยชน์เล็กๆ ของการคิดแยกแยะและคิดผสมผสานเป็นเท่านั้นค่ะ ประโยชน์ของมันยังมีอีกมากมาย ในอนาคตเราอาจได้เห็นชาว Dek-D.com สักคน สร้างรถที่ลอยน้ำได้ทันทีเมื่อเจอน้ำ ไม่เป็นสนิม ไม่ต้องจอดหนีน้ำที่ไหน สามารถใช้สัญจรได้ตามปกติแม้วันน้ำ(ท่วม)มากก็ได้นะ น้ำจะพัดอะไรหายไปได้มากมาย แต่พัดเราให้บอบช้ำไม่ได้ ถ้าเรามี "น้ำแห่งใจ" ให้กัน

ได้คำตอบจากข้อการคิดผสมผสานแล้ว อย่าลืมแสดงความเห็นไว้นะคะ 

ดูสิว่า ใครจะนึกออกกันไปถึงไหนต่อไหน อิอิ

ปล. ห้ามเลื่อนลงไปดูคำตอบของเพื่อนๆ ก่อนล่ะ