จากคำถามยอดฮิต “จะท้องมั้ย ใช่เลือดล้างหน้าเด็กหรือเปล่า?”

วันก่อนพี่หมอเจอคนไข้ที่มาด้วยเลือดออกทางช่องคลอด แล้วมีชิ้นเนื้อออกมาด้วย แต่ไม่รีบมาพบแพทย์ เพราะผู้ใหญ่ที่บ้านบอกว่าเป็นเลือดล้างหน้าเด็ก...!!!

หลายคนอาจจะสงสัยว่า หืม มีเรื่องแบบนี้เกิดขึ้นด้วยเหรอ มีจริงๆ ครับ ซึ่งในทางการแพทย์เรียกว่า Implantation bleeding (เกิดจากการฝังตัวของตัวอ่อนนั่นเอง) อธิบายง่ายๆคือ การฝังตัวของตัวอ่อน ก่อนที่เราจะมีรอบประจำเดือนรอบต่อไป จะไปทำให้เส้นเลือดฝอยผนังมดลูกด้านในเปราะแตกออกมาบางส่วน ซึ่งเล็กน้อยมาก ปริมาณจะไม่เท่ากับประจำเดือนปกติด้วยซ้ำ

แต่อาการมีเลือดออกเล็กน้อยนี่เอง ที่บางคนก็สับสนระหว่างการตั้งครรภ์ปกติ กับเลือดที่ออกผิดปกติระหว่างตั้งครรภ์ ทำให้มาพบแพทย์ช้ากว่ากำหนด สุดท้ายอาจเกิดการแท้งได้ครับ

เช่นเดียวกับที่มีน้องๆ หลายคนถามมาว่า มีเลือดออกหลังมีเพศสัมพันธ์ (ซึ่งบางทีก็ไม่ได้บอกว่าหลังกี่วัน ลักษณะยังไง) ใช่เลือดล้างหน้าเด็กหรือเปล่า? โอ้... ตอบยากครับเพราะเคสของ Implantation bleeding นั้นก็พบไม่มากนัก แต่ถ้าเป็นเคสของความผิดปกติในกลุ่มคนที่ “คิดว่าตั้งครรภ์” นั้น จะมีสัญญาณอันตรายของการเลือดออกทางช่องคลอดแบบผิดปกติ ดังนี้ครับ

1.  เลือดออกมากผิดปกติ มีชิ้นเนื้อหลุดออกมา

·    กรณีนี้ บางคนแทบจะไม่รู้ว่าตัวเองตั้งครรภ์ด้วยซ้ำ หลังจากที่ประจำเดือนหายไป 1-2 เดือน มีเลือดออกมาทางช่องคลอดจะคิดว่าเป็นประจำเดือนปกติ แต่สุดท้ายคือแท้งไปแบบไม่รู้ตัว ดังนั้น ต้องสังเกตว่า เลือดที่ออกมานั้น มีชิ้นเนื้อหรือเปล่า โดยเฉพาะคนที่ตั้งใจมีลูกแล้วตรวจพบการตั้งครรภ์แล้ว ให้รีบไปพบแพทย์ทันทีครับ

2.  ปวดท้องน้อยมาก (Pelvic pain)

·    ปวดท้องน้อยมากในที่นี้ หมายถึง ปวดท้องส่วนล่างมาก ไม่ใช่ ปวดน้อยมาก เพราะถ้าปวดน้อยมากก็ไม่ต้องมาหาหมอ (นี่งงไหม ฮ่าๆ)

·    การตรวจพบการตั้งครรภ์แล้วมีเลือดออก ร่วมกับมีอาการปวดท้องด้วย ต้องคิดถึงภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์ไปด้วยครับ เช่น การท้องนอกมดลูก (Ectopic pregnancy) ซึ่งในกรณีนี้เลือดอาจจะออกปริมาณไม่มาก แต่ปวดท้องน้อยด้านใดด้านหนึ่ง

3.  อาการแพ้ท้องรุนแรง (Hyperemesis)

·    หลังจากตั้งครรภ์ได้ช่วง 4-8 สัปดาห์ ปริมาณ b-Hcg ในเลือดจะเพิ่มขึ้นสูง ซึ่งจะทำให้ชุดตรวจการตั้งครรภ์ขึ้นสองขีด บางคนก็มีฮอร์โมนชนิดนี้ขึ้นสูงมากจนมีอาการแพ้ท้องได้ในคนปกติ แต่ถ้าสูงมากเกินไปหลายหมื่น คือมีอาการแพ้ท้องมากผิดปกติ และท้องโตผิดปกติ ทำให้นึกถึงภาวะ ครรภ์ไข่ปลาอุก ได้ ต้องรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษา เพราะเกิดจากการที่ตัวอ่อนแบ่งตัวผิดปกติจาก chromosome ที่ผิดปกติ

4.  ภาวะแท้งอื่นๆ

·    ภาวะแท้งอื่นๆ ก็เกิดขึ้นได้เช่นเดียวกัน เช่น ภาวะแท้งคุกคาม (Threaten abortion) ที่มีเพียงแต่เลือดออกทางช่องคลอดเล็กน้อย แต่ปากมดลูกยังไม่เปิด ทำให้ไม่มีชิ้นเนื้อหลุดออกมา และทารกในครรภ์ยังปลอดภัย ภาวะนี้ควรพักผ่อน หยุดการทำงาน ดูแลตัวเองให้ดีเพื่อไม่ให้เกิดภาวะแท้งอื่นตามมาครับ

         ส่วน Implantation bleeding หรือ เลือดล้างหน้าเด็ก ที่ถามกันมานั้น ไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคนครับ และเลือดที่ว่าก็จะมีปริมาณเพียงเล็กน้อยเท่านั้น ซึ่งน้องๆ ผู้หญิงควรแน่ใจว่าไม่ใช่ประจำเดือน หรือหากประจำเดือนขาดหรือมาช้า แล้วมีเลือดออกปริมาณเล็กน้อยดังกล่าว ไม่ต้องมัวตั้งคำถามครับ ตรวจดูดีกว่าว่าท้องมั้ย? จะได้จบๆ ไป แล้วเอาเวลาที่เหลือไปจัดการดูแลตัวเองหรือวางแผนอนาคตต่อไปครับ

ดังนั้นภาวะเลือดออกช่องคลอดสำหรับผู้หญิงไม่ใช่เรื่องน่าสนุกเลย โดยเฉพาะคนที่มีความเสี่ยงการตั้งครรภ์ หรือวัยรุ่นที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน ...การมีประจำเดือนว่าทำให้อารมณ์รุนแรงแล้ว พี่นี่นึกไม่ออกเลยถ้ายิ่งมาผิดปกติจะทำให้น้องหน้าเหวี่ยงกันได้ขนาดไหน ฮ่าๆ แต่เพื่อไม่ให้ชีวิตทุกร้อนกังวลกันมากเกินไปว่า จะท้องมั้ย ใช่เลือดล้างหน้าเด็กมั้ย ก็ป้องกันไม่ให้ท้องกันในวัยเรียนกันไว้ก่อนดีกว่า เพื่อตัวเราเองและเด็กน้อยที่รอมาเกิดตอนที่เราพร้อมจริงๆ ครับ

ใครสงสัยเรื่องนี้ ลองอ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ ส่วนวิธีป้องกันการตั้งครรภ์นั้นก็ทำได้หลากหลาย ทั้งใช้ถุงยางอนามัย ยาคุมกำเนิด หรืองดเว้นการมีเพศสัมพันธ์ ลองคลิกไปอ่านตอนเก่าๆ ที่เคยเขียนไว้ดูครับ

สุดท้าย มาพูดคุยกันได้ที่เว็บบอร์ดปัญหาเพศศึกษาครับ :)