Spoil
- เหนื่อยมาทั้งวัน แต่กลับบ้านมายังขอเล่นเกม เล่นมือถือ ดูซีรีส์ต่ออีกหน่อย แบบนี้เรียกพฤติกรรม "นอนดึกแก้แค้น" (Revenge Bedtime Procrastination)
- เป็นพฤติกรรมที่รู้ตัวดีว่านอนดึกนั้นไม่ดีต่อสุขภาพ และไม่มีความจำเป็นอะไรที่ต้องนอนดึก แต่ก็เลือกที่จะนอนดึก เพื่อปรนเปรอตัวเองหลังจากเหนื่อยมาทั้งวัน
- ส่วนใหญ่เกิดขึ้นกับผู้หญิงและวัยรุ่น
เคยเป็นกันมั้ย? วันไหนที่ทั้งเหนื่อยและยุ่งมาทั้งวัน แทนที่จะกลับบ้านมานอนพักให้เต็มที่ แต่กลายเป็นว่ากลับมานั่งดูซีรีส์ เล่นเกม ส่องโซเชียล CF ของ ทำนู่นนี่นั่นไปเรื่อยๆ ไม่ยอมเข้านอนซักที...อาการแบบนี้หลายคนอาจจะสงสัยว่าตัวเองเป็นอะไรเนี่ย เราขี้เกียจเข้านอนขนาดนั้นเลยเหรอ? แต่จริงๆ แล้วพฤติกรรมแบบนี้สามารถอธิบายได้ตามหลักจิตวิทยา เรียกว่า Revenge Bedtime Procrastination หรือ การนอนดึกเพื่อแก้แค้นตัวเอง
Revenge Bedtime Procrastination หรือ การนอนดึกแก้แค้น คืออาการของคนที่ช่วงกลางวันทั้งเครียดและยุ่งมาก จนแทบไม่มีเวลาว่างให้หายใจหายคอ ทำให้ต้อง แก้แค้น (Revenge) ด้วยการยอมสละเวลานอนช่วงกลางคืน มาทำอะไรตามใจตัวเองชิลๆ เพื่อให้ได้รู้สึกว่ามีช่วงเวลาที่หัวโล่ง ไม่ต้องคิดอะไรบ้าง แม้จะต้องแลกกับการมีเวลานอนน้อยลงก็ตาม
เช็กซิ เราเป็นมั้ย? “แก๊งแก้แค้น”
- เข้านอนช้า จนทำให้มีเวลานอนโดยรวมน้อยลง
- นอนดึกโดยไม่ได้มีเหตุผลจำเป็นอะไร
- รู้ดีว่าการนอนดึกนั้นส่งผลเสียต่อร่างกาย แต่ก็ยังนอนดึก
นอกจากนี้ การนอนดึกแก้แค้น ยังมีอีกหลายรูปแบบ ทั้ง การผลัดเวลาขึ้นเตียง (bedtime procrastination) คือการที่เรานั่งทำนู่นนี่นั่น ลีลาไม่ยอมไปที่เตียงซักที และ การผลัดเวลาหลับ (while-in-bed procrastination) คือการที่เราขึ้นไปบนเตียงแล้ว แต่ก็ยังไม่ยอมนอน ส่วนใหญ่มักจะเล่นมือถือหรือแท็ปเล็ตต่อ แต่แน่นอนว่าไม่ว่าจะรูปแบบไหน ก็รบกวนเวลานอนของเราทั้งนั้น
ในทางจิตวิทยา การนอนดึกแก้แค้น ยังเป็นที่ถกเถียงว่าเกิดจากสาเหตุใด ผู้เชี่ยวชาญบางกลุ่มมองว่าผู้มีอาการนี้คือผู้ที่ลึกๆ แล้วอยากพักผ่อนให้เพียงพอ เพียงแต่ควบคุมตนเองไม่ได้ (intention-behavior gap) เนื่องจากปกติคนเรามักจะมีความสามารถในการควบคุมตนเองต่ำในช่วงหมดวัน ทำให้เกิดการ ผลัดเวลานอน (sleep procrastination)
แต่ก็ยังมีผู้เชี่ยวชาญอีกกลุ่มให้ความเห็นว่า การนอนดึกแก้แค้น นั้นอาจไม่เกี่ยวกับการควบคุมตนเอง เพียงแต่เป็นอาการที่เกิดกับกลุ่มคนที่มี Evening Chronotype หรือกลุ่มคนที่เหมาะกับการใช้ชีวิตตอนกลางคืน (night owls) ซึ่งมักถูกสังคมบีบบังคับให้ใช้ชีวิตในเวลากลางวัน (early birds) เหมือนคนส่วนใหญ่ ทำให้คนกลุ่มนี้รู้สึกอยากใช้ชีวิตทำสิ่งต่างๆ ในเวลากลางคืนเพื่อฟื้นฟูตัวเอง และคลายความเครียดที่ต้องพบเจอมาตลอดวัน
แม้จะยังอยู่ในช่วงเริ่มต้นที่นักจิตวิทยาศึกษาเรื่องนี้ แต่ก็มีข้อมูลว่า อาการนี้ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นกับผู้หญิง และกลุ่มเด็กนักเรียน ที่สำคัญ ผู้มีอาการนี้มักมีแนวโน้มที่จะมีพฤติกรรมชอบ ผลัด การทำสิ่งอื่นๆ ด้วย เช่น การบ้าน งานบ้าน เป็นต้น
ผลกระทบของ การนอนดึกแก้แค้น ทำให้เกิด ภาวะอดนอน (sleep deprivation) จากการที่สมองและร่างกายขาดการพักผ่อน ส่งผลต่ออารมณ์ ความคิด ความจำ และการตัดสินใจ รวมถึงยังทำให้อ่อนเพลียในเวลากลางวัน กระทบต่อความสามารถในการเรีย นอกจากนี้ยังทำให้การทำงานของหัวใจและระบบเผาผลาญผิดปกติอีกด้วย
แล้วเราจะแก้นิสัย "นอนดึกแก้แค้น" ได้ยังไง?
แน่นอนว่าก็ต้องแก้ด้วยการนอนอย่างมีคุณภาพ และพยายามสร้างนิสัยที่ดีในการนอน ด้วยการ
- จัดตารางการตื่นและการนอนให้เป็นกิจวัตรประจำวัน ไม่เว้นแม้แต่วันหยุด
- ไม่ดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ ในช่วงบ่ายแก่ๆ หรือช่วงเย็น
- หยุดใช้โทรศัพท์มือถือหรือแท็ปเล็ตก่อนเข้านอน อย่างต่ำครึ่งชั่วโมง
- หากิจกรรมอะไรเพื่อบิวต์ให้ตัวเองอยากเข้านอนในทุกๆ คืน เช่น การอ่านหนังสือ ทำสมาธิ หรือยืดเส้นยืดสายเบาๆ
นอกจากนี้ การจัดบรรยากาศในห้องก็ช่วยได้ ไม่ว่าจะเป็นความมืด และความเงียบของห้อง หรือความสบายของเตียง กลิ่นหอมๆ ของผ้าปูเตียง ก็จะทำให้เราอยากนอนมากขึ้น
แต่ถ้าพบว่าพยายามมาทุกวิธีแล้ว แต่ยังมีปัญหาในการนอนจนกระทบกับชีวิตประจำวันอยู่ อย่าลังเลที่จะปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อรับการปรับพฤติกรรมการนอนนะคะ
น้องๆ ชาว Dek-D ล่ะ เคยมีอาการ ผลัดเวลานอน เพิ่มเวลาสุข กันบ้างมั้ย แล้วที่ไม่นอนน่ะ ทำอะไรกัน มาเล่าให้พี่กวางฟังหน่อย
ข้อมูลจากhttps://www.sleepfoundation.org/https://edition.cnn.com/
1 ความคิดเห็น
เราเป็นค่ะ อยู่ร้านทำงาน13-14ชั่วโมงต่อวัน ไม่มีวันหยุด ไม่มีคนเปลี่ยน มันเหมือนใช้ชีวิตไม่คุ้ม วันๆทำแต่งาน หยุดก็ไม่ได้ ยกเว้นป่วยหนักจริงๆ กลับบ้านไปก็เกือบ3-4ทุ่ม แค่อาบน้ำทานข้าวก็ล่อไปเกือบชั่วโมงแล้ว ไหนจะกิจวัตประจำวันอีก รู้ตัวว่าเหนื่อย ว่ามันดึก แต่...เราอยากเล่นต่อ แรกๆก็เที่ยงคืน แล้วเริ่มไปเป็นตี1ตี2 หนักสุดคือตี3เกือบตี4 แล้วก็ตื่น7โมงเช้าเตรียมตัวไปทำงานต่อ ????