Teen Coach EP.39 : ผิดมั้ย? ชอบนึกถึงอดีต ยึดติดอยู่กับวันเวลาเก่าๆ

Nostalgia ความคิดถึงช่วงเวลาในอดีต

เคยรู้สึกว่าตัวเองยึดติดกับอดีต ชอบหวนนึกถึงวันเวลาเก่าๆ มั้ย?  อาการแบบนี้เรียกว่า Nostalgia (นอสตัลเจีย)  ถ้าแปลเป็นภาษาไทยก็อาจจะหมายถึงความคิดถึงช่วงเวลาในอดีต การคำนึงหรือถวิลหาช่วงเวลาแห่งความสุขที่เคยเกิดขึ้น และผ่านมาแล้ว

ก่อนหน้านี้อาการ Nostalgia เคยถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มอาการทางประสาท โดยจิตแพทย์มองว่าเป็นความผิดปกติอย่างหนึ่ง มีอาการอยู่กับความเศร้าโศกและสิ่งที่อาจจะแตกต่างไปจากพื้นฐานความเป็นจริง ถูกมองว่าเป็นความโศกเศร้าและถูกจัดให้รวมกลุ่มกับอาการโฮมซิค (Homesick) ที่เราคุ้นเคยกันดีในเวลาต่อมา หลังจากที่ทำการศึกษา และค้นพบว่าอาการนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกๆ คน แม้แต่ในเด็กที่ยังนั่งนึกถึงวันสำคัญในอดีตได้

ใครๆ ก็เป็น Nostalgia ได้

เป็นเรื่องปกติที่หลายๆ คนจะเคยรู้สึกแบบนี้ การย้อนมองกลับไปถึงอดีต เป็นช่วงเวลาที่ทำให้รู้สึกมีความสุข หลุดพ้นจากโลกความเป็นจริงในปัจจุบัน จริงๆ แล้วนักวิจัยค้นพบว่า การอยู่ในห้วงอารมณ์นี้ก็มีข้อดีนะคะ ไม่แปลกที่เราจะชอบนึกถึงอดีต นึกถึงวันเก่าๆ ในเมื่อตอนนั้นเราเคยมีความสุขมากกว่าปัจจุบัน มันก็จะช่วยให้เราอบอุ่น และสามารถหนีจากความเป็นจริงได้สักพักนึงค่ะ ถึงบางครั้งมันอาจจะทำให้เราเศร้า หรือจมอยู่กับอดีต แต่มันก็เป็นเพียงกลไกการป้องกันตัวอย่างหนึ่งที่ทำให้เราไม่รู้สึกเศร้ามากเกินไป

หลายๆ คนค้นพบว่า ช่วงเวลาที่นึกถึงอดีตมากที่สุดจะเป็นช่วงที่เราหนาวและเหงาที่สุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเดือนธันวาคม และเทศกาลคริสต์มาส ช่วงเวลาของเทศกาลแห่งความสุข มีงานวิจัยพบว่า นอสตัลเจียช่วยให้เรารู้สึกอุ่นขึ้นจากอากาศที่หนาวเย็นได้ด้วย ซึ่งผู้ร่วมวิจัยที่อยู่ในสภาวะนอสตัลเจีย ก็จะประเมินอุณหภูมิที่รับรู้สูงกว่ากลุ่มอื่นๆ ค่ะ แสดงให้เห็นว่านอสตัลเจียก็ช่วยให้เราอุ่นทั้งกายและใจ

อีกทั้งยังมีการนำไปใช้ในแวดวงอื่นๆ อีกนะ มีการศึกษาในองค์กรและประสิทธิภาพการทำงานของพนักงาน ก็พบอีกว่านอสตัลเจียช่วยให้บุคคลนั้นๆ รับมือความสภาวะความตึงเครียดจากงาน ช่วยให้มีแรงบันดาลใจและความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น เมื่อเราทำความเข้าใจถึงสภาวะของอารมณ์และกระบวนการคิด ที่เห็นได้ชัดคือการกระตุ้นให้เกิดแรงบันดาลใจ เมื่อเรานึกถึงสิ่งที่มีความหมายมากๆ ก็จะทำให้หายหมดไฟได้ค่ะ อีกทั้งยังช่วยเสริมสร้างความมั่นใจ จากการได้รับการสนุบสนุนทางสังคม (social support) และการสนับสนุนทางอารมณ์ (emotional support) อีกด้วยนะ

นอกจากนี้ยังมีวงการโฆษณา การตลาด นำความรู้สึกเหล่านี้ไปปรับใช้ เพื่อสังเกตพฤติกรรมผู้บริโภค เพื่อผลิตสินค้าให้ตรงตามเป้าหมาย โดยผู้บริโภคจะรู้สึกปลอดภัย สบายใจที่จะซื้อสินค้านั้นๆ ด้วยค่ะ

การนึกถึงอดีตเกิดขึ้นได้กับทุกคน ทุกวัย หลายๆ โอกาส บางครั้งมันก็วนอยู่รอบๆ ตัวเราค่ะ ยิ่งเห็นได้ชัดจากทั้งภาพยนตร์ โฆษณา หรือแคมเปญต่างๆ ที่มักจะทำให้เราย้อนนึกถึงเรื่องราวในอดีตอยู่เสมอค่ะ เห็นได้ชัดว่าหนังพีเรียด เพลงยุคเก่าๆ ก็ยังคงกระแสดีไม่มีตก แนวเพลงเรโทร หรือคันทรี่ ที่เป็นแนวเพลงที่ทำให้เรานึกถึงอดีตโดยเฉพาะ หรือแม้แต่ภาพยนตร์ที่ทำให้เรานึกถึงบ้านเกิด สถานที่ที่เป็นที่พักใจ ที่เป็นคอมฟอร์ตโซนของเรา มันก็ช่วยให้เราได้อยู่กับความทรงจำในอดีตเช่นกันนะคะ

อะไรที่มากเกินไปก็ไม่ดี อะไรที่น้อยเกินไปก็ไม่ดีค่ะ การรำลึกถึงวันวานเป็นเรื่องปกติที่เกิดขึ้นได้ในชีวิตประจำวัน เพียงแต่เราต้องทำให้มันอยู่ในจุดที่พอดี สามารถสร้างความสุขเล็กๆ ให้กับเราได้ แต่อย่ายึดติดกับมัน ความทรงจำสามารถสร้างความสุขให้เราได้ แต่เราก็ควรจะตระหนักถึงความเป็นจริงที่เกิดขึ้นด้วย ไม่ใช่การพยายามหนีหรือไม่ยอมรับความเป็นจริง

ประโยคนี้หลายๆ คนก็คงจะเคยได้ยินมาบ้าง เพราะอย่างนั้น การมีพื้นที่ที่ปลอดภัย จินตนาการที่เราโลดแล่นไปกับมัน หรือเป็นมุม มุมหนึ่งที่เราถวิลหา ก็ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรที่เราจะอยากกลับไปสู่ช่วงเวลานั้นกันนะคะ