ทั้งเศร้าทั้งแพนิค ความรู้สึกเหล่านี้คืออะไร? มารู้จัก “โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า” กันเถอะ

สวัสดีค่ะ น้องๆ ชาว Dek-D.com เป็นเรื่องปกติที่เราจะรู้สึกเศร้าหรือกังวลเมื่อต้องเผชิญกับช่วงเวลาที่ยากลำบากใช่มั้ยคะ? อารมณ์เหล่านี้ล้วนเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตที่เราหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ในบางครั้งความเศร้าและความกังวลก็ส่งผลเสียต่อเรา เพราะมันทวีความรุนแรงเพิ่มขึ้นและยาวนานกว่าที่เราคาดคิด หากใครที่รู้สึกว่าช่วงนี้ความเศร้าและความกังวล ส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่และความสุขในชีวิตอยู่ล่ะก็…น้องๆ อาจมีความเสี่ยงที่จะเป็น "โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า  (Mixed Anxiety And Depressive Disorder)"  อยู่ก็ได้ค่ะ

ทั้งเศร้าทั้งแพนิค ความรู้สึกเหล่านี้คืออะไร? มารู้จัก “โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า” กันเถอะ  

ในปี 2017 องค์การอนามัยโลก (WHO) ประเมินว่า ประชากรโลก 4.4% (ประมาณ 300 ล้านคน) กำลังต่อสู้กับโรคซึมเศร้า และอีก 3.6% (ประมาณ 250 ล้านคน) มีอาการของโรควิตกกังวล แต่อีกหนึ่งข้อเท็จจริงที่ทำให้สถิตินี้ดูซับซ้อนก็คือ หลายๆ คนที่มีอาการของโรคซึมเศร้าก็มีอาการของโรควิตกกังวลด้วยเช่นกัน   จึงทำให้ยากต่อการวินิจฉัยความผิดปกติได้อย่างแม่นยำและน่าเชื่อถือในทุกครั้ง บทความนี้พี่แป้งจะพาทุกคนไปทำความรู้จักและทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคนี้กันค่ะ  

โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า (Mixed Anxiety And Depressive Disorder : MADD) คืออะไร?

โรควิตกกังวลและโรคซึมเศร้า เป็นปัญหาทางอารมณ์ที่แตกต่างกัน โดยทั้ง 2 โรคนี้มักจะเกิดขึ้นพร้อมๆ กัน ในบางคนอาจมีอาการโรคซึมเศร้าก่อนและพัฒนาไปเป็นโรควิตกกังวล บางคนเป็นโรควิตกกังวลก่อนและพัฒนาจนมาเป็นโรคซึมเศร้า ส่วนอีกกลุ่มมีอาการทั้ง 2 อย่างเกิดในเวลาพร้อมๆ กัน เช่น คนที่มีภาวะซึมเศร้า (ชั่วคราว) หลังจากเกิดอาการแพนิค (Panic Attack) อย่างรุนแรง เป็นต้น  

เมื่ออาการของโรควิตกกังวลและโรคซึมเศร้าทวีความรุนแรงขึ้นจนถึงขั้นรุนแรง ผู้ที่มีอาการเหล่านี้สามารถถูกวินิจฉัยว่า เป็นโรควิตกกังวลและโรคซึมเศร้าได้ในเวลาเดียวกัน อย่างไรก็ตาม สำหรับผู้ที่มีอาการ MADD อย่างต่อเนื่องและรุนแรงอาจทำให้เขาไม่สามารถมีความสุขกับชีวิตได้ และส่งผลกระทบต่อการทำสิ่งต่างๆ ในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็น การทำงาน การเรียน การเข้าสังคม  

โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า (MADD) พบได้บ่อยแค่ไหน?

สาเหตุที่ทำให้เกิดโรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า มาจากอะไรบ้าง?

อาการของโรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า (MADD) มักเกิดจากปัจจัยหลายอย่างรวมกัน ซึ่งอาจเกิดจาก 3 ปัจจัยหลัก ดังนี้  

1.พันธุกรรม เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า ยีน หรือพันธุกรรม มีบทบาทสำคัญที่ทำให้เกิดความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้าได้ โดยความผิดปกติเหล่านี้เกิดขึ้นจากคนในครอบครัว เช่น การมีพ่อแม่หรือพี่น้อง ที่มีความผิดปกติทางสุขภาพจิต

2.ความเครียดในชีวิตประจำวัน เช่น การเลือกคณะเรียนต่อ การว่างงาน ความไม่มั่นคงทางการเงิน การเริ่มต้นงานใหม่ หรือแม้กระทั่งความขัดแย้งอย่างต่อเนื่องกับผู้อื่น ความเหงา ซึ่งอาจเป็นส่วนหนึ่งที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิต  

3.ไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง บางคนมองว่าตัวเองไม่เก่งพอ วิจารณ์ และตำหนิตัวเองไปต่างๆ นานา เพียงเพราะขาดความเชื่อมั่นในตัวเอง หรือแม้กระทั่งบางคนที่ตั้งมาตรฐานการใช้ชีวิตของตัวเองเอาไว้สูง ทุกสิ่งทุกอย่างที่ทำต้องสมบูรณ์แบบ ไร้ข้อผิดพลาดก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ทำให้เกิดความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้าได้เช่นกัน

อาการของโรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า (MADD)  

หลังจากที่เรารู้กันแล้วว่า โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า (MADD) คืออะไร และมีปัจจัยอะไรบ้างที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคนี้ หัวข้อนี้พี่แป้งจะพาทุกคนมาดูกันว่า อาการของโรคนี้มีอะไรบ้าง เพื่อที่น้องๆ จะได้สังเกตตัวเอง หรือคนรอบตัวให้มากขึ้น หากมีอาการที่ใกล้เคียงจะได้หาทางออกทัน ถ้าพร้อมแล้วมาดูกันเลย!

โดยอาการเหล่านี้จะมีลักษณะเรื้อรัง และมีอาการนานอย่างน้อย 4 สัปดาห์ขึ้นไป โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้ามีทั้งระยะที่ไม่รุนแรง ปานกลาง และรุนแรง ซึ่งอาการของแต่ละคนก็จะแตกต่างกันออกไป  

การรักษา โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า (MADD) ทำได้อย่างไรบ้าง?

วิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพสำหรับโรค MADD ได้แก่ การรักษาทางจิตใจ ควบคู่ไปกับการทานยา โดยนักบำบัดหรือผู้เชี่ยวชาญจะสำรวจอาการกับผู้ที่มีอาการก่อน จากนั้นจะเริ่มวางแผนการรักษา โดยมีจุดมุ่งหมายสำคัญคือ แนะนำให้ผู้ป่วยเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่าง อารมณ์ พฤติกรรม และการรับรู้ พร้อมทั้งปรับเปลี่ยนความคิดเชิงลบไปทีละขั้น และเรียนรู้เกี่ยวกับความเครียดและเทคนิคจัดการอารมณ์ เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถจัดการปัญหาและมีชีวิตที่มีความสุขขึ้นได้

วิธีรับมือกับ โรควิตกกังวลผสมซึมเศร้า (MADD)

บางครั้งการเปลี่ยนแปลงง่ายๆ เพียงเล็กน้อยอาจสร้างความแตกต่างอย่างมากให้กับความรู้สึกของเราได้ ซึ่งมีวิธีจัดการกับความติกังวลและภาวะซึมเศร้าได้ด้วยมีวิธีง่ายๆ ดังนี้

สำหรับผู้ที่มีอาการ

• ออกกำลังกาย ยืดเส้นยืดสายเบาๆ เพื่อคลายเครียด และเพิ่มความรู้สึกผ่อนคลาย
• ระหว่างวันพยายามยืนขึ้นและเคลื่อนไหวไปบ่อยๆ เพื่อลดความตึงของกล้ามเนื้อ
• ตื่นและนอนในเวลาเดิมทุกวัน เพื่อให้ร่างกายคุ้นชิน
• ลดการดื่มชาและกาแฟ ห้ามเกิน 2-3 แก้วต่อวัน และงดหลัง 16.00 น.
• มองโลกในแง่บวกมากขึ้น เลิกคิดถึงสิ่งที่ยังไม่เกิดขึ้น
• หมั่นชื่นชม และให้กำลังใจตัวเองสม่ำเสมอ
• ฝึกสมาธิ เพื่อคลายความเครียด และช่วยเพิ่มสารเคมีในระบบประสาท เช่น เซโรโทนินและโดพามีน ซึ่งเป็นสารต้านอาการซึมเศร้า

สำหรับคนใกล้ชิด

• หลีกเลี่ยงการตำหนิ หรือต่อว่า เพราะจะยิ่งทำให้เขารู้สึกแย่
• เป็นผู้ฟังที่ดี รับฟังปัญหาที่เขาเจออย่างตั้งใจ
• ให้กำลังใจแต่ไม่บังคับให้เขาแบ่งปันความรู้สึกและความยากลำบากที่เจอ
• พาเขาออกไปพบเจอผู้คน เพื่อรักษาปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
• ขอคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ เพื่อเรียนรู้และเข้าใจในอาการของเขาให้มากขึ้น  
• ให้ความสนใจกับการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์และสภาพจิตใจของเขา หากสังเกตเห็นพฤติกรรมทำร้ายตนเองหรือพฤติกรรมที่ผิดปกติ ควรขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญให้เร็วที่สุด
   

สำหรับน้องๆ คนไหนที่รู้สึกตัวเอง หรือคนใกล้ตัวมีอาการคล้ายกับที่กล่าวไปนั้น พี่แป้งแนะนำว่า ควรไปปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตและรับการทดสอบให้เร็วที่สุด สิ่งสำคัญอีกหนึ่งอย่างคือ อย่าเพิ่งตีโพยตีพาย หรือคิดไปเองว่าเราเป็นโรคนี้ ทางที่ดีให้ผู้เชี่ยวชาญเป็นคนตรวจสอบและยืนยันจะดีที่สุดค่ะ