แค่ขี้เหงา หรือว่า ‘กลัวการอยู่คนเดียว’ กันแน่

สวัสดีค่ะ น้องๆ ชาว Dek-D.com เวลาที่ต้องอยู่คนเดียว หรือไปในที่ที่เราไม่คุ้นเคย เชื่อว่าหลายๆ คนคงจะรู้สึกเหงา ซึ่งความรู้สึกนี้ถือเป็นเรื่องปกติธรรมดาที่มักจะเกิดขึ้นกับทุกคนเพียงชั่วคราวเมื่อต้องอยู่คนเดียวอยู่แล้ว พอเจอเพื่อน หรือครอบครัวก็เลือนลางหายไป แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่มันยังคงรบกวนอยู่ และยิ่งทวีความเหงาเพิ่มขึ้นจนรู้สึกวิตกกังวล แบบนี้อาจเข้าข่าย ‘โรคกลัวการอยู่คนเดียว (Monophobia)’ ได้ค่ะ

แค่ขี้เหงา หรือว่า  ‘กลัวการอยู่คนเดียว’ กันแน่  

โรคกลัวการอยู่คนเดียว คืออะไร?

Monophobia เป็นอาการที่เกี่ยวข้องกับความวิตกกังวล มักจะเกิดขึ้นเมื่อคนๆ หนึ่งที่กลัวว่าตัวเองจะต้องอยู่ตามลำพัง แม้จะอยู่ในที่ที่รู้สึกสบายใจ เช่น บ้าน ซึ่งอาการนี้อาจส่งผลให้บางคนไม่สามารถทำงาน หรือใช้ชีวิตตามปกติได้ เมื่อต้องอยู่คนเดียวก็จะรู้สึกกังวล หดหู่ และรีบหาหนทาง เพื่อให้ตัวเองไม่ต้องอยู่คนเดียวให้เร็วที่สุด

คนที่เป็นโรคกลัวการอยู่คนเดียว จะรู้สึกต้องการคนอยู่ข้างๆ ตลอดเวลา เพื่อให้ตัวเองรู้สึกปลอดภัย แต่สำหรับบางคนถึงแม้จะรู้ว่าตัวเองปลอดภัยทางร่างกายแล้ว แต่ภายในใจของเขาก็ยังรู้สึกกลัวอยู่ดี

กลัวการอยู่คนเดียวไม่เหมือนกับความรู้สึกเหงานะ

ความเหงา คือ ความรู้สึกหรืออารมณ์ด้านลบ ที่อาจเกิดขึ้นเมื่อเราไม่ได้พูดคุย ไม่ได้พบเจอใคร หรือเกิดขึ้นตอนที่เราไม่มีอะไรให้ทำ ทั้งๆ ที่มีคนอยู่ด้วยได้เหมือนกัน  

แต่อาการกลัวการอยู่คนเดียว ส่วนใหญ่มักเกี่ยวข้องกับความวิตกกังวลและความทุกข์ใจ ซึ่งจะเกิดขึ้นทุกครั้ง เมื่อต้องใช้ชีวิตอยู่คนเดียว หรือไม่มีคนที่เราไว้ใจอยู่ด้วย

จะรู้ได้ยังไงว่าเราแค่เหงา หรือกลัวการอยู่คนเดียวกันแน่?

มาเช็กตัวเองกันหน่อยว่า เรามีอาการเข้าข่ายเป็นโรคกลัวการอยู่คนเดียวหรือเปล่า ซึ่งอาการที่พี่แป้งจะเล่าต่อไปนี้ อาจรวมถึงอาการทางจิตและร่างกายด้วยกัน จะมีอาการอะไรบ้าง ไปดูกันค่ะ

• เมื่อต้องอยู่คนเดียวจะมีอาการ หน้ามืด เหงื่อออก ตัวสั่น คลื่นไส้ เบื่ออาหาร ปากแห้ง อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น
• รู้สึกเกลียด ไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง  บางครั้งก็มีอาการซึมเศร้า
• กลัวว่าถ้าเกิดเหตุฉุกเฉินจะไม่ได้รับความช่วยเหลือจากผู้อื่น
• กลัวสิ่งใหม่ หรือไปในสถานที่ใหม่ๆ ที่ไม่คุ้นเคย
• กลัวคนแปลกหน้า ขโมย หรือเสียงแปลกๆ ขณะอยู่ที่บ้าน
• พยายามทำทุกหนทาง เพื่อไม่ให้ตัวเองต้องอยู่คนเดียว
• มีความเสี่ยงสูงต่อการใช้สารเสพติด เช่น ดื่มแอลกอฮอล์ เพื่อรับมือกับความเครียดและความวิตกกังวล
• ในเด็ก อาการมักจะรวมถึงอารมณ์ฉุนเฉียว ร้องไห้ หรือไม่ยอมห่างจากพ่อแม่

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดโรคกลัวการอยู่คนเดียว

นักจิตวิทยา เชื่อว่า โรคกลัวการอยู่คนเดียวสามารถเกิดได้จากปัญหาในวัยเด็ก เช่น การถูกทอดทิ้ง หรือถูกทำร้ายร่างกายจากคนในครอบครัว ซึ่งบางคนอาจมีปัจจัยทางด้านพันธุกรรมเข้ามาเกี่ยวข้องอีกด้วย นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่สามารถทำให้โรคกลัวการอยู่คนเดียวได้เหมือนกัน ได้แก่  

• ถูกคนรัก หรืคนสำคัญในชีวิตละเลย หรือปฏิเสธความรู้สึก
• เคยได้รับการกระทบกระเทือนทางใจอย่างรุนแรงจากเหตุการณ์เลวร้าย
• สูญเสียบุคลคลอันเป็นที่รัก หรือคนสำคัญในชีวิต
• อยู่ในความสัมพันธ์ที่ไม่ดี หรือ Toxic
• เจอเรื่องเครียดเกินกว่าจะรับมือไหว

ความกลัวที่มากเกินไป อาจส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์ได้

อาการของโรคกลัวการอยู่คนเดียวจะแสดงออกแตกต่างกันในแต่ละบุคคล ซึ่งขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดความกลัว แต่ในบางทีความกลัวก็อาจส่งผลกลระทบต่อความสัมพันธ์กับคนรอบข้างได้เช่นกัน ซึ่งปัญหาที่ตามมากับความกลัว ได้แก่

• ติดเพื่อน หรือแฟนมากๆ จนไม่ยอมห่างจากตัว
• พยายามตื้อ หรือรั้งให้คนรอบข้าง อยู่กับตัวเองให้นานที่สุดเท่าที่จะทำได้
• เอาแต่ใจ อยากให้คนอื่นมาอยู่ด้วยทั้ง ๆ ที่เขาอาจไม่สะดวก หรือไม่สามารถไปอยู่เป็นเพื่อนได้
• ยอมคบกับคนแย่ๆ หรือคนที่ไม่ได้ชอบขนาดนั้น เพื่อจะได้ไม่ต้องอยู่คนเดียว
• ไม่ให้อิสระในความรัก ซึ่งอาจทำให้อีกฝ่ายอึดอัด ทนไม่ไหว จนต้องเลิกลากันในที่สุด

บางครั้งการอยู่คนเดียวก็ไม่ได้แย่อย่างที่คิด

ลองมาหาข้อดีของการอยู่คนเดียวอาจทำให้ความกลัวที่อยู่ในใจลดลงไปได้ ซึ่งข้อดีของการอยู่คนเดียวก็มีเยอะกว่าที่เราคิดอีก ซึ่งพี่แป้งได้คัดข้อดีของการอยู่คนเดียวมาให้ทุกคนได้อ่านกันค่ะ

• ได้พักผ่อน เพื่อชาร์จแบตเตอรี่ให้กับร่างกายและจิตใจ : เวลาที่อยู่กับคนอื่นเราต้องใช้พลังงานค่อนข้างมาก ทั้งร่างกายและความคิด ซึ่งการอยู่คนเดียวจะช่วยให้สมองได้พักผ่อนอย่างเต็มที่
• ได้ใช้เวลาอยู่กับตัวเองมากขึ้น : เพื่อสำรวจและพิจารณาตัวเองในเรื่องต่างๆ บางทีเราอาจจะได้คำตอบกับสิ่งที่ค้นหามานานจากช่วงเวลาที่อยู่คนเดียวก็ได้
• ได้ทำในสิ่งที่ใจต้องการ : การอยู่คนเดียวจะทำให้เรามีอิสระอย่างแท้จริง  สามารถทำในสิ่งที่ตัวเองชอบได้โดยไม่ต้องสนใจใคร
• กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ได้ดี : มีงานวิจัยจากหนังสือ Group Genius ไอเดียที่ดีที่สุดมักจะเกิดขึ้นในตอนที่เราอยู่คนเดียวมากกว่าตอนที่ช่วยกันระดมความคิด
• พัฒนาความสัมพันธ์กับผู้อื่นได้ดีกว่าเดิม : เพราะมองเห็นความสำคัญของการมีปฏิสัมพันธ์ และมีความเข้าอกเข้าใจผู้อื่นมากขึ้น ทำให้ความสัมพันธ์สามารถพัฒนาไปได้อย่างดี

เอาชนะความกลัวได้ แค่เปิดใจยอมรับ

นอกจากการมองหาข้อดีของการอยู่คนเดียวจะช่วยให้ลดความกลัวในใจลงไปได้แล้ว การเปิดใจยอมรับว่า เราเป็นโรคกลัวการอยู่คนเดียวก็เป็นอีกหนึ่งสิ่งสำคัญที่จะทำให้สามารถรับมือกับโรคนี้ได้ และควรปรึกษาจิตแพทย์ก่อนในเบื้องต้น เพราะถ้ารู้ตัวเร็วก็จะรักษาให้หายขาดได้ง่ายมากขึ้น 

จากนั้นลองเผชิญหน้ากับความกลัวด้วยการอยู่คนเดียวทีละนิดเป็นประจำ เริ่มจากวันละ 15 นาที แล้วค่อยๆ เพิ่มเวลาขึ้น เพื่อพิสูจน์ว่าเราสามารถเอาชนะมันได้  แต่ถ้าใครที่มีความกลัวมากๆ จนไม่สามารถควบคุมตัวเองได้เลย ก็จำเป็นที่จะต้องพบแพทย์ที่สามารถบำบัดความคิดและพฤติกรรม เพื่อให้คิดถึงเรื่องร้ายๆ น้อยลง และสามารถจัดการกับความกลัวได้ในที่สุด

สุดท้ายนี้ แม้ว่าความกลัวที่เผชิญจะมีทางออก และสามารถเอาชนะมันได้ แต่ก็ไม่ควรปล่อยเอาไว้ให้นานจนเกินไป ถ้าหากว่ารู้ตัวและกลัวเกินกว่าจะรับไหวแล้ว แต่ยังคงปล่อยผ่านอยู่ก็อาจเป็นหนทางที่นำไปสู่โรคซึมเศร้าได้เช่นกันค่ะ