นโยบายการเงิน vs นโยบายการคลัง ต่างกันอย่างไร จำง่ายนิดเดียว! (พร้อมแนวข้อสอบ)

นโยบายการเงินและนโยบายการคลังต่างก็เป็นมาตรการสำคัญที่ถูกนำมาใช้ในการกำกับดูแลระบบเศรษฐกิจให้ดำเนินไปได้อย่างราบรื่น แต่น้อง ๆ ทราบกันรึเปล่าคะ ว่าทั้งสองนโยบายมีความแตกต่างกันอย่างไร ทำไมถึงได้แยกจากกัน? คอลัมน์ 'รู้ไว้เผื่อออกสอบ' ในวันนี้ จะมาบอกความแตกต่างและทริคในการแยกแยะทั้งสองนโยบาย รับรองว่าง่ายนิดเดียว ไปดูกันค่ะ! 

นโยบายการเงิน VS นโยบายการคลัง 

ความแตกต่างที่เห็นชัดระหว่างนโยบายทั้งสองมีอยู่ด้วยกัน 3 อย่าง คือ ผู้ดำเนินนโยบายหรือผู้ใช้นโยบาย, เป้าหมายของนโยบาย และเครื่องมือที่ใช้ในการดำเนินนโยบาย 

นโยบายการเงิน 

ผู้ดำเนินนโยบายการเงิน คือ ธนาคารกลาง (Central Bank) เช่น ธปท. เป็นธนาคารกลางของไทย, Fed เป็นธนาคารกลางของสหรัฐอเมริกา นโยบายการเงินมีเป้าหมาย คือ เสถียรภาพด้านราคา เสถียรภาพเศรษฐกิจ เสถียรภาพระบบการเงิน โดยเฉพาะการดูแลเสถียรภาพด้านราคาถือเป็นเป้าหมายนโยบายการเงินของทุกประเทศ ระดับราคาที่ไม่เพิ่มอย่างรวดเร็วเกินไปหรือเงินเฟ้อแบบอ่อน ๆ จะช่วยให้หน่วยครัวเรือนไม่ต้องเผชิญกับภาระค่าครองชีพเพิ่มสูงอย่างรวดเร็ว และช่วยให้หน่วยธุรกิจยังแข่งขันกันได้จากราคาของต้นทุนการผลิตที่ไม่ผันผวนมากนัก  

ธนาคารกลางของแต่ละประเทศมีวิธีการดำเนินโยบายการเงินที่แตกต่างกัน โดยการตั้งเป้าหมายในหลายรูปแบบ ในกรณีของประเทศไทย ธปท. ดำเนินนโยบายการเงินภายใต้เป้าหมายอัตราเงินเฟ้อ (Inflation targeting) และมีอัตราดอกเบี้ยนโยบายเป็นเครื่องมือในการดำเนินนโยบายการเงิน การดำเนินนโยบายทำโดยการปรับขึ้น คง หรือลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายโดยมีกนง. เป็นผู้กำหนดเพื่อรักษาอัตราเงินเฟ้อให้อยู่ในกรอบเป้าหมายที่กำหนดไว้  

หากมีการปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบาย หมายถึง พิจารณาแล้วว่าเศรษฐกิจร้อนแรงมีแรงกดดันเงินเฟ้อที่สูงเกินจึงดำเนินนโยบายการเงินแบบเข้มงวด ในทางกลับกันหากเป็นการปรับลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายก็หมายความว่าไม่มีแรงกดดันเงินเฟ้อหรือเศรษฐกิจอยู่ในช่วงซบเซาจึงดำเนินนโยบายการเงินแบบผ่อนคลายเพื่อกระตุ้นให้เศรษฐกิจกลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง 

แม้ว่านโยบายการเงินจะมีอัตราดอกเบี้ยนโยบายเป็นเครื่องมือหลัก แต่อัตราดอกเบี้ยนโยบายก็ไม่ใช่อัตราดอกเบี้ยที่เราใช้กันทั่วไปในท้องตลาด การจะทำให้นโยบายการเงินส่งผลไปถึงประชาชนได้ต้องอาศัยเครื่องมือทางการเงินอื่น ๆ จะมีเครื่องมืออะไรบ้างนั้น ใครอยากรู้เพิ่มเติมสามารถตามอ่านเรื่องของ นโยบายการเงิน ที่นี่ได้เลยค่า!

นโยบายการคลัง 

ผู้ดำเนินนโยบายการคลัง คือ รัฐบาล โดยมีเครื่องมือในการดำเนินนโยบายเป็นภาษีและการใช้จ่ายของภาครัฐ เป้าหมายของนโยบายการคลัง คือ เพื่อรักษาการเติบโตของเศรษฐกิจให้อยู๋ในระดับที่เหมาะสม เกิดการกระจายรายได้และการจ้างงานอย่างเต็มที่ 

หากรัฐบาลต้องการกระตุ้นเศรษฐกิจจะดำเนินนโยบายการคลังแบบขยายตัวเพื่อเพิ่มปริมาณเงินให้ระบบเศรษฐกิจ โดยการลดภาษีเพื่อให้ประชาชนมีเงินในการจับจ่ายใช้สอยเพิ่มขึ้น และ/หรือเพิ่มการใช้จ่ายของภาครัฐโดยอาจเป็นการลงทุนหรือการซื้อสินค้าและบริการ การทำเช่นนี้จะกระตุ้นให้เกิดการผลิตและการจ้างงานมากขึ้น  

ในทางกลับกัน หากรัฐบาลเห็นว่าเศรษฐกิจเติบโตมากเกินไปและต้องการลดความร้อนแรงนั้นลง รัฐบาลจะดำเนินนโยบายการคลังแบบหดตัว โดยการเพิ่มอัตราภาษีและ/หรือลดการใช้จ่ายของภาครัฐ ซึ่งจะทำให้เงินในระบบเศรษฐกิจน้อยลง ประชาชนมีเงินในให้ใช้จ่ายน้อยลง ส่งผลไปถึงการผลิตและการจ้างงานที่ลดลงนั่นเอง

ส่วนใครที่สงสัยว่างบประมาณเกินดุลและขาดดุลแตกต่างกันอย่างไร รวมถึงรายรับและรายจ่ายของรัฐบาลมีอะไรบ้างนั้น สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่ค่ะ

เป็นอย่างไรกันบ้างคะน้อง ๆ ตอบข้อไหนอย่าลืมมาคอมเมนต์ไว้ที่ด้านล่างกันน้า สำหรับคอลัมน์ 'รู้ไวเผื่อออกสอบ' ครั้งหน้าจะเป็นเรื่องอะไรรอติดตามกันนะคะ^^