How To ทำหนังสือขายเองฉบับไม่ง้อสำนักพิมพ์ (แต่เหนื่อยมาก)

How To ทำหนังสือขายเองฉบับไม่ง้อสำนักพิมพ์
(แต่เหนื่อยมาก)

สวัสดีค่ะชาวนักเขียนเด็กดีทุกคน พี่น้ำผึ้งเชื่อว่าความฝันของบรรดานักเขียนทั้งหลาย คือการเห็นนิยายของตัวเองเป็นรูปเล่ม ลองคิดดูสิว่ามันจะดีแค่ไหนที่เราได้เห็นเรื่องราวในจินตนาการของเรา โลดแล่นอยู่บนแผ่นกระดาษอย่างแท้จริง และเราไม่ใช่ข้อห้ามสำหรับสิ่งนี้ เพราะทุกคนสามารถมีหนังสือเป็นเล่มได้ แม้ว่าจะไม่ได้ตีพิมพ์กับสำนักพิมพ์ก็ตาม!

ในวันนี้พี่มาแบ่งปันประสบการณ์การทำหนังสือทำมือด้วยตัวเอง ใครที่ฝันอยากมีหนังสือเป็นเล่มกรุบกริบ และไม่อยากรอสำนักพิมพ์อีกต่อไป ห้ามพลาด สิ่งที่ต้องเตรียมมีแค่ เงิน + ใจ ล้วนๆ เพราะงานนี้ นอกจากจะต้องรับความเสี่ยงให้ได้ ยังต้องทุ่มสุดตัว และมันเหนื่อยมากกกกกกกกกก ขอบอก

ความแตกต่างระหว่าง ‘หนังสือทำมือ’ และ ‘ตีพิมพ์กับสำนักพิมพ์’

ทำไมเราถึงตีพิมพ์หนังสือด้วยตัวเอง ในเมื่อมีสำนักพิมพ์ที่ทำทุ่มเททำหนังสือให้เรา? จริงๆ มันมีหลายสาเหตุนะ แต่การทำหนังสือทำมืออิสระกว่า และเราเป็นคนจัดการสิ่งต่างๆ ด้วยตัวเองโดยไม่ต้องรอการอนุมัติจากสำนักพิมพ์ ด้านล่างนี้คือตารางเปรียบเทียบระหว่างการตีพิมพ์ด้วยตัวเองและตีพิมพ์กับสำนักพิมพ์

           เตรียมเงินเท่าไหร่สำหรับการทำหนังสือ?

ว่าบาป เรื่องนี้สำคัญที่สุดแล้วล่ะ ถ้าไม่มีเงินทุน เราก็จะไม่สามารถตีพิมพ์หนังสือด้วยตัวเองได้ (ทำให้การตีพิมพ์สำนักพิมพ์เป็นอะไรที่ง่ายกว่า) โดยราคาในการจัดพิมพ์หนังสือจะแตกต่างกันอย่างมาก ขึ้นอยู่กับความยาวของหนังสือ, ต้นทุนการผลิตและราคาขายปลีกที่เรากำหนด ดังนั้นสิ่งสำคัญคือต้องเตรียมพร้อมเมื่อต้องจ่ายเงิน ควรอนุมานล่วงหน้าว่าใช้เงินจำนวนเท่าใดในการจัดพิมพ์หนังสือด้วยตนเอง ซึ่งมีปัจจัยหลายข้อที่กำหนดค่าใช้จ่ายในการทำหนังสือทำมือ ไม่ว่าจะเป็น

เมื่อได้ข้อมูลครบแล้ว เงินพร้อม ใจพร้อม เรามาเริ่มต้นทำหนังสือกัน!

#1 – ตอบคำถามกับตัวเองให้ได้ว่าทำไมต้องอยากทำหนังสือเป็นเล่ม?

สิ่งที่เราต้องตัดสินใจเป็นอันดับแรกเมื่อจัดพิมพ์หนังสือด้วยตนเองคือ ทำไมเราถึงต้องการเขียนหนังสือ?

พี่ขอแนะนำให้ตอบคำถามข้อนี้ให้ได้ เนื่องจากเป็นวิธีเดียวที่จะทำให้มั่นใจได้ว่าเรามุ่งมั่นในการเขียนหนังสือ 100% (และทำด้วยเหตุผลที่ถูกต้อง) นี่เป็นก้าวสำคัญถ้าหากว่าเราอยากมีหนังสือเป็นของตัวเอง ลองตอบคำถามด้านล่างนี้เพื่อช่วยให้ตัดสินใจว่า ทำไมเราถึงต้องการจัดพิมพ์หนังสือ

• คุณเป็นผู้ประกอบการหรือนักแปลอิสระที่มีธุรกิจใหม่ ที่พยายามแข่งขันด้วยการตีพิมพ์หนังสือหรือไม่?
• คุณต้องการยกระดับทักษะและความรู้ของคุณ เพื่อเป็นวิทยากรหรือโค้ชที่ได้รับค่าตอบแทนหรือไม่?
• คุณมีธุรกิจที่มีชื่อเสียงและต้องการเขียนหนังสือเพื่อกระจายการสร้างรายได้หรือไม่?
• หรือคุณมีเรื่องราวที่ประสบความสำเร็จอยู่แล้ว และต้องการสร้างเนื้อหาที่จะแบ่งปันความรู้และทักษะที่คุณได้รับจากประสบการณ์หลายสิบปี?
• คุณมีไอเดียในการเขียนหนังสือและเริ่มเขียนทันทีหรือไม่?

#2 – เขียนนิยาย!

ขั้นตอนนี้สำคัญพอๆ กับต้นทุน ถ้านิยายไม่จบ เราก็ไม่สามารถตีพิมพ์ได้ หากเราเคยพยายามที่จะเริ่มเขียนหนังสือ เราอาจมีช่วงเวลาที่จ้องหน้าเปล่าเป็นเวลาหลายชั่วโมง โดยไม่มีอะไรจะเขียน รู้สึกผิดหวัง หงุดหงิด หันไปผัดวันประกันพรุ่งและไม่ทำอะไรเลย

นี่เป็นเรื่องปกติ การเขียนหนังสือเป็นงานหนัก!

ในการเริ่มเขียนิยาย เราต้องพัฒนากระบวนการเขียน และนี่คือวิธีที่มีประสิทธิภาพในการเขียนนิยาย ที่ควรค่าแก่การทำหนังสือทำมือ

• ซื้อปฏิทิน วิธีที่ดีที่สุดในการทำให้หนังสือของเราสมบูรณ์ คือการมีปฏิทินที่กำหนดเป้าหมายของเราต่อวัน / สัปดาห์
• สร้างโครงร่าง (outline) โครงร่างเปรียบเสมือนแผนที่คอยบอกทิศทางเรื่องราวของเรา ช่วยให้เราติดตามและมั่นใจได้ว่าไอเดียของเราจะกลายเป็นเรื่องที่สมบูรณ์
• พัฒนานิสัยการเขียน ปรับสภาพตัวเองให้เขียนในเวลาเดียวกันทุกวัน ด้วยการฝึกฝนนี้จะกลายเป็นนิสัยที่จะทำให้การเขียนนิยายเป็นไปโดยอัตโนมัติในไม่ช้า
• หาคนช่วยสนับสนุน คนเหล่านี้จะคอยผลักดันให้เราเขียนนิยายเสร็จตามเวลา
• สร้างสภาพแวดล้อมการเขียนของเรา ลองดูซิว่าเขียนที่ไหนได้ไหลลื่นและสงบมากที่สุด หรือบริเวณไหนทำให้หัวของเราโล่ง ปลอดโปร่ง ไม่มีสิ่งรบกวน

#3 – ได้ฟีดแบ็คก่อนตีพิมพ์หนังสือจริง

ในพาร์ทนี้จะอยู่ในส่วนของการรีไรต์และการปรับปรุงงานเขียนของเราให้ดีขึ้น รู้มั้ย กว่าพี่จะได้นิยายเวอร์ชั่นที่ดีที่สุด แก้ร่างแรกไม่ต่ำกว่าสิบครั้ง! 

เมื่อเขียนหนังสือ สิ่งสำคัญคือต้องได้รับคำติชมให้มากที่สุดในกระบวนการนี้ (โดยเร็วที่สุดด้วยนะ) เพราะมันจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องได้รับความคิดเห็นเหล่านี้เพื่อปรับปรุงการเขียนของเราให้ดีขึ้น

เคล็ดลับการเขียนอาจมาจากทุกที่ และสิ่งที่ดีที่สุดมักมาจากผู้ที่อ่านหนังสือของเราเป็นครั้งแรก

ไม่เพียงแต่สายตาคู่ใหม่จะช่วยจับจับผิดคำผิด การเรียบเรียงประโยคหรือใช้ไวยากรณ์ได้ แต่มุมมองใหม่ๆ ยังช่วยให้เรามีแนวคิดในการกระชับเรื่องราวและทำให้ธีมเรื่องชัดเจนยิ่งขึ้น

#4 – ออกแบบหนังสือกัน

สเต็ปถัดมาคือออกแบบหนังสือของเราให้ปังปุริเย่ ขั้นตอนหลักในกระบวนการออกแบบหนังสือมี 2 ขั้นตอน ได้แก่ การออกแบบภายในและการออกแบบปกหนังสือ

การออกแบบภายใน

การออกแบบภายในอาจฟังดูไม่น่าตื่นเต้นที่สุดในกระบวนการออกแบบ แต่มันจำเป็นต้องทำเพื่อสร้างหนังสืออย่างมืออาชีพ เราเรียกมันว่าการจัดหน้านั่นแหละ ด้วยการเปลี่ยนเนื้อหา A4 ให้อยู่ในรูปแบบ A5 ขนาด 148 x 210 mm จะใช้ Microsoft Word หรือ Adobe InDesign ได้ตามแต่สะดวก

ตรงนี้พี่ใช้วิธีจ้างนักออกแบบเพราะลองทำเองแล้ว ล้มเหลวไม่เป็นท่า (ว่าบาป พี่ลองจัดหน้าด้วยตัวเองตั้งร้อยกว่าหน้าแล้ว แต่ไม่เวิร์คเลย) มันมีรายละเอียดยิบย่อยค่อนข้างเยอะ เช่น ระยะห่างขอบหนังสือ หรือการเว้นบรรทัด การตัดตก เป็นต้น ในส่วนค่าจ้างจัดหน้าจะอยู่ที่ประมาณ 2,500 - 5,000 บาท ไม่รวมพิสูจน์อักษร

แต่ถ้าใครอยากทำเอง พี่นำข้อมูลมาเสิร์ฟให้น้องๆ แล้ว ลองอ่านดูได้ที่ [สาระ?] How to หนังสือทำมือ... 

การออกแบบปกหนังสือ

เมื่อพูดถึงนิยาย ปกสวยๆ เป็นองค์ประกอบที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งที่จะทำให้หนังสือของเราขายได้! เหตุผลก็คือ ปกหนังสือเป็นสิ่งที่ผู้อ่านเห็นอย่างแรก และพวกเขาจะตัดสินได้ทันทีว่าจะซื้อหนังสือหรือไม่ เห็นแบบนี้แล้ว ตอนพี่โปรโมตหนังสือตัวเองเป็นครั้งแรก หลายคนโดนตกเพราะปกหนังสือเลยนะ ดังนั้นให้ความสำคัญกับปกเยอะๆ

แล้วปกหนังสือที่ดีคืออะไร?
 

ปกที่เห็นแล้วบอกเรื่องราวได้ทันที!
เราควรออกแบบให้เหมาะกับกลุ่มเป้าหมายของเรา
หากนิยายของเราธีมรักหวานแหววสดใส
จะให้ปกนิยายออกแนวมืดมนเกินไปก็ไม่สมเหตุสมผล

ในกรณีที่เราวาดรูปไม่เป็น เราสามารถใช้บริการนักวาดในดวงใจได้ค่ะ ลองสอบถามค่า commission จากนักวาดท่านนั้นๆ ซึ่งแต่ละคนจะมีเรตราคาที่แตกต่างกันไป 

หน้าที่ของนักเขียนคือบรีฟปกกับนักวาดให้ดีๆ ถึงรูปที่เราต้องการ ปกจะได้ออกมาตรงใจเราที่สุด นอกจากนี้อย่าลืมเรื่องจัด Artwork ของปกหน้า/ปกหลังด้วย นักวาดบางท่านรับจัดอาร์ตเวิร์กให้เลย ส่วนบางท่านไม่ เพราะงั้นถ้าไม่ได้บอกนักวาดให้จัดอาร์ตเวิร์ก เราก็ต้องมาทำเองค่ะ 

หรือเราอาจลองค้นหานักออกแบบปกหนังสือได้ในเว็บไซต์ฟรีแลนซ์ต่างๆ เช่น
 

(เว็บต่างประเทศ)

• Ebook Launch 
• Happy Self Publishing 
• 100 Covers 
• Fiverr 

(เว็บไทย)

• Fastwork 
• Postermywall 
• Bookcover Art
• NNE. รับออกแบบปก

ราคาจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับประเภทของบริการที่เราต้องการ แต่ผลลัพธ์ที่ได้จะคุ้มค่ากับเงินที่เสียไปแน่นอน ในส่วนของการส่งไฟล์ภาพเข้าโรงพิมพ์ ไม่ว่าจะใช้ Photoshop หรือ Illustrator ให้กำหนดความละเอียดภาพ (Resolution) ที่ 300 dpi เลือกโหมดสี CMYK อันนี้สำคัญนะ ไม่งั้นสีเพี้ยนแน่ๆ

#5 – Book Metadata

เดี๋ยวก่อนพี่น้ำผึ้ง...อะไรคือ Book Metadata แล้วมันสำคัญยังไง? 

จริงๆ แล้ว Book Metadata คือข้อมูลทั้งหมดที่อธิบายหนังสือของเรา รวมถึงชื่อเรื่อง คำบรรยาย ราคา ขนาด ชื่อผู้แต่ง คำอธิบายหนังสือ และอื่นๆ เราจะแบ่งออกเป็น 3 ประเด็นหลัก ได้แก่

ชื่อเรื่อง

ในความเป็นจริง เราไม่ควรตัดสินใจเลือกชื่อหนังสือจนกว่าจะเขียนร่างแรกเสร็จแล้ว เนื่องจากการเลือกชื่อหนังสือก่อนมักจะส่งผลให้เรา “จนมุม” เพราะเราจะพยายามอย่างหนักในการจัดเรียงเรื่องราวให้ตรงกับชื่อหนังสือ แทนที่จะเขียนสิ่งที่ต้องเขียน

อย่าทำให้เรื่องนี้ซับซ้อนเกินความจำเป็น

กุญแจสำคัญในการเลือกชื่อที่สมบูรณ์แบบคือ ยิ่งชื่อเรื่องง่ายเท่าไหร่ยิ่งดีเท่านั้น

ในขณะที่กำลังระดมความคิด อย่าลืมทำให้มันเรียบง่าย

ชื่อเรื่องควรชัดเจนว่า นักอ่านจะได้รับอะไรจากการอ่านหนังสือของเรา เนื่องจากผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า สิ่งที่ชัดเจนหรือการรับประกันผลลัพธ์จะทำให้นักอ่านรู้สึกสนใจมากขึ้น เช่น แฮร์รี่ พอตเตอร์กับนักโทษแห่งอัซคาบัน ทำให้เรารู้ว่าเป็นเรื่องของแฮร์รี่ พอตเตอร์ กับนักโทษที่หนีออกมาจากคุกอัซาคาบัน เป็นต้น

ลองใช้หลักการ PINC โดยมิคาเอล ไฮเอตต์ ด้านล่างนี้ดูได้ค่ะ

คำถามที่ควรพิจารณาเมื่อสร้างชื่อเรื่องให้น่าจดจำมีดังนี้

• ชื่อของคุณจะสอนทักษะที่มีความต้องการสูงหรือไม่?
• ชื่อของคุณมีผลต่อชีวิตของใครบางคนหรือไม่?
• หนังสือของคุณสามารถแก้ปัญหาที่ยากมากได้หรือไม่?
• มันสั้นพอที่จะอ่านในภาพขนาดย่อเมื่อลงเว็บหรือไม่?
• มันทำให้เกิดการตอบสนองทางอารมณ์หรือไม่?

คำอธิบายหนังสือ

หน้าปกหนังสือดึงดูดผู้อ่านให้หยิบนิยายของเรา ชื่อเรื่องและคำอธิบายหนังสือจะเป็นตัวปิดการขาย แล้วเราจะเขียนคำอธิบายหนังสือที่ดีได้อย่างไรล่ะ?

เคล็ดลับอีกอย่างในการเขียนคำอธิบายคือ 

ค้นหาบทวิจารณ์ของนักอ่านสำหรับหนังสือที่คล้ายกับของเรา พวกเขาใช้ภาษาอะไร? 

ให้คำอธิบายเกี่ยวกับหนังสือที่คล้ายกันช่วยแนะนำเรา 

ในขณะที่เราเขียนหนังสือของตัวเอง

สิ่งสำคัญที่ต้องจำคือ คำอธิบายของเราเป็นมากกว่าข้อความบนปกหลังของหนังสือ มันควรเป็นข้อความที่บ่งบอกถึงรายละเอียดและสื่อความหมายชัดเจน ซึ่งเราจะใช้ในการทำการตลาด  เราต้องทำให้คำอธิบายดึงดูดคนที่หยิบมันขึ้นมาจากชั้นวางในร้านหนังสือ รวมถึงอัลกอริทึมการค้นหาของ Google คีย์เวิร์ดในคำอธิบายมีผลต่อการค้นพบหนังสือของเราทางออนไลน์ ดังนั้นอย่าลืมคำนึงถึงคีย์เวิร์ดในขณะที่เขียน และรวมไว้ในคำอธิบายเมื่อมันเป็นธรรมชาติและเหมาะสม

ISBN

ส่วนสุดท้ายสำหรับ Book Metadata คือเจ้า ISBN นี่แหละ ISBN ย่อมาจาก International Standard Book Number เป็นหมายเลขประจำตัวที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล เช่นเดียวกับหมายเลขผลิตภัณฑ์ที่เราสามารถพบได้ในผลิตภัณฑ์อื่นๆ ที่ซื้อ เช่น ซีเรียลกล่องหนึ่ง หรือรองเท้าคู่หนึ่ง

จำเป็นมั้ยที่ต้องมี ISBN?

เราต้องมี ISBN หากต้องการให้หนังสือของเราวางจำหน่ายในร้านหนังสือ หรือร้านค้าปลีกออนไลน์ Ebook หรือผู้ค้าส่ง เราควรมีสิ่งนี้ก่อนที่นักออกแบบหนังสือจะเริ่มทำปกและจัดอาร์ตเวิร์ก เพื่อจะได้ทำเป็นบาร์โค้ดลงบนปกหลังหนังสือ

ในกรณีที่หนังสือของเราหนาเกินไปหากเป็น 1 เล่ม และเราต้องการแบ่งเป็น 2 เล่มจบ เราสามารถขอ ISBN แค่อันเดียวได้ โดยไม่ต้องขอ 2 เล่ม (นับเป็น 1 เรื่อง) พี่แนะนำให้เรานับจำนวนหน้าที่แน่นอนแล้ว แล้วค่อยไปขอ ISBN กรุบกริบตามเว็บไซต์ระบบจดแจ้งการพิมพ์ / ISSN / ISBN / CIP สำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร อย่าลืมเตรียมข้อมูลเหล่านี้ให้พร้อมด้วย

• หน้าปก และ หน้าปกใน (Cover and Title page)
• หน้าลิขสิทธิ์* และ สารบัญ (Copyright and Content page)
• เรื่องย่อ (Abstract)

ส่วนระยะเวลาในการได้ ISBN ถ้าข้อมูลครบถ้วน 1-2 วันก็ได้แล้วจ้า ไม่นานเลย

#6 – ส่งเข้าโรงพิมพ์

ก่อนจะส่งหนังสือเข้าโรงพิมพ์ ต้องตามหาโรงพิมพ์ที่ใช่ในราคาที่เราสามารถจ่ายไหว สิ่งหนึ่งที่พี่อยากให้ท่องไว้คือ “ยิ่งสั่งพิมพ์เยอะ ราคายิ่งถูกมากขึ้น” เพราะงั้นยิ่งพิมพ์จำนวนเยอะๆ ต้นทุนหนังสือต่อเล่มก็จะถูกลงมากๆ โดยการพิมพ์หนังสือแบ่งออกเป็น 2 แบบคือ

เมื่อได้จำนวนเล่มที่แน่นอน ค่อยส่งรายละเอียดให้ทางโรงพิมพ์เพื่อประเมินราคาก่อน โดยส่งรายละเอียดตามนี้

เช่น

ลองค้นหาโรงพิมพ์ที่น่าสนใจ ด้านล่างนี้คือโรงพิมพ์ที่นักเขียนหลายคนเลือกใช้ เช่น

• Fastbook 
• Good Head Printing & Packaging Group Co.,Ltd
• Triple Group Co.,Ltd. 
• Pimdee 
• BangkokPrint 

#7 – ตั้งราคาหนังสือ

การตัดสินใจที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งในการทำหนังสือทำมือคือการกำหนดราคา คำถามที่พบบ่อยที่สุดจากนักเขียนหน้าใหม่คือ “หนังสือของฉันควรมีราคาเท่าไหร่?”

และนี่คือวิธีตั้งราคาในแบบของพี่: คำนวณต้นทุนทั้งหมดที่จ่ายไป ตั้งแต่ค่าโรงพิมพ์ ค่านักวาด ค่าจัดหน้า ค่าของแถม ค่าอุปกรณ์แพ็กของ ค่าเหนื่อย ค่าลิขสิทธิ์ ค่ายิงแอดโปรโมตใดๆ รวมมาให้หมด แล้วคูณกำไร (เปอร์เซนต์) ที่เราต้องการอีกที

แต่ช้าก่อน! ถ้าเราคิดว่าขายราคาเท่านี้แล้วจะได้กำไรล่ะก็ อาจไม่ใช่ความคิดที่ถูกต้องเท่าไหร่นัก เพราะเรายังต้องคำนวณปัจจัยอื่นๆ ด้วย เช่น ค่าฝากขายหนังสือในร้านหนังสือ, ค่าฝากขายบนแพลตฟอร์มออนไลน์ เช่น Shopee, Lazada หรือการตั้งราคาเผื่อลดราคา 30% เป็นต้น

อย่ากังวลว่าราคาหนังสือของเราจะแพงเกินไปจนคนไม่ซื้อ ถ้าสินค้าของเราดีจริง ยังไงคนก็ซื้อ เชื่อเถอะ

#8 – โปรโมตให้ปังปุริเย่

เมื่อได้ทุกอย่างเรียบร้อยแล้ว สิ่งหนึ่งที่ขาดไม่ได้คือการโปรโมตหนังสือของเรา บางคนมีฐานนักอ่านอยู่แล้วก็ดีหน่อย บางคนอยากขยายฐานผู้ซื้อ ก็จำเป็นจะต้องหาแพลตฟอร์มออนไลน์ที่ช่วยได้ ไม่ว่าจะเป็นการยิงโฆษณาใน Facebook, การโปรโมตลงบนโซเชี่ยลมีเดียต่างๆ เช่น Instagram, Twitter หรือจะลองซื้อแบนเนอร์แอดกับทางเด็กดีก็ได้   ว่าบาป อันนี้ก็ปังปุริเย่เหมือนกันนะ นั่งดูยอดขายขึ้นรัวๆ คุ้มค่ากับที่จ่ายไป เคยมีคนทำรีวิวไว้ในบอร์ดอยู่  อ่านได้ : [รีวิววิธีโปรโมทนิยาย] ขี้เกียจคิดวิธีโปรโมทแล้ว ใช้เงินแก้ปัญหาเลยก็แล้วกัน ส่วนใครสนใจซื้อแอดก็ติดต่อไปที่นี่เลย poy@dek-d.com

#9 – ฉลอง!

หลังจากเหน็ดเหนื่อยกับการทำหนังสือ เมื่อเราบรรลุผลแล้ว สิ่งสำคัญคือการให้รางวัลตัวเอง! จะเป็นชาบู หนังสือเล่มใหม่ เล่นเกม นอนดูซีรี่ส์ ทำได้เลย ให้รางวัลตัวเองให้คุ้มกับความเหนื่อยที่ได้ทุ่มเทไป เราเองก็คู่ควรกับของขวัญนะคะ จะได้มีกำลังใจและแรงผลักดันในการทำเล่มถัดๆ ไป ^ ^

……………

ตอนนี้ทุกคนได้ How To ทำหนังสือทำมือฉบับละเอียดมากๆๆ เรียบร้อยแล้ว ถึงเวลาลงมือทำและพาตัวเองเข้าใกล้เป้าหมายและความฝันของเราอีกขั้นหนึ่ง หากการทำหนังสือเป็นสิ่งที่เราต้องการทำและเราจริงจังกับมันมากๆ อย่าลืมทำตามขั้นตอนเหล่านี้ ทำให้มันประสบความสำเร็จ ไม่แน่นะ เราอาจจะพบความสามารถของเราอีกมากที่ผุดขึ้นมาจากการทำหนังสือ (ขำ) และเราจะภาคภูมิใจในตัวเองมากขึ้นเมื่อได้ทำมัน

 แต่ถ้าใครไม่อยากทำเล่มเอง...จะลงขายนิยายกับทางเด็กดีก็ได้นะคะ รายได้ก็ปังปุริเย่ไม่แพ้กัน เป็นกำลังใจนักเขียนทุกคนค่ะ

พี่น้ำผึ้ง :)