สวัสดีค่ะชาว Dek-D ทุกคน ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาสถานการณ์โควิด-19 ก็ทำให้หลายคนต้องใช้ชีวิตอยู่แต่ในบ้าน ไม่ได้ออกไปทำกิจกรรมข้างนอก ซึ่งนั่นก็เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้คนหันมาเสพคอนเทนต์ทางออนไลน์เพื่อคลายเครียดและหาความสุขให้ตัวเองกันมากขึ้น
แต่เพราะเราสามารถเข้าถึงความสุขเหล่านี้ได้ง่ายกว่าเดิม จึงทำให้ร่างกายหลั่งโดปามีนมากเกินไป จนอาจทำให้สมองและการใช้ชีวิตของเราเกิดความผิดปกติได้ วันนี้ พี่ปุณ เลยอยากมาแนะนำวิธีสร้างสมดุลให้ร่างกายและจิตใจผ่านการทำ ‘Dopamine Detox’ ถ้าพร้อมแล้วไปดูกันเลย!
Dopamine คืออะไร?
‘โดปามีน (Dopamine)’ หรือที่เรามักเรียกว่า ‘สารแห่งความสุข’ คือฮอร์โมนชนิดหนึ่งที่ร่างกายสร้างขึ้นเพื่อเป็นสารสื่อสัญญาณเคมี (Chemical messenger) ซึ่งมีหน้าที่ในการส่งผ่านข้อมูลระหว่างเซลล์ประสาท เพื่อทำให้ร่างกายเกิดการรับรู้ แสดงพฤติกรรมต่างๆ และตอบสนองต่อสิ่งเร้าได้อย่างเหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นด้านอารมณ์ การเรียน การนอน การหาแรงจูงใจ หรือการใช้ชีวิตประจำวัน
โดยโดปามีนจะเกี่ยวข้องกับความชื่นชอบ ความพึงพอใจ และความปิติยินดี เมื่อทำสิ่งใดแล้วมีความสุข ร่างกายก็จะหลั่งโดปามีนออกมาเพื่อกระตุ้นให้เราทำสิ่งต่างๆ อย่างกระตือรือร้นและมั่นใจยิ่งขึ้นไปอีก แต่ในทางกลับกัน ถ้าร่างกายหลั่งโดปามีนมากหรือน้อยเกินไป ก็จะทำให้เกิดความผิดปกติกับสภาวะจิตใจและส่งผลเสียต่อสุขภาพได้เช่นกัน
นอกจากนี้โดปามีนที่หลั่งออกมายังอาจทำให้เกิดอาการ “เสพติดความสุข” อันเกิดจากสิ่งกระตุ้นรอบตัว ยกตัวอย่างที่เห็นได้ชัดของคนยุคนี้ เช่น การเล่น TikTok จนหาทางออกจากแอปไม่ได้ (เข้าแอป 2 ทุ่ม ออกจากแอปตี 2 ฮืออT_T) การกินของหวานจนน้ำตาลในเลือดสูง หรือการชอปปิง #ของมันต้องมี จนเงินในบัญชีหมดตั้งแต่ต้นเดือน ซึ่งต้องบอกเลยว่ายิ่งเรามีความสุขกับสิ่งเหล่านี้ง่ายและบ่อยขึ้นเท่าไหร่ เราก็จะยิ่งโหยหามันต่อไปอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
Dopamine Detox
พักจากสิ่งเร้า เอาสมดุลกลับคืน!
‘Dopamine Detox’ คือการหยุดพักจากกิจกรรมสร้างความสุขที่กระตุ้นให้ร่างกายหลั่งโดปามีน ซึ่งถูกคิดค้นโดย ‘Dr. Cameron Sepah’ ผู้ช่วยศาสตราจารย์คลินิกจิตเวชจาก University of California San Francisco และถึงแม้ว่าวิธีนี้จะยังไม่มีผลพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ที่แน่ชัด แต่หลังจากที่เขาได้ศึกษาเกี่ยวกับ ‘Cognitive Behavioral Therapy (CBT)’ หนึ่งในวิธีบำบัดจิตเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและจัดการกับสภาวะอารมณ์ ก็พบว่าการละเว้นจากพฤติกรรมเสพติดความสุขเพียงระยะสั้นๆ จะทำให้สมองทำงานได้ดีขึ้น
และเพื่อตอกย้ำความมั่นใจ นักวิจัยคนนี้ก็ได้ลองนำ Dopamine Detox มาใช้กับเหล่าผู้บริหารและคนที่ทำงานในสายเทคโนโลยีจนได้ข้อสรุปเกี่ยวกับ “พฤติกรรมที่กระตุ้นการหลั่งสารแห่งความสุขของร่างกาย” โดยแบ่งได้เป็น 6 แบบ ดังนี้
- การกินตามอารมณ์ (Emotional eating)
- การใช้อินเทอร์เน็ตหรือเล่นเกมมากเกินไป (Excessive Internet usage and Gaming)
- การเสพติดการพนันและการชอปปิง (Gambling and shopping)
- การดูหนังโป๊และการสำเร็จความใคร่ด้วยตัวเอง (Porn and Masturbation)
- การแสวงหาสิ่งแปลกใหม่ที่น่าตื่นเต้น (Thrill and Novelty seeking)
- การใช้สารเสพติดเพื่อความผ่อนคลาย (Recreational drugs)
ซึ่งถ้าให้เปรียบเทียบแล้ว การทำ Dopamine Detox ก็คงเหมือนการกดปุ่ม leave ออกจากโลกที่วุ่นวาย งดกินของอร่อยตามใจปาก งดเสพคอนเทนต์บนโซเชียลมีเดียมากเกินพอดี งดมีเซ็กซ์หรือช่วยตัวเองไประยะหนึ่ง ซึ่งทั้งหมดนี้ก็เพื่อรีเซ็ตสมอง หยุดการทำงานของสารสื่อประสาท และปรับระดับโดปามีนในร่างกายให้สมดุล แต่ถ้าใครรู้สึกเบื่อ รู้สึกเหงา ก็ลองฝึกนั่งสมาธิ กำหนดลมหายใจ อย่าปล่อยให้สิ่งเร้ามาหลอกล่อเราได้นะคะ!
5 ข้อดีจากการทำ ‘Dopamine Detox’
- จิตใจสงบนิ่งและมีสมาธิจดจ่อกับสิ่งที่อยู่ตรงหน้า
- ชีวิตมีความสมดุล เป็นระเบียบ และมีเวลาให้ตัวเองมากขึ้น
- มองเห็นเป้าหมายในการใช้ชีวิตอย่างชัดเจน ไม่ปล่อยให้ความลุ่มหลงในความสุขมาขัดขวางความสำเร็จได้
- แม้ว่าจะไม่ได้ในสิ่งที่ปรารถนา ก็สามารถช่วยให้เราควบคุมและจัดการกับอารมณ์ได้ดีขึ้น เช่น ไม่โกรธ ไม่โมโห หรือไม่หงุดหงิดง่าย
- สุขภาพร่างกายแข็งแรง ความดันเลือดต่ำลง ไม่เครียด ไม่กังวล นอนหลับดี สมองมีการทำงานและเรียนรู้อย่างเป็นระบบ
อย่างไรก็ตาม การทำ Dopamine Detox แบบ 100% นั้นเป็นไปไม่ได้ เพราะโดยปกติแล้ว ร่างกายจะหลั่งโดปามีนออกมาตลอดเวลา ถึงแม้ว่าเราจะไม่ได้ทำกิจกรรมใดๆ เลยก็ตาม ดังนั้นจึงไม่ต้องกังวลว่าถ้างดพฤติกรรมที่กล่าวมาข้างต้นแล้วจะทำให้รู้สึกเศร้าหมองหรือทุกข์ใจ แต่ควรระวังไม่ให้ตัวเองเสพติดกิจกรรมสร้างความสุขมากเกินไปจนติดเป็นนิสัย หรือไม่เป็นอันทำอะไรเลยก็พอค่ะ
เป็นยังไงกันบ้างคะ? มีใครรู้สึกว่าตัวเองกำลังตกอยู่ในภวังค์ของการ “เสพติดความสุข” อยู่บ้างหรือเปล่า? ถ้ามีพี่ก็ขอแนะนำให้ลองหาเวลาสัก 24 ชั่วโมงเพื่อทำ Dopamine Detox ไม่กินตามใจ ไม่ชอปปิง ไม่เสพคอนเทนต์ ไม่เล่นเกม ไม่ดูทีวี แล้วมาดูกันสิว่าการลด ละ เลิกกิจกรรมที่กระตุ้นให้ร่างกายหลั่งโดปามีนเกินจำเป็นเหล่านี้ จะช่วยให้น้องๆ มีจุดโฟกัสชีวิตที่ดีขึ้นได้จริงไหม! // ใครลองแล้วก็มารีวิวกันหน่อยน้า~
Source:https://www.medicalnewstoday.com/articles/dopamine-detox
0 ความคิดเห็น