การล่มสลายของราชวงศ์เนปาล

การล่มสลายของราชวงศ์เนปาล เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 เมื่อสภารัฐธรรมนูญแห่งเนปาลได้ลงมติเป็นเอกฉันท์ให้มีการยกเลิกสถาบันกษัตริย์และสถาปนาสหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล เป็นการสิ้นสุดการปกครองของสถาบันกษัตริย์ในเนปาลมายาวนานกว่า 240 ปี

สาเหตุของการล่มสลายของราชวงศ์เนปาลมีปัจจัยหลายประการ ดังนี้

• ความเสื่อมศรัทธาของประชาชนต่อสถาบันกษัตริย์ จากการที่กษัตริย์พิเรนทรพีรพิกรมศาหเทวะ กษัตริย์องค์สุดท้ายของเนปาล ทรงถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจากประชาชน เนื่องจากทรงมีพฤติกรรมที่ไม่เป็นประชาธิปไตย เช่น ทรงใช้อำนาจปราบปรามผู้เรียกร้องประชาธิปไตย ทรงมีความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับตระกูลรานา ซึ่งเป็นตระกูลที่ปกครองเนปาลมานานกว่า 100 ปี และทรงมีพฤติกรรมที่ฟุ่มเฟือย

• การเพิ่มขึ้นของการเคลื่อนไหวเรียกร้องประชาธิปไตย ในช่วงทศวรรษ 1990 ชาวเนปาลได้เคลื่อนไหวเรียกร้องประชาธิปไตยอย่างเข้มข้น เนื่องจากไม่พอใจกับการปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ของกษัตริย์พิเรนทรพีรพิกรมศาหเทวะ การสังหารหมู่พระราชวงศ์เนปาลในปี พ.ศ. 2544 ได้ยิ่งทำให้ประชาชนมีความเกลียดชังต่อสถาบันกษัตริย์มากขึ้น

• การเจรจาสันติภาพกับกลุ่มกบฏคอมมิวนิสต์ รัฐบาลเนปาลได้เจรจาสันติภาพกับกลุ่มกบฏคอมมิวนิสต์ ซึ่งมีจุดยืนในการเรียกร้องให้ยกเลิกสถาบันกษัตริย์ ในที่สุด รัฐบาลและกลุ่มกบฏคอมมิวนิสต์ได้ลงนามในข้อตกลงสันติภาพเมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550 ข้อตกลงดังกล่าวกำหนดให้มีการยกเลิกสถาบันกษัตริย์และสถาปนาสหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล

การล่มสลายของราชวงศ์เนปาลถือเป็นเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์เนปาล เป็นการสิ้นสุดการปกครองของสถาบันกษัตริย์มายาวนานกว่า 240 ปี และเป็นการเริ่มต้นยุคใหม่ของประชาธิปไตยในเนปาล