ข้าวสังหยด

ข้าวสังหยดเป็นข้าวนาปีที่มีคุณลักษณะพิเศษ มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีแดง รสชาติดีมีปริมาณ

ข้าวเหนียว ชาวนครศรีธรรมราช เรียก "ข้าวสั่งหยุด" หรือ "สังหยุด" เนื่องจากรสชาติ
ของข้าวนี้กินอร่อย กินได้กินดีจนต้องสั่งให้หยุดกิน หรือหมายถึงบอกเลิกกิน จึงเป็นที่มา
ของชื่อข้าวพันธ์นี้ คือ "สังหยด"

ฉะนั้น คำเขียนที่ถูกต้องของข้าวสังหยดจึงจะต้องไม่มี ขอไข่ การันต์ คนสงขลาเรียก
ข้าวสังหยดว่า "เหนียวแดง" ตามสีของเมล็ดข้าว ตามความหอม-นุ่ม และความมันในรสชาติ
ของข้าว และนิยมนำข้าวสังหยดใหม่มาหุงกินกับน้ำกะทิทุเรียน หรือ "น้ำละหวะ"
(เหนียวละหวะ : ขนมพื้นบ้านชาวบกแถบถิ่นคาบสมุทรสทิงพระ) จึงจะเห็นได้ว่าข้าวสังหยด
เป็นพันธุ์ข้าวที่ร่วมถิ่นกันในรอบลุ่มทะเลสาบสงขลา และเป็นข้าวที่เปรียบเสมือนสัญลักษณ์
ในเชิงวิถีหรือเชิงวัฒนธรรมของท้องถิ่นในรอบลุ่มน้ำแถบนี้

ข้าวสังหยดเป็นข้าวเจ้า เป็นข้าวนาปีที่ปลูกได้ปีละ ๑ ครั้ง เป็นข้าวที่ปลูกยาก
มีความไวต่อแสงน้อย จะออกดอกในช่วงที่รับแสงได้ ๑๑ ชม. ๔๕ นาที/วัน มีเมล็ดเรียวยาว

เปลือกสีฟาง รสชาติ นุ่ม มัน มีกลิ่นหอมอ่อนๆ เยื่อหุ้มเล็ดสีแดงที่อุดมไปด้วย ธาตุเหล็ก
ฟอสฟอรัส และไนอาซีน ที่มีคุณค่าทางโภชนาการ

เป็นข้าวที่หายาก เนื่องจากปลูกกันน้อย คนที่สนใจเรื่องสุขภาพหันมานิยม
รับประทาน และปัจจุบันมีนักวิชาการ นักวิทยาศาสตร์ และนักวิจัย จากหน่วยงาน,
สถาบันต่างๆ ให้ความสนใจศึกษา ค้นคว้า และทดลองแปรรูป เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม เป็น
ข้าวกล้อง ข้าวกล้องงอก ขนมคุ้กกี้ ไอศกรีม เครื่องสำอางชนิดต่างๆ จากเดิมเป็นข้าวที่มี
ราคาถูกเนื่องจากไม่เป็นที่นิยม กลับได้รับความนิยมในหมู่นักบริโภคอีกระดับหนึ่ง ทำให้
ราคาถีบตัวขึ้นสูงลิ่ว ราคาแพง ราคาซื้อขายตามท้องตลาดขณะนี้ ชนิดข้าวกล้อง
ตกกิโลกรัมละ ๕๐-๖๐ บาท ก็ยังหาซื้อยากเนื่องจากปลูกกันน้อย และมีการสนับสนุนให้
ปลูกเป็นข้าวอินทรีย์เพื่อสุขภาพ และมีกระบวนการ GAP เข้ามาเกี่ยวข้อง ทำให้พื้นที่
การปลูกแคบลง กอปรกับการจดทะเบียนเป็นข้าว GI ของจังหวัดพัทลุงเพียงจังหวัดเดียว
ไม่ขอเอี่ยวกับพื้นที่ทางด้านวัฒนธรรมอื่น

ข้าวสังหยด ได้เป็นข้าวสัญลักษณ์ของจังหวัดพัทลุง ภายใต้ชื่อที่ว่า
"ข้าวสังข์หยดเมืองพัทลุง" หลังจากได้มีการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ( GI :
Geographical Indications ) เมื่อ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๔๙ ทั้งๆ ที่ข้าวพันธุ์นี้สามารถปลูกได้
และทำกินกันมาช้านานในพื้นที่รอบลุ่มทะเลสาบสงขลาทั้ง ๓ จังหวัด คือ นครศรีธรรมราช
สงขลา และพัทลุง

ข้าวสังหยด มีคุณค่าทางอาหารสูงกว่าข้าวพันธุ์อื่นๆ คือ มีกากใยอาหารสูงกว่า
ข้าวพันธุ์อื่นๆ จึงมีประโยชน์ในการชะลอความแก่ นอกจากนี้มีโปรตีน ธาตุเหล็ก และ
ฟอสฟอรัสสูงกว่าข้าวพันธุ์อื่นๆ ซึ่งมีประโยชน์ในการบำรุงโลหิต บำรุงร่างกายให้แข็งแรง
และป้องกันโรคความจำเสื่อม และยังมีสารแอนตี้ออกซิแดนซ์ พวก oryzanol และมี
Gamma Amino Butyric Acid (GABA) ช่วยลดอัตราเสี่ยงของการเป็นมะเร็ง จึงนับได้ว่า
ข้าวพันธุ์สังหยด เป็นข้าวพันธุ์พื้นเมืองที่มีคุณค่าทางอาหารสูง

คุณค่าทางโภชนาการของข้าวสังหยด ต่อน้ำหนัก 100 กรัม

- พลังงาน 364.2 กิโลแคลอรี
- โปรตีน 73 กรัม
- คาร์โบไฮเดรต 73.1 กรัม
- เส้นใย 4.81 กรัม
- แคลเซียม 13 มิลลิกรัม
- ฟอสฟอรัส 317 มิลลิกรัม
- ธาตุเหล็ก 1.4 มิลลิกรัม
- วิตามินบี 1 0.32 มิลลิกรัม
- วิตามินบี 2 0.01 มิลลิกรัม
- ไนอะซิน 6.4 มิลลิกรัม