[Tip] หลักการตั้งชื่อตัวละครจีนโบราณ ตามแบบฉบับของ KEISEI : ตอนที่ 1

อย่างที่เรียนแจ้งไว้แต่ต้น เมื่อเคย์เซย์ไม่ใช่นักเขียนสายธีสิส ไม่เชี่ยวด้านการหาข้อมูล โลกจีนโบราณที่เราเขียนถึงจึงเป็นโลกที่สร้างขึ้นเอง โดยการหยิบสิ่งนั้นผสมสิ่งนี้กลายเป็นโลกจีนโบราณที่มิได้เหมือนความจริงทั้งหมด เพียงแต่อาศัยข้อมูลที่รวบรวมมาเป็นพื้นฐานของการสร้างโลก

ฉะนั้นหลักการที่เรากำลังจะเขียนจึงเป็นหลักการที่เราทำความเข้าใจเองทั้งหมด ผิดถูกแย้งได้ตามที่บอกตั้งแต่ต้น คนที่เข้ามาจะได้นำไปใช้เป็นข้อมูลศึกษาต่อไป

ปะ...ไม่ต้องอารัมภบทซ้ำแซะเยอะความอีก

1.การตั้งชื่อสำหรับราชวงศ์

การตั้งชื่อของราชวงศ์นั้นมีความซับซ้อนมากที่สุด เมื่อเทียบกับอีก 5 ข้อที่เหลือ ด้วยความที่เป็นชนชั้นปกครองซึ่งมีทั้งสิทธิและอำนาจมากกว่าประชาชน ได้รับการเคารพจากชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่าทุกชนชั้น (อย่างน้อยก็เบื้องหน้า) ดังนั้นชื่อของพวกเขาจึงผ่านการคิดและเลือกเฟ้นมาเป็นอย่างดีแล้ว ทว่าเมื่อมองให้ลึกลงไปแล้วแก่นแท้ของมันไม่ได้ต่างจากคนอื่นมากนัก นั่นคือ

“ความหมายดี เป็นมงคล เคารพยกย่องเชิดชู และให้เกียรติแก่ผู้รับ”

ซึ่งภายใต้แก่นเพียงไม่กี่ประโยคด้านบนนั้นอาจมาจากความปรารถนาดี/ ความคาดหวัง/ ความเคารพยกย่อง ฯลฯ ของผู้ตั้ง สรุปคือมาจากมุมมองของคนตั้งนั่นเอง

หากจะถามว่าชื่อของเหล่าเชื้อพระวงศ์ใครเป็นคนตั้งก็ต้องบอกแบบนี้...

กรณีเป็นสมาชิกครอบครัวในทางตรงของฮ่องเต้ (ไทเฮา ฮองเฮา พระสนม โอรสธิดา แต่ไม่นับรวมสกุลเดิมของไทเฮา ฮองเฮา พระสนม) ผู้ตั้งย่อมเป็นฮ่องเต้ แต่รุ่นลูกหลาน ไทเฮาอาจจะเป็นคนตั้งให้ก็ได้เช่นกัน มันก็มีการดิ้นได้ในหลายๆ กรณีน่ะนะ ยืนพื้นไว้ว่าฮ่องเต้ตั้งไว้ก่อน

กรณีเป็นสมาชิกในครอบครัวของตัวเชื้อพระวงศ์เอง หัวหน้าครอบครัว (คือบิดา) ย่อมเป็นคนตั้ง หรือบางครั้งอาจให้ญาติผู้ใหญ่ท่านอื่นในครอบครัวช่วยตั้งให้ก็ได้ ให้พระตั้งให้ก็ได้ ขอพระราชทานจากฮ่องเต้/ไทเฮา/ฮองเฮาก็ได้ แล้วแต่ความสนิทสนม (บางทีแล้วแต่ด้วยนะว่าอยู่ใกล้หรือไกลจากเมืองหลวงด้วยอีกนะ)

แต่สิ่งที่ทำให้ซับซ้อนมากขึ้นคือ คนในข้อนี้จะไม่ได้มีแค่ชื่อเดียว แต่มี 2 ชื่อ นั่นคือ ชื่อตัวกับราชทินนาม

แน่นอนว่าบางคนอาจจะมีชื่อรองอย่างอื่น หรือสมญานามอย่างอื่นได้อีก แต่จะไม่กล่าวถึงในส่วนนี้ การตั้งชื่อราชทินนามเองก็จะยกไปไว้ในหัวข้อบรรดาศักดิ์นะ

โดยทั่วไปคำที่จะนำมาตั้งชื่อตัวนั้น มักจะผ่านการคิดวิเคราะห์มาเรียบร้อยแล้ว โดยอ้างอิงจากดวงแปดอักษร ช่วงเวลาที่เกิด ความปรารถนา/ความสำคัญที่คนตั้งมีให้กับลูกหลานคนนั้นๆ ความหมายต้องดีอย่างที่บอกไปด้านบน ส่วนหลักการอย่างอื่นดูได้จากด้านล่างเลย

หลักการตั้งชื่อตัวของคนในราชวงศ์ตามความเข้าใจของเรา สามารถแบ่งแยกเป็นข้อๆ ได้ดังนี้...

1.กรณีเป็นโอรสธิดาของฮ่องเต้ มักจะแบ่งแยกอักษรรุ่นระหว่างชายกับหญิง

**นั่นหมายความว่า องค์หญิงและองค์ชาย จะมีอักษรรุ่นไม่เหมือนกัน**

อย่างที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่าจีนในยุคโบราณ (ขอเรียกว่ายุคมีการบันทึก ปวศ.ก็แล้วกัน) จะให้ความสำคัญระหว่างเพศชายและเพศหญิงไม่เท่ากัน ดังนั้นในนิยาย/ซีรีส์ หรือแม้แต่ราชสำนักจีนจริงๆ บางยุคสมัยจึงมักจะใช้อักษรรุ่นระหว่างชายกับหญิงแตกต่างกัน เช่น เพศชายใช้อักษรหมิง เพศหญิงใช้อักษรหนิง เป็นต้น

โดยอักษรรุ่นนี้จะนำไปประกอบกับคำมงคล หรือคำที่มีความหมายดีอื่นๆ แล้วนำมาตั้งชื่อให้กับโอรสและธิดาต่อไป ยกตัวอย่างเช่น หย่งเจิ้ง หย่งเหยียน ฯลฯ หรือ จิ่นเซ่อ จิ่นเหยียน ฯลฯ ซึ่งคนที่มีสิทธิ์เรียกชื่อขององค์หญิงองค์ชายเหล่านี้มีเพียง พระมารดาที่เลี้ยงดู (กรณียกลูกให้กับพระภรรยาเจ้าคนอื่นเลี้ยงแทน) ฮ่องเต้ ฮองเฮา ไทเฮา และสามี/ภรรยาของตัวเอง (ส่วนใหญ่เรียกเป็นการส่วนตัวนะ ไม่ใช่ต่อหน้าคนอื่น ซึ่งแล้วแต่ว่าตัวคู่สมรสของคนคนนั้นจะโอเคหรือไม่ด้วย) คนอื่นๆ เรียกได้เพียงพระยศ/บรรดาศักดิ์เท่านั้น

2.จากข้อ 1. เมื่ออักษรรุ่นของชายหญิงแตกต่างกัน อักษรรุ่นแต่ละราชวงศ์ก็ “ควร” จะต้องแตกต่างกันด้วย จะเล่นซ้ำเดิมกันไม่ได้ เพื่อความสะดวกในการแยกแยะเด็กแต่ละรุ่นออกจากกัน

อย่างที่บอกไปแล้วว่า คนจีนให้ความสำคัญกับสายสกุลอย่างมาก ราชวงศ์หนึ่งๆ ก็เปรียบเสมือนครอบครัวใหญ่ครอบครัวหนึ่ง ดังนั้นหากทำได้ เขาก็จะหลีกเลี่ยงการใช้อักษรรุ่นที่เหมือนกัน ในส่วนของอักษรรุ่น ประเดี๋ยวเราจะงอกหัวข้อใหม่อีกทีหนึ่ง เพราะมันค่อนข้างละเอียดอยู่สักหน่อย

ที่นี้ถามว่าถ้าหากในนิยายของเราผลัดเปลี่ยนแผ่นดินแล้ว จะสามารถใช้อักษรรุ่นเหมือนกันได้ไหม

เราก็ย่อมตอบว่า “ได้”  Up To You เลยฮะ มันนิยายของคุณนี่นา~ แต่เมื่อต้องการเท้าความถึงองค์ชาย/องค์หญิงที่อักษรรุ่นเหมือนกัน คุณก็ต้องระบุราชวงศ์ให้ชัดเจนก็เท่านั้น

3.คำที่เลือกใช้ต้องเป็นคำที่ดี มีความหมายมงคล (เน้นย้ำบ่อยมาก) หรือหยิบยกมาจากบทกวีที่มีความหมายงดงาม หรือสุภาษิต หรือพระธรรม (ได้หมดเลยนะ อะไรที่มันมงคลทั้งหลายแหล่) ต่อให้ไม่ใช่ลูกที่รักและเอ็นดูเท่าไหร่ เลือกคำแบบลวกๆ ง่ายๆ พบได้ดาษดื่นก็ต้องเป็นคำที่ดีประมาณหนึ่ง ไม่ใช่ไม่ชอบโอรส/ธิดาคนนี้ก็เอาคำไม่ค่อยดีมาให้ มันไม่ค่อยโอเค เพราะทุกอย่างในวังล้วนสะท้อนไปถึงการเสริมส่งอำนาจบารมีและน้ำพระทัยฮ่องเต้ด้วย

4.ต้องหลีกเลี่ยงการตั้งชื่อซ้ำกับชื่อจริงของเครือญาติผู้ใหญ่ที่ยังมีชีวิตอยู่

ในเมื่ออักษรรุ่นของแต่ละรุ่นแตกต่างกันแล้ว เราก็ต้องหลีกเลี่ยงการตั้งชื่อตัวละครรุ่นลูกหลานซ้ำกับญาติผู้ใหญ่ที่ยังมีชีวิตอยู่เช่นเดียวกัน ญาติผู้ใหญ่ที่ว่าก็เช่น เช่น ไทเฮา ฮองเฮา ไท่ซั่งฮวง (ถ้ามี) เป็นต้น ชื่อจริงของพระสนม/พระภรรยาเจ้าของฮ่องเต้ก็ควรเลี่ยงด้วยเช่นเดียวกัน

เหตุที่ต้องเลี่ยงก็เพราะค่านิยมของคนจีนตั้งแต่ยุคโบราณที่ยึดถือความกตัญญูมาเป็นอันดับหนึ่ง การตั้งชื่อลูกหลาน (หรือบ่าวไพร่ซ้ำกัน) = อกตัญญู ไม่ให้เคารพญาติและไม่ให้เกียรติญาติผู้ใหญ่/เจ้านาย ถ้าซ้ำฝ่ายลูกหลานต้องเปลี่ยนนะจ๊ะ

การซ้ำในที่นี้ยังหมายรวมถึง การหลีกเลี่ยงคำที่มีเสียงเหมือนหรือใกล้เคียงกันด้วยนะคะ เช่น จิ่ง กับ จิน หรือ เย่ กับ เย่ (อักษรต่างแต่เสียงเหมือน) แต่ถ้าผู้ใหญ่โอเค เห็นว่าแค่เสียงคล้าย แต่อักษรไม่เหมือน อยู่ในระดับที่ยอมรับได้ก็ไม่มีปัญหาจ้า

ทั้งนี้ หากผู้ตั้งอยากให้ใช้คำในชื่อของตัวเองมาตั้งแก่ลูกหลานก็สามารถทำได้เช่นกัน และนับเป็นเกียรติแก่ลูกหลานที่ได้รับชื่อนี้ด้วย แต่เท่าที่เคยได้ยินมา จะไม่นิยมใช้เป็นอักษรรุ่น (แน่ล่ะ ซ้ำกับชื่อตัวของเขานี่นา) จะวิธีผสมกับอักษรรุ่นที่มีอยู่แล้ว เช่น นิยายเรื่องหนึ่ง ภิกษุชั้นสูงรูปหนึ่งคิดการใหญ่ รับคำขอจากฮ่องเต้ให้ตั้งชื่อพระโอรส ภิกษุชั้นสูงรูปเอาคำในชื่อทางธรรมของตนไปตั้งให้กับโอรสองค์นั้น โดยผสมกับอักษรรุ่นของโอรสผู้นี้ เป็นต้น

4.กรณีอยากหาคำจีนมาใช้ ควรเลือกคำให้ดีๆ เพราะคำจีนบางคำความหมายไม่ค่อยดีเมื่อใช้กับเพศชายหรือเพศหญิง ถ้าทำได้ควรเลือกคำกลางๆ หรือคำมงคลที่ใช้ได้ทั้งสองเพศ

4 ข้อคร่าวๆ ที่คิดว่าสำคัญ และเคย์เซย์เองก็ใช่บ่อยๆ ในการคิดชื่อตัวละครที่เป็นเจ้า

2.การตั้งราชทินนาม (เฉพาะเชื้อพระวงศ์)

ในความเป็นจริงแล้ว ราชทินนามสมควรจะไปอยู่ในหัวข้อเดียวกับชื่อบรรดาศักดิ์ เพราะชื่อบรรดาศักดิ์ก็นับเป็นราชทินนามอย่างหนึ่งเหมือนกัน แต่ด้วยเหตุที่ราชทินนามของเชื้อพระวงศ์นั้นค่อนข้างละเอียดกว่า เราจึงแยกออกมาเป็นหัวข้อเฉพาะเสียเลย ซึ่งในหัวข้อนี้จะแยกย่อยออกเป็น

2.1 ราชทินนามของโอรสธิดาและพระญาติ

2.2 ราชทินนามของพระสนม

มาเริ่มกันเลยกับหัวข้อแรก

2.1 ราชทินนามของโอรสธิดาและพระญาติ

** ทำความเข้าใจก่อนนะ พระญาติของเราในที่นี้จะหมายถึง พี่น้องชายหญิงที่เกิดจากฮ่องเต้เหมือนกัน รวมถึงไทเฮา ฮองเฮา ลุงป้าอาที่เป็นสายเลือดของอดีตฮ่องเต้ และเหล่าลูกหลานที่ถือกำเนิดจากโอรส/ธิดาของฮ่องเต้ นอกเหนือจากนี้...ไม่เกี่ยว **

มาว่ากันด้วยภาพรวมก่อน

อันว่าราชทินนามนั้น ย่อมหมายความว่าเป็นนามพระราชทาน คนให้ก็คือฮ่องเต้ แต่บางครั้งไทฮองไทเฮา, ไทเฮา และฮองเฮาก็สามารถออกพระราชเสาวนีย์ตั้งให้ได้เช่นกัน ส่วนใหญ่คนที่ได้รับจะเป็นสตรี ซึ่งส่วนนี้ต้องผ่านการปรึกษาหารือกับฮ่องเต้ก่อนเสมอ (ออกโดยไม่บอกแสดงว่า คสพ.แม่ลูกไม่ค่อยดี ถ้าฮองเฮาทำโดยไม่บอกอาจโดนเข้าใจว่าไม่เคารพสามีได้ เอิ๊กกกก) หรือจะกำหนดอย่างไรก็แล้วแต่ความตั้งใจของคุณนักเขียนทั้งหลายเลยจ้า

ดังนั้นชื่อพวกนี้มักจะมีความหมายดี เป็นมงคล (อีกแล้ว) หรือไม่ก็แสดงถึงลักษณะเฉพาะ/ความสามารถพิเศษของคนที่ตั้งให้ แต่หลายๆ ครั้งมันเป็นชื่อของเมือง แคว้น พื้นที่ปกครอง เมืองเอกของมณฑล หรือแม้แต่ชื่อของชนเผ่าที่เชื้อพระวงศ์/ขุนนางคนนั้นๆ ไปปราบปราม

ชื่อเมืองก็เช่น ไท่หยวน เกาหยาง ลั่วหยาง ฉางอัน เปียนจิง ฯลฯ ทั้งนี้ไม่จำเป็นจะต้องเป็นชื่อเมืองเอกเสมอไป ในกรณีที่องค์หญิงองค์ชาย/พระญาติมีที่ดินศักดินาในเมืองไหนก็สามารถนำชื่อเมืองนั้นมาตั้งเป็นราชทินนามได้

ชื่อแคว้นก็เช่น ฉิน ฉู่ จ้าว เว่ย ซ่ง ฮั่น (หรือหาน) ฯลฯ

คำมงคลก็เช่น หนิง โซ่ว เสิ่น ฝู คัง เจี้ยน ฯลฯ

ตั้งขึ้นใหม่เพื่อยกย่องเชิดชูแก่เชื้อพระวงศ์ผู้มีความสามารถ และ/หรือมีความสำคัญในพระทัยของฮ่องเต้โดยเฉพาะ เช่น เถี่ยเม่าจื่อหวาง (อ๋องหมวกเล็ก) เป็นต้น

เรียกได้ว่าเยอะมากๆ และเพราะมันเป็นการตั้งตามแต่พระวินิจฉัยของผู้ตั้งอย่างฮ่องเต้ ไทเฮา ฮองเฮา ฯลฯ นั่นเอง

สำหรับหลักการตั้งชื่อราชทินนามของโอรสธิดา/พระญาตินั้น สามารถแบ่งออกเป็นข้อๆ ได้ ดังนี้

1.ราชทินนามจะสามารถตั้งขึ้นได้ก็ต่อเมื่อโอรสธิดา/พระญาติบรรลุนิติภาวะแล้ว โดยจะเป็นการบรรลุนิติภาวะทางวัยวุฒิหรือการแต่งงานก็ได้ทั้งสิ้น หรือมีการผลัดเปลี่ยนแผ่นดิน โอรส/ธิดาผู้เป็นพี่น้องร่วมบิดาของฮ่องเต้จะได้รับการแต่งตั้ง/เลื่อนพระยศเป็นชินอ๋องกับจ่างกงจู่ ฮ่องเต้จะพระราชทานราชทินนามให้แก่พี่น้องชายหญิงเหล่านั้น

2.การตั้งราชทินนามของฝ่ายชาย (และฝ่ายหญิง) นิยมตั้งให้แตกต่างกัน

อย่างที่บอกไว้ว่าในสังคมจีนโบราณ ชายหญิงค่อนข้างแตกต่างกัน ในการตั้งชื่อราชทินนามของชายหญิงก็ไม่เหมือนกันด้วย

สำหรับผู้ชายจะตั้งให้ไม่เหมือนกันเลย เพื่อป้องกันการสับสน ประกอบกับโอรสเมื่อได้สถาปนาเป็นชินอ๋องหลายๆ คนจะมีที่ดินศักดินาเป็นของตนเอง บางคนต้องออกไปปกครองดินแดนใต้อาณัติโดยไม่มีวันกลับเมืองหลวงอีก บางคนมีตำแหน่งหน้าที่ในกองทัพ ชื่อราชทินนามจึงแตกต่างกันไป

ในส่วนของผู้หญิงนั้น จะมีรูปแบบค่อนข้างหลากหลาย แตกต่างกันไปตามแต่ลำดับพระยศและความสำคัญในสายตาของคนตั้ง ในนิยายหลายๆ เรื่อง องค์หญิงมิได้มีราชทินนามเพริศหรู แต่กลับหยิบชื่อรอง/ชื่อทางการ หรือแม้กระทั่งชื่อตัวมาตั้งเป็นชื่อตำแหน่ง ดังนั้นในนิยายบางเรื่องเราจะพบว่า ฮ่องเต้ที่มีธิดาหลายๆ คน ชื่อของพวกนางมักมีคำหน้าหรือคำหลังชื่อเหมือนกัน เช่น หนิงโซ่ว หนิงเสวียน หนิงเจียน ฯลฯ อะไรแบบนี้

แต่หากองค์หญิงผู้เป็นธิดา/เสด็จป้าเสด็จอาเป็นที่รักหรือเป็นที่เคารพของฮ่องเต้ก็สามารถตั้งราชทินนามให้ต่างจากพี่น้อง/ญาติของตนเองได้เช่นกัน

3.ในการตั้งราชทินนามแต่ละชื่อ ควรยึดมุมมองของผู้ตั้งเป็นที่ตั้งว่า ลูกหลาน/พระญาติที่ได้รับราชทินนามนั้น มีความสำคัญต่อคนตั้งแค่ไหน โปรดปรานมากน้อยเพียงใด สนิทชิดเชื้อกันมากน้อยแค่ไหน มองเห็นความดีอะไรในคนคนนั้น บุญคุณความแค้นที่มีต่อกัน ฯลฯ เพื่อใช้เป็นตัวตั้งใจการเลือกราชทินนามที่นำมาใช้

อย่างที่บอกไว้ในย่อหน้าสุดท้ายของข้อ 2. ลูกหลาน/พระญาติที่ได้รับความโปรดปรานหรือความเคารพยกย่องจากฮ่องเต้มักจะมีราชทินนามที่ดีกว่าคนอื่นๆ แม้ว่าสิ่งที่ทำนั้นอาจจะเป็นเพียงการแสดงละครตบตาเพื่อแผนการบางอย่างของคนตั้งเองก็ได้ ยิ่งการนำคำที่มีความสำคัญมาก อย่างชื่อเมืองชื่อแคว้นมาตั้ง หรือราชทินนามประกอบด้วยคำยกย่องเชิดชูมากๆ นั่นแสดงว่าลูกหลาน/พระญาติคนนั้นมีความสำคัญมาก

ถ้าจะให้ไล่ลำดับความสำคัญของราชทินนามจากมากไปหาน้อยแต่ละระดับ “ตามความเข้าใจของเคย์เซย์” มันจะเป็นลักษณะนี้

ชื่อแคว้น >> ชื่อเมือง >> ชื่อเฉพาะ (เพื่อยกย่องเชิดชูความดีความชอบ)/ชื่อเมืองศักดินา >> คำมงคลที่พบได้ทั่วไป

พระยศเท่ากัน แต่คำที่เลือกใช้เป็นราชทินนามต่างกัน ความนัยที่แสดงถึงความสำคัญในสายตาของผู้นั้นย่อมแตกต่างกันออกไป

ทว่า...ทุกอย่างย่อมเป็นไปได้ทั้งนั้น ชื่อธรรมดาๆ สามัญก็อาจจะเป็นที่รักของคนตั้งได้ มันแล้วแต่คุณจะกำหนดให้กับนิยายของคุณ

4.ใน 1 รัชสมัยใหม่ ราชทินนามต้องไม่ซ้ำกัน

คำว่า “ไม่ซ้ำกัน” ในที่นี้ ใช้หลักการเดียวกับการตั้งชื่อตัวได้เลย แก่นเหมือนกันเป๊ะ! นั่นคือ ต้องไม่ซ้ำกันญาติผู้ใหญ่ที่ยังมีชีวิตอยู่ หากต้องการนำราชทินนามที่ตั้งให้กับญาติผู้ใหญ่ไปแล้วมาตั้งให้กับลูกหลานคนไหน จะต้องเปลี่ยนทางฝั่งผู้ใหญ่ให้ดีกว่า (หรือจะด้อยกว่าก็ได้ หากไม่ถูกกัน แต่เพื่อรักษาหน้าตาภาพลักษณ์ ไม่มีฮ่องเต้คนไหนทำกันหรอกนะ) แล้วจึงค่อยนำชื่อนั้นมาตั้งต่อไป

ยกตัวอย่างเช่น รัชสมัยจักรพรรดิเซี่ย (นามสมมติ) มีอาหญิงนามว่า ลั่วหยางจ่างกงจู่ ต่อมาอยากนำชื่อเมืองนี้ไปตั้งให้พระธิดาที่เกิดใหม่ จึงอวยพระยศอาหญิงให้สูงขึ้นอีกนิด พร้อมกับเปลี่ยนราชทินนามเป็น ฉู่กั๋วจ่างกงจู่ แล้วก็มอบชื่อ “ลั่วหยาง” ให้กับพระธิดาต่อไป เป็นต้น

กรณีขององค์ชาย หลักการก็จะคล้ายๆ กัน แต่โดยทั่วไปแล้ว เมื่อผลัดเปลี่ยนรัชสมัย โอรสซึ่งเป็นพี่น้องร่วมสายเลือดเดียวกับฮ่องเต้ที่เหลืออยู่ก็จะออกไปปกครองที่ดินศักดินาของตนเอง พระยศเปลี่ยนแปลงไป ส่วนราชทินนามก็แล้วแต่พระประสงค์ของฮ่องเต้ว่าจะเปลี่ยนแปลงก่อนออกไปไหม เพราะเมื่อออกจากเมืองหลวงไปแล้วจะไม่ค่อยเปลี่ยนอีก

ใดๆ ก็ตามในบางราชวงศ์ก็จะมีชื่อเฉพาะของอ๋องแต่ละคนกำหนดไว้อยู่แล้ว ตรงนี้พวกคุณต้องไปสืบหาต่อกันเอง หรือจะตั้งขึ้นมาเฉพาะนิยายตัวเองก็แล้วแต่เลย

5.ใน 1 ราชวงศ์สามารถมีราชทินนามซ้ำกันได้

เมื่อ 1 รัชสมัยไม่ควรมีลูกหลานใช้ราชทินนามซ้ำกับญาติผู้ใหญ่ ย่อมต้องมี 1 ราชวงศ์ที่มีราชทินนามที่ใช้ซ้ำกัน

ด้วยความที่ราชทินนามเป็นของพระราชทานจากฮ่องเต้ ซึ่งหลายๆ ครั้งก็นำมาจากชื่อแคว้น/ชื่อเมือง/ชื่อเฉพาะ เมื่อเป็นอย่างนี้ย่อมมีโอกาสที่ลูกหลานในบางรุ่นจะใช้ราชทินนามซ้ำกับบรรพบุรุษ

นั่นหมายความว่า ใน 1 ราชวงศ์ เราสามารถกำหนดให้มี ฮั่นอ๋อง 3 คน ฉินอ๋อง 2 คน ลั่วหยางกงจู่ 2 คน หรือเกาหยางกงจู่ 2 คนก็ได้ทั้งนั้น เพียงแต่ว่าจะต้องอยู่คนละรัชสมัยกัน และต้องไม่ใช้การซ้ำขณะที่คนใดคนหนึ่งยังมีชีวิตอยู่ (สงสัยกลับไปอ่านข้อ 4. กับหลักการตั้งชื่อตัวซ้ำอีกรอบ)

และในกรณีที่มีการเอ่ยอ้างถึง จะต้องมีการเติมชื่อตัวเข้าไปเพื่อแบ่งแยกให้ชัดเจน เช่น ลั่วหยางจ่างกงจู่หมิงหยาง กับ ลั่วหยางกงจู่จิ่นเหยียน เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม ด้วยเหตุที่พระยศขณะมีชีวิตมักแตกต่างกับพระยศหลังความตายเสมอ ตาม ปวศ.จริงจึงมักไม่ค่อยพบเจอเชื้อพระวงศ์ที่มีพระยศซ้ำกันบันทึกไว้มากนึก ในทางนิยายเองก็สามารถนำเรื่องนี้ไปใช้เช่นเดียวกัน

6. ** ราชทินนาม (และ/หรือพระนามเรียกขาน) ของฮ่องเต้ ≠ รัชศก **

เอาล่ะสิ งงแล้วใช่มั้ยล่า ทำไมมันไม่เหมือนกัน ใน ปวศ.ก็เรียก จักรพรรดิคังซี จักรพรรดิเจี่ยชิง จักรพรรดิเต้ากวง ฯลฯ ไม่ใช่เหรอ มันก็น่าจะเหมือนกันซิ!!!

แฮ่ม...แอบใช้มุมมองคนไม่รู้มาใส่เล็กน้อย ขออภัย พิมพ์ตอนง่วงๆ ต้องเติมมุกให้ตัวเองนิดหนึ่ง~

ใครไม่รู้ เรามารู้กันวันนี้

สิ่งที่เราพบเห็นกันในหนังสือ ปวศ. ซีรีส์ นิยาย บทความบางบทความ ฯลฯ การเรียกชื่อจักรพรรดิในแต่ละรัชสมัยที่ปรากฏตั้งแต่ยุคราชวงศ์หมิงเป็นต้นมาเหล่านั้นคือ...รัชศกนั่นเอง (ยุคก่อนหน้าคือเปลี่ยนชื่อรัชศกทุกปี)

ยกตัวอย่างเช่น

ชื่อทั้งหมด จูหยวนจาง ผู้สถาปนาราชวงศ์หมิง เมื่อแยกร่างเป็นตารางจะเป็นดังภาพ

เมื่อเป็นอย่างนี้ ในการกำหนดพระนามของฮ่องเต้ คุณจะต้องกำหนดมาให้ชัดเจนว่า จะให้ปรากฏแต่ชื่อรัชศกหรือปรากฏทั้งสองอย่าง คือ ชื่อแต่งตั้งกับชื่อรัชศก การใช้ก็ต้องแยกแยะให้ดีๆ อย่าสับสัน

ส่วนเหตุผลว่าทำไมถึงนำชื่อรัชศกมาเรียกแทนพระนามเรียกขานกับราชทินนามนั้น...เฮาบ่ฮู้ ไม่ขอคาดเดาด้วย เพราะคิดว่าน่าจะมีเหตุผลในหลักวิชาการ (หรือหลัก ปวศ. หรือธรรมเนียมนิยมอะไรก็แล้วแต่) เป็นแน่แท้ อันนี้รอผู้รู้มาไขข้อข้องใจกันอีกทีนะ (หรือใครไปหามาตอบก็จะยินดีมาก)

7.ราชทินนาม พระนามเรียกขาน พระนามแต่งตั้ง ของฮ่องเต้/ไทเฮา/ฮองเฮา จะต้องไม่ซ้ำกันโดยเด็ดขาด ไม่ว่าจะเป็นในราชวงศ์เดียวกัน หรือต่างราชวงศ์ก็ตาม

ยกเว้น...ไทเฮา/ฮองเฮาคนนั้นจะไม่ได้รับราชทินนาม (และ/หรือใช้การบรรยายแบบ) ใช้เพียงแซ่เดิมนำหน้าชื่อตำแหน่งเท่านั้น เช่น เสิ่นฮองเฮา หยางฮองเฮา เย่เหอนาราไท่หวงไทเฮา เป็นต้น (ตัวอย่างชักจะมั่วขึ้นตามระดับความง่วงและชื่อที่เด้งมาในสมอง ซึ่งตัวอย่างพวกนี้ไม่มีบันทึกจริงนะ ถึงจะเอาแซ่จริงมาก็เถิด...) อาจปรากฏเป็นชื่อซ้ำกันได้

8.ราชทินนามของเหล่าพระญาติมักจะมีความหมายเป็นเชิงบวก จะเป็นเชิงลบได้ก็ต่อเมื่อเป็นบุคคลต้องโทษหรือมีความผิด ได้รับโทษทัณฑ์บางอย่าง แต่ไม่ได้ถูกลดขั้นไปเป็นสามัญชน ฮ่องเต้รู้สึกชิงชังมากก็อาจจะใช้คำเชิงลบมาตั้งให้ได้เช่นกัน (ปรากฏในนิยายหลายเรื่องอยู่)

แหงนหน้ามอง ทั้งหมด 8 ข้อก็น่าจะหมดแล้วสำหรับหลักการตั้งราชทินนามลูกหลาน/พระญาติ แถมของฮ่องเต้กับไทเฮา/ฮองเฮาไปด้วยเลย อาจจะมีรายละเอียดปลีกย่อยออกไปอีก แต่โดยทั่วไปแล้วไม่ค่อยหลุดจากนี้มากนัก

ต่อมาเป็นหัวข้อของการตั้งราชทินนามของพระสนมบ้าง

แต่ก่อนจะเข้าสู่เนื้อหาของหลักการตั้งราชทินนาม เราต้องมาทำความเข้าใจกันก่อนว่า พระสนมในวังหลวงแต่ละยุคสมัยนั้น มีชื่อตำแหน่งที่แน่นอนอยู่แล้ว รวมถึงมีการกำหนดจำนวนคนเอาไว้แล้วด้วย ตรงนี้ต้องไปศึกษากันต่อเองว่าแต่ละยุคสมัยนั้นมีอะไรมาก แล้วค่อยนำมาปรับใช้ในโลกนิยายของตัวเองต่อไป (เว้นแต่เขียนอิง ปวศ.จริง อันนี้ต้องตามยุคสมัย)

เมื่อในวังหลวงมีตำแหน่งพระสนมเป็นที่แน่นอนแล้ว หญิงสาวซึ่งได้รับการคัดเลือกให้เข้าวังและได้รับการแต่งตั้งเป็นพระสนมในตำแหน่งต่างๆ ก็จะเหมือนต้องทิ้งนามเดิมของตนเองไป คงไว้เพียงแซ่ที่จะวางอยู่ตรงหน้าหรือท้ายชื่อตำแหน่งของตนเองเท่านั้น เช่น สวีกุ้ยเฟย หยางเต๋อเฟย กวนไฉเหริน จางเจาอวี๋ เป็นต้น บางคนถึงกับไม่ได้รับบันทึกเอาไว้ใน ปวศ.ด้วยซ้ำ

ด้วยเหตุนี้เอง ราชทินนามซึ่งได้รับพระราชทานจากฮ่องเต้จึงถือเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับพระสนมนางหนึ่ง

หลักการตั้งราชทินนาม (และ/หรือชื่อเรียก) ของพระสนมของเรา แยกออกเป็นข้อๆ ดังนี้

1.ต้องตั้งโดยคำนึงถึงความโปรดปราน ความสนิทเสน่หา ความดีความชอบ ทั้งนี้อาจจะหมายรวมถึง ชาติตระกูล/สกุลเดิมของฝ่ายหญิงด้วยว่าใหญ่มากน้อยแค่ไหน เพราะการตั้งราชทินนามแสดงถึงความสัมพันธ์ใกล้ไกลระหว่างฮ่องเต้กับพระสนมที่จะเกี่ยวโยงไปถึงกลุ่มก้อนอำนาจในทางการเมืองด้วย

นอกจากนี้คำที่เลือกใช้ก็จะต้องแสดงถึงเอกลักษณ์ของพระสนมแต่ละคนด้วย ซึ่งเอกลักษณ์ในที่นี้อาจเป็นเรื่องของรูปโฉม ความสามารถ ความถนัด ความสนใจ หรืออาจจะตั้งตามตำแหน่งที่พัก (กึ่งถาวร) ของพระสนม

ในการตั้งอาจจะมีการใช้คำในเชิงเปรียบเปรย ซึ่งคำเปรียบเปรยที่ว่านั้นอาจจะเป็นชื่อนก ชื่อดอกไม้ แต่จะไม่ค่อยนิยมใช้ชื่อสัตว์อย่างอื่นมากนัก โดยเฉพาะสัตว์ใหญ่นิสัยดุร้าย หรือจะใช้ถ้อยคำในบทกวีมาตั้งก็ไม่ผิดแต่อย่างใด เป็นต้น

2.ต้องเลือกใช้คำที่ไม่ชนกับชื่อตำแหน่งของพระสนมชั้นสูง นอกจากป้องกันการสับสนแล้ว พระสนมที่มีฐานะต่ำต้อยกว่าจะต้องให้เกียรติคนใหญ่กว่า ซึ่งการเลือกราชทินนามก็ต้องหลีกเลี่ยงตรงนี้ด้วย ยกเว้นแต่ ตลค.ในเรื่องคุณจะเป็นทรราช อยากหักหน้าเมียรองด้วยการใช้เมียเล็กๆ ตบหน้าก็เอาเลย

3.นอกจากหลีกเลี่ยงข้อ 2. แล้วยังต้องระวังไม่ให้อักษรหรือเสียงที่ใช้คล้ายกับราชทินนามของไทเฮา/ฮองเฮาด้วย ยกเว้นจะเรียกกันด้วยแซ่เดิมของแต่ละคน

4.ในกรณีที่มีพระสนมใช้แซ่เดียวกัน ไม่ว่าจะเหมือนกันโดยบังเอิญหรือเพราะมาจากสกุลเดียวกัน ฮ่องเต้อาจพิจารณาตั้งราชทินนามแด่คนใดคนหนึ่ง หรือทั้งสองคนก็ได้

ในทางกลับกันกัน หากฮ่องเต้ไม่ได้คิดจะตั้งราชทินนามแก่สองคนนี้เลย นักเขียนก็สามารถกำหนดชื่อเรียกขึ้นมาเพื่อแยกแยะทั้งสองคนออกจากกันได้เช่นกัน

5.หากพระสนมที่ได้รับราชทินนนามแล้ว เมื่อถูกเลื่อยพระยศขึ้น จะมีการเปลี่ยนหรือไม่เปลี่ยนราชทินนามนั้นก็ได้ สุดแต่การตัดสินใจของฮ่องเต้

6.ราชทินนามของพระสนมในยามมีชีวิตอยู่กับหลังเสียชีวิตไปแล้ว สามารถตั้งให้แตกต่างกันได้ ซึ่งก็ต้องดูด้วยว่าฮ่องเต้ในนิยายของคุณอวยพระยศขึ้นสูงหรือต่ำลง ใน ปวศ.เองก็มีฮองเฮาทั้งที่ได้รับการยกย่องมาก เมื่อตายแล้วก็ได้รับการเฉลิมราชทินนามใหม่เพื่อเป็นเกียรติ และฮองเฮาที่ถูกปลดโดยพฤตินัยจนเหลือเพียงชื่อเรียกก็มี (แต่ในบันทึกยังต้องบันทึกด้วยแซ่เช่นเดิม)

7.หากพระสนมใดให้กำเนิดโอรส ภายหลังโอรสได้ขึ้นเป็นฮ่องเต้ ผู้เป็นโอรสสามารถอวยพระยศของพระมารดาขึ้นเป็นฮองเฮาและ/หรือไทเฮา แล้วตั้งราชทินนามภายหลังได้

เป็นอันจบในส่วนของพระสนม ค่อนข้างเรียบง่ายและไม่ซับซ้อนมากนัก เนื่องจากมีสถานะที่เรียกโดยทั่วไปว่า เมียน้อย จะมีหน้ามีตาได้หรือไม่ล้วนพึ่งพาพระสวามี/ลูกชาย/ตระกูลที่คอยหนุนหลังเป็นหลัก พูดไปแล้วสำหรับพระสนมเมื่อเข้าวังก็เหมือนต้องละทิ้งนามเดิมและครอบครัวเดิม ราชทินนามอาจเป็นแค่เพียงเครื่องหมายเพียงหนึ่งเดียวที่ยืนยันการมีชีวิตอยู่ของพวกนางก็ได้

*************

วันนี้พอเท่านี้ก่อน

บทความนี้ ผู้อ่านสามารถแชร์ลิงก์ต่อได้ แต่ไม่อนุญาตให้นำไปลงเว็บไซต์/แพลตฟอร์มอื่นๆ โดยไม่ได้รับอนุญาตทุกกรณี อยากนำไปลงต่อมาคุยกันก่อนจ้ะ

สุดยอดครับ มีประโยชน์มากก ใช้อ้างอิงได้เลยนะครับเนี่ย ขอบคุณมากก ครับผม