ถอดรหัส 996 ของจีน! ตีแผ่วัฒนธรรมทำงานถวายชีวิต จากข่าวชาวออฟฟิศทำงานหนักจนตาย

สวัสดีครับน้องๆ ชาว Dek-D ถ้าพูดถึงปัญหาใหญ่ของมนุษย์วัยทำงานยุคปัจจุบัน ประชาชนหลายประเทศหนีไม่พ้นปัญหาการทำงานหนักจนสายตัวแทบขาดเพื่อความอยู่รอดท่ามกลางโลกที่ขับเคลื่อนด้วยระบบทุนนิยม ก่อนหน้านี้น้องๆ อาจเคยได้ยินข่าวน่าเศร้าจากฝั่งญี่ปุ่นและเกาหลีกันมาบ้างใช่มั้ยครับ แต่วันนี้เราจะมาชมเบื้องหลังมุมหนึ่งของประเทศมหาอำนาจทางเศรษฐกิจอย่าง “จีน” ที่ประชากรเยอะมากจนการแข่งขันสูง...และสูงขึ้นตลอดเวลา

แต่แม้สุขภาพกายและสุขภาพจิตจะถูกบั่นทอนลงเรื่อยๆ ก็ใช่จะได้รับผลตอบแทนที่ยุติธรรมเสมอไป  หลายคนเกิดอาการเครียดสะสมจนถึงขั้นต้องหามส่ง ICU ในที่สุดก็เกิดศัพท์ที่นิยามวัฒนธรรมการทำงานหนักของคนจีนว่า “996” ว่าแต่ตัวเลขนี้บ่งบอกความหมายอะไร ตามมาดูกันครับ!

"China's 996 Work”
มีสปิริตหรือเกินลิมิตกันแน่?

ย้อนกลับไปในปี 2019 กลุ่มคนทำงานสาย IT ในประเทศจีนได้ออกมาประท้วงเกี่ยวกับการทำงานหนักแบบ 996 กลายเป็นไวรัลดังไปทั่วประเทศ ตัวเลขทั้งสามนั้นต่างก็มีที่มาครับ 

• 9 ตัวแรก = เริ่มงานตั้งแต่เก้าโมงเช้า (9 am)
• 9 ตัวที่สอง = เวลาเลิกงาน 3 ทุ่มเป็นต้นไป (9 pm)
• 6  = ทำงาน 6 วันใน 1 สัปดาห์

ถ้ามองในมุมของชาว Baby Boomer ที่เกิดในช่วง 1946-1964  แนวคิดทำงานหนักแบบนี้อาจดูเป็นเรื่องปกติธรรมดา เพราะคนยุคดังกล่าวพากันเร่งทำงานหนักเพื่อฟื้นฟูประเทศหลังยุคสงครามโลกครั้งที่สอง และมองว่าการทำงานหนักคือการพัฒนาตัวเอง แต่คนยุคใหม่มองว่าวัฒนธรรมแบบนี้ส่งผลลบต่อสุขภาพและเป็นการลิดรอนสิทธิด้วย เพราะบางคนต้องทำงานเต็มเหยียดถึง 12 ชั่วโมงต่อวันโดยไม่ได้รับเงินชดเชยนอกเวลางาน (OT) แม้แต่น้อย

ฉีกสัญญาเพื่อเสรีภาพ 

เมื่อชาวจีนเห็นข่าวก็พากันดราม่ากันอย่างดุเดือด ในที่สุดกลุ่มโปรแกรมเมอร์ในจีนก็ตั้งเว็บไซต์ 996.icu ขึ้นเพื่อเรียกร้องความเป็นธรรมให้กับแรงงานที่ต้องทำงานถึง 72 ชั่วโมงต่อสัปดาห์! (ปกติที่จีนเขาก็จะมีกฎหมายการทำงานอาทิตย์ละไม่เกิน 40 ชั่วโมง) ประเด็นนี้ติดเทรนด์อันดับต้นๆ บน Weibo ซึ่งเป็นเว็บโซเชียลยอดนิยมของชาวจีน

ส่วนเนื้อหาบนเว็บไซต์ 996.icu คือการแชร์ข้อมูลบริษัทที่มีแนวโน้มให้พนักงานทำงานหนัก จุดประสงค์คือเพื่อประท้วงกดดันทางฝั่งรัฐบาลจีนให้ออกมาแก้ไขปัญหาวัฒนธรรมการทำงาน 996 

ดวลเดือดสงคราม
เจ้าของธุรกิจยักษ์ VS คนรุ่นใหม่ 

ในที่สุดเรื่องก็ไปถึงหูเจ้าพ่อธุรกิจอย่าง แจ็ค หม่า (Jank MA) เจ้าสัวผู้ก่อตั้งและเป็นประธานบริหารของกลุ่มอาลีบาบา (Alibaba)  แน่นอนครับว่าเจ้าตัวไม่นิ่งเฉย แต่ออกตัวปกป้องและสนับสนุนการทำงานแบบ 996 สุดพลัง พร้อมบอกว่าพนักงานที่นี่ต้องทำงานมากกว่า 12 ชั่วโมงด้วยซ้ำ! และแจ็ค หม่าเองยังมองว่านี่แหละคือการทำงานที่ช่วยพัฒนาความเป็นมืออาชีพและสามารถนำพาไปสู่ความสำเร็จตั้งแต่อายุยังน้อย

ส่องความคิดเห็นของชาวจีน
ที่แตกออกเป็น 2 ฝั่ง

หลังจากแจ็ค หม่า แสดงความคิดเห็นออกไปไม่นานก็เกิดกระแสถล่มทลายทั้งเชิงสนับสนุนและไม่เห็นด้วย จนฝั่งเจ้าสัวต้องออกมาแก้ข่าวว่าทางบริษัท Alibaba ไม่ได้มีนโยบายแบบนั้น และเขาก็แค่ต้องการให้ผู้คนประสบความสำเร็จเฉยๆ 

เรื่องนี้ตกเป็นประเด็นที่น่าสนใจสำหรับชาวจีนโดยเฉพาะวัยทำงานมาก แม้แต่ช่อง YouTube ชื่อดังอย่าง Asian boss ก็ได้ตามสัมภาษณ์เหล่าคนวัยทำงานในประเทศจีนด้วย /ตามมาฟังความคิดเห็นของพวกเขาต่อเรื่องนี้กันครับ!

หนุ่มวัยกลางคนนี้บอกว่า เขาไม่เห็นด้วยกับวัฒนธรรม 996 เราทำงานเพื่อมีชีวิตอยู่ แต่ถ้ามันทำให้เราไม่มีเสียเวลาส่วนตัว งานที่ทำก็ไม่มีความหมาย...

ส่วนเธอคนนี้ก็บอกว่าไม่เห็นด้วยกับการทำงาน 996  ยิ่งคนที่ทำงานเกี่ยวกับ IT ที่ต้องนั่งในออฟฟิศตลอดทั้งวัน ทั้งที่ในความเป็นจริงสมองไม่สามารถทำแบบนั้นได้

มาดูฝั่งผู้ที่เห็นด้วยกันบ้าง เธอคนนี้บอกว่า แจ็ค หม่า ไม่ได้ทำอะไรผิด เรื่องแบบนี้มันขึ้นอยู่กับมุมมองในแต่ละคน สำหรับเธอนั้น มีความสุขคือการได้ทำงานหนัก เพราะมันเป็นโอกาสที่จะได้จะสร้างคุณค่าทำให้ไปอยู่ในจุดที่สูงกว่า

 ส่วนผู้หญิงคนนี้พิธีกรได้ให้ข้อเสนอระหว่าง “เงินเยอะแต่ต้องทำงานหนัก” กับ “ไม่ค่อยมีงานแต่ได้เงินน้อย” เธอตอบได้อย่างไม่ลังเลเลยว่าเลือกข้อแรกแน่นอน เพราะเงินก็เหมือนตัวดึงดูดยิ่งได้เงินเยอะ ไม่ว่างานจะหนักแค่ไหนก็ต้องทำให้สำเร็จ

แม้คนส่วนใหญ่จะไม่ชอบวัฒนธรรม 996 แต่ถ้ามีข้อเสนอดีๆ มาแลกเปลี่ยนหลายคนก็พร้อมที่จะตกลง เชื่อไหมครับว่ามีคนยอมทำงานหนักติดกันถึงขั้นเสียชีวิตเลยทีเดียว ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 2 ธันวาคมของปีที่แล้ว พนักงานสองรายของ Pinduoduo (พินตัวตัว)  บริษัท E-commerce สัญชาติจีนขนาดใหญ่ และเป็นตลาดขายของออนไลน์ชื่อดังคู่แข่งตลาดกาลของ Alibaba โดยคนแรกต้องจบชีวิตในวัย 23 ปีระหว่างเดินทางกลับบ้านตอนเที่ยงคืน ส่วนอีกคนทำงานเป็นวิศวกรในบริษัทได้ฆ่าตัวตายหลังจากลาออกจากงานได้ไม่นาน 

นอกจากนี้ก็ยังเคยมีข่าวขึ้นอันดับหนึ่งของ Weibo เป็นโพสต์อดีตพนักงานที่โดนไล่ออก เนื่องจากเธอได้ถ่ายและแชร์รูปรถฉุกเฉินมารับพนักงานที่มีอาการทรุดลงอย่างฉับพลัน มีคนกดไลก์กว่า 2.2 ล้านครั้ง ข่าวนี้ทำเอาชาวเน็ตพากันวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจนทางบริษัทต้องออกมาขอโทษและชี้แจงเรื่องราวที่เกิดขึ้น รวมถึงจัดตั้งทีมดูแลและให้คำปรึกษาด้านสุขภาพจิตแก่พนักงานด้วย 

แต่ชาวเน็ตก็ยังไม่เห็นด้วยอยู่ดีเพราะยังไงวัฒนธรรม 996 นั้นก็ไม่สมควรที่จะถูกนำมาใช้ไม่ว่าจะบริษัทไหนก็ตาม ในขณะเดียวกันก็มีหลายความเห็นบอกว่าเด็กยุคใหม่ไม่ยอมทำงานให้เข้มข้นเหมือนคนยุคก่อนๆ บ้างก็คอมเมนต์ว่าเพราะยุคสมัยมันเปลี่ยนไป คนรุ่นหลังต้องออกมาผลักดันและยกเลิกวัฒนธรรมเหล่านี้ไปซะ 

จบกันไปแล้วกับวัฒนธรรม 996 ที่พี่นำมาเล่าให้ฟังกันในวันนี้พูดได้เลยว่าเดือดสุดๆ เพราะแต่ละคนก็มีความคิดเห็นไม่เหมือนกัน บางคนก็ชอบที่จะทำงานหนักๆ ส่วนบางคนก็เลือกไม่ได้ที่จะเลี่ยงหนี (สำหรับพี่ขอบายดีกว่า) ถ้าจะทำงานก็ไม่ควรหักโหมตัวเองมากเพราะร่างกายเรายังต้องอยู่กับเราไปอีกนาน แล้วน้องๆ ล่ะมีความคิดกันอย่างไงบ้าง คอมเมนต์เข้ามากันเยอะๆ ได้เลยนะ จะได้มาแลกเปลี่ยนความคิดกัน สำหรับวันนี้พี่ไพรต้องขอตัวลาไปก่อนเจอกันใหม่บทความหน้าครับ