​สี่สหายนักดนตรีแห่งเมืองเบรเมน : จงอย่ากลัวที่จะเริ่มต้นทำอะไรใหม่ๆ

สี่สหายนักดนตรีแห่งเมืองเบรเมน :
จงอย่ากลัวที่จะเริ่มต้นอะไรใหม่ๆ
 

ตอนเด็กๆ มีเทพนิยายเรื่องไหนที่อ่านแล้วจำได้แม่นไหม สำหรับแอดมิน สี่สหายนักดนตรีแห่งเมืองเบรเมนเป็นหนึ่งในนั้นนะ ตอนที่อ่าน แอดมินก็จำไม่ได้หรอกว่า เรื่องนี้เป็นหนึ่งในเทพนิยายกริมม์ เพราะเทพนิยายกริมม์ส่วนใหญ่มักจะเน้นเจ้าชายเจ้าหญิงเป็นหลัก แต่พอโตขึ้นได้มาดูข้อมูล อ้าวเป็นผลงานของพี่น้องกริมม์จริงๆ ด้วย ว่ากันว่า... พี่น้องกริมม์ใช้ผลงานเรื่องนี้เป็นตัวแทนของวิกฤติชาติ ซึ่งหมายถึงสงครามนโปเลียนนั่นเอง อารมณ์ของเทพนิยายเรื่องนี้ จะมีเรื่องของความกลัวการสูญเสียเข้ามาเกี่ยวด้วย ผสมผสานด้วยอารมณ์ขันแบบร้ายๆ นั่นเอง
 

สี่สหายไปเจอโจรในบ้าน
 

สี่สหายต่อตัวกันเพื่อหลอกโจร
 

ถ้าใครจำได้ มันเป็นเรื่องของสัตว์สี่ตัวที่อายุมากแล้ว และกลัวว่าจะต้องถูกกำจัด ก็เลยหาทางหนีไปยังเมืองเบรเมน เรื่องเล่านั้นฟังแล้วง่ายๆ ไม่ได้มีอะไรมาก เริ่มจากลา ที่แอบไปรู้มาว่าเจ้าของกำลังจะฆ่ามัน เพื่อเอาเนื้อไปกิน เพราะมันแก่เกินจะทำงานแล้ว ก็เลยอยากจะหนีไปเมืองเบรเมน เพื่อไปเล่นดนตรีเลี้ยงชีพ ซึ่งเรื่องก็เป็นไปอย่างราบรื่นดี ลาหนีไปได้ เจ้าของก็ไม่ได้ติดใจจะตาม อาจเพราะมันแก่เกินแกงจนหมดค่าหรืออะไรก็แล้วแต่ ต่อมา ลาก็ไปพบหมา แมว และไก่ ที่ประสบโชคชะตาเดียวกัน แก่เกินกว่าจะใช้งานได้ และกลัวว่าจะถูกกำจัด ทุกตัวก็เลยตัดสินใจว่าจะไปเมืองเบรเมนพร้อมๆ กันเลย และเริ่มมีความหวังใหม่ๆ ในชีวิต  
 

เมื่ออ่านมาถึงตรงจุดนี้ ประเด็นสำคัญที่เราได้เลยคือเรื่องของ “คนแก่” และ “การกลายเป็นคนไร้ประโยชน์” สัตว์ทั้งสี่เหมือนเป็นตัวแทนของคนสูงอายุที่ต้องเจอกับปัญหาความสงสัยในตัวเอง เกิดความเคว้งคว้าง ไม่มีอะไรทำ ไม่รู้ว่า... จะอยู่ต่อไปเพื่ออะไร แต่การได้คิดถึงเรื่องของ เมืองเบรเมน ได้ไปเล่นดนตรี ทำในสิ่งที่ตัวเองรัก เหมือนเป็นการสร้างความหวังและความฝันใหม่ๆ ให้พวกมันได้มีกำลังใจอีกครั้ง บางที การเขียนแบบนี้ พี่น้องกริมม์อาจต้องการพูดถึงมนุษย์มากกว่าสัตว์ แต่เลือกที่จะใช้สัตว์เป็นตัวแทนเปรียบเทียบนั่นเอง 
 

หลังจากมีความฝันใหม่ๆ สี่สหายก็มุ่งหน้าไปยังเมืองเบรเมน พร้อมกับความหวังเต็มหัวใจ แต่ว่าระหว่างทางก็ไปพบกับโจรเข้าเสียก่อน ซึ่งในเมื่อเป็นเทพนิยาย พวกสัตว์ก็เลยรู้ได้ทันทีว่า... พวกนี้คือโจร ทั้งที่ไม่ได้มีการประกาศหรือปักป้ายใดๆ ไว้ พวกสัตว์ก็เลยวางแผนว่าจะแย่งชิงบ้านและอาหารมาจากพวกโจร แล้วก็เล่นดนตรีเสียงดังแสบแก้วหู ทำให้พวกโจรเข้าใจผิดว่าเจอผี แล้วเตลิดเปิดเปิงหนีไป ณ จุดนี้ก็จะทำให้คนอ่านอย่างเรารู้สึกพีคๆ นิดนึง อุตส่าห์เป็นโจรที่ดูเหมือนจะร้าย อ้าวทำไมหนีซะอย่างนั้น สุดท้าย เมื่อสี่สหายได้ครอบครองบ้านที่พวกโจรจากไป และได้ใช้ชีวิตอย่างมีความสุข พวกมันก็เลยตัดสินใจจะอยู่ที่บ้านนี้ตลอดไป ล้มเลิกความฝันที่จะไปเมืองเบรเมนแล้ว 
 

แล้วก็เลยทำให้เรางงว่า... อ้าว แล้วเจ้าของบ้านตัวจริงหนีไปไหนแล้ว อีกข้อก็คือ สี่สหายจะอยู่ในบ้านนี้ไปได้นานเท่าไหร่ บ้านมีอาหารตุนไว้มากแค่ไหนกันล่ะ แล้วทุกตัวก็แก่จนทำให้เราสงสัยว่าจะไปหาอาหารมาจากไหน แมวจะล่าหนูได้ไหม หรือสัตว์อื่นๆ ล่ะ จะกินอะไรต่อดี มีจุดน่าสงสัยอยู่เต็มไปหมด แต่ก็นั่นแหละ ตอนจบของเรื่องจบลงแบบนั้น ด้วยการลงเอยว่าพวกสัตว์ได้อยู่กันแบบแฮปปี้เอนดิ้งในบ้านหลังน้อยตลอดไป 
 

ลา หมา แมวและไก่ สี่สหายแห่งเมืองเบรเมน
 

ภาพของสี่สหายแห่งเมืองเบรเมน
 

เมื่อพิจารณาจากประวัติศาสตร์แล้ว เราจะพบว่า สี่สหายนักดนตรีแห่งเมืองเบรเมน เล่าถึงความเป็นจริงในเยอรมัน ช่วงหลังสงครามนโปเลียน ปัญหาทางการเงินแพร่กระจายไปทั่วประเทศ ทำให้ประชากรต้องอยู่อย่างลำบาก โดยเฉพาะชนชั้นล่าง ต้องเผชิญกับการอดอยากปากแห้ง และบรรดาทหารที่ผ่านศึกมา ก็ต้องประสบภาวะลำบากแสนเข็ญ หลายคนต้องพิการ เจ็บป่วยจากสงคราม จนไม่สามารถทำงานเลี้ยงชีพได้ สุดท้ายก็เลยกลายเป็นคนไร้บ้าน หลายคนก็ถึงแก่ความตาย เพราะชราเกินกว่าจะดูแลตัวเอง ไม่มีใครเหลียวแล นักวิจารณ์เชื่อกันว่า พี่น้องกริมม์ใช้สัตว์ต่างๆ เป็นตัวแทนของคนเยอรมันจำพวกนี้ พวกที่ต้องมุ่งหน้าไปหางานใหม่ๆ เพื่อให้ตัวเองมีชีวิตรอดอยู่ได้ และเมืองเบรเมนก็คือตัวแทนของทุกสิ่งทุกอย่าง 
 

นอกจากจะแสดงถึงเรื่องความแก่ชรา ไร้บ้าน ขาดแรงบันดาลใจ สี่สหายนักดนตรีแห่งเบรเมน ก็เป็นตัวแทนความหวังด้วย เพราะแม้ตัวละครแต่ละตัวจะไร้ประโยชน์ แต่พวกเขาก็พร้อมที่จะต่อสู้และมองหาอาชีพใหม่ๆ แถมยังมีพลังพอจะไล่พวกโจรออกจากบ้านด้วย บางที สิ่งที่เรื่องนี้สอนเราก็คือ ต้องกล้าที่จะลองอะไรใหม่ๆ ไม่ใช่จมปลักอยู่กับชีวิตแบบเดิมๆ ซ้ำๆ ซากๆ ไม่จบไม่สิ้น ถ้าหากรู้สึกท้อแท้หรือว่ารู้สึกว่าชีวิตเลวร้าย ก็ควรจะเริ่มต้นทำอะไรใหม่ๆ ได้แล้ว 
 

ทีมงานนักเขียนเด็กดี
 

https://www.pitt.edu/~dash/grimm027.html