5 เมนเทอร์ตัวพ่อ!
ตัวละครผู้กุมชะตาชีวิตเหล่าตัวเอก
จากวรรณกรรมชื่อดังระดับโลก
สวัสดีน้องๆ ชาวเด็กดีทุกคนค่ะ จากกระแสภาพยนตร์แห่งโลกเวทมนตร์เรื่องสัตว์มหัศจรรย์และถิ่นที่อยู่ภาค 2 ที่มีความเกี่ยวข้องกับวรรณกรรมชื่อดังอย่างแฮร์รี่ พอตเตอร์ พี่แนนนี่เพนสังเกตเห็นประเด็นหนึ่งที่น่าสนใจมากจากการปรากฏตัวของอัลบัส ดัมเบิลดอร์ ที่ถูกนำมาเล่าย้อนอดีตอีกครั้งในฐานะอดีตเพื่อนรักของเกลเลิร์ต กรินเดลวัลด์ พ่อมดที่โด่งดังที่สุดในศตวรรษที่ 20.. ด้วยข้อมูลต่างๆ ที่ได้อ่านเจอมา ทำให้เรารู้ว่าดัมเบิลดอร์กับกรินเดลวัลด์ยังรักกันดีอยู่แม้พวกเขาจะอยู่บนเส้นขนานก็ตาม ด้วยเหตุนี้จึงทำให้พวกเขาไม่สามารถหันปลายไม้กายสิทธิ์ทำร้ายกันและกันได้ ทั้งสองคนจึงใช้ประโยชน์จากตัวละครอื่นแทนการทำร้ายกันโดยตรง ซึ่งนี่ถือเป็นประเด็นที่ทำให้พี่มองตัวละครดัมเบิลดอร์เปลี่ยนไป และฉุกคิดขึ้นได้ว่าในวรรณกรรมเรื่องอื่นๆ ก็มีตัวละครที่มีลักษณะคล้ายดัมเบิลดอร์อีกจำนวนมาก โดยลักษณะที่เด่นชัดของตัวละครประเภทนี้ก็คือ "ผู้ชักใยอยู่เบื้องหลัง" หรือ "ผู้กุมชะตาวรรณกรรม" นั่นเอง ซึ่งประเภทในทางวรรณกรรมนั้นเรียกตัวละครเหล่านี้ว่า "เมนเทอร์ (Mentor)"
เมนเทอร์ : ผู้กุมชะตาชีวิตของเหล่าฮีโร่ และวรรณกรรม
ก่อนอื่นเลย พี่อยากจะแนะนำให้น้องๆ ได้รู้จักกับคำว่า "เมนเทอร์ (Mentor)" ในทางวรรณกรรมกันก่อนเป็นอันดับแรก เพื่อให้น้องๆ ได้เข้าใจมากขึ้นว่าเมนเทอร์คือใคร และใครเป็นเมนเทอร์ได้บ้าง
"เมนเทอร์" มีชื่อเรียกในภาษาไทยว่าพี่เลี้ยง เป็นหนึ่งในลักษณะตัวละครตามแนวคิดอาคีไทป์ (Archetype) ของจุง (Carl Jung) และโครงสร้างเทพนิยายว่าด้วยการเดินทางผจญภัยของวีรบุรุษของแคมป์เบล (Joseph Campbell) และโวคเลอร์ (Christopher Vogler) ที่มีชื่อเสียงมากที่สุด โดยตัวละครเมนเทอร์จะมีบทบาทหน้าที่คล้ายพี่เลี้ยงเด็ก คอยดูแล และสนับสนุนให้เมนที (Mentee) หรือตัวเอกที่มีประสบการณ์น้อยพร้อมต่อสู้กับปัญหาที่เกิดขึ้น ตลอดจนสร้างแรงบันดาลใจให้เมนทีได้พัฒนาตัวเองจนสามารถเดินทางไปยังจุดจบของวรรณกรรมตามเป้าหมายได้ ซึ่งนี่ถือเป็นหน้าที่หลักของคนเป็นเมนเทอร์เลยก็ว่าได้..
ตัวละครเมนเทอร์นั้น จะต้องเป็นที่ปรึกษาที่ชาญฉลาด มีความสามารถ และมีประสบการณ์มากพอให้เหล่าเมนทีเชื่อถือ ซึ่งส่วนใหญ่แล้วเมนเทอร์ในวรรณกรรมมักจะเป็นคนที่มีอายุมากกว่าเหล่าเมนทีอยู่แล้ว ดังนั้น ความสัมพันธ์ของเมนเทอร์กับเมนทีในวรรณกรรมจึงมักอยู่ในรูปแบบของอาจารย์กับลูกศิษย์ พ่อแม่กับลูก พี่กับน้อง แพทย์กับคนป่วย และพระเจ้ากับมนุษย์ เป็นต้น นอกจากนี้แล้ว คนที่เป็นเมนเทอร์จะไม่เข้าร่วมการผจญภัยกับเหล่าตัวเอกโดยตรง แต่พวกเขาจะคอยสอนให้ตัวเอกเผชิญหน้ากับอุปสรรค และคอยช่วยเหลืออยู่ห่างๆ มากกว่า.. และหากไม่มีเมนเทอร์ในวรรณกรรมเลยล่ะก็ ตัวเอกของเราคงหลงทาง ติดอยู่กับปัญหาจนวรรณกรรมเรื่องนั้นต้องหาทางจบไม่เจอแน่ๆ ถ้าน้องๆ อยากรู้ว่าวรรณกรรมที่เราชอบมีเหล่าเมนเทอร์อยู่บ้างไหม มาตามดูเหล่าเมนเทอร์ไปพร้อมๆ กันเลยจ้า
เมนเทอร์คนที่ 1 อัลบัส ดัมเบิลดอร์ - ผู้กุมชะตาวรรณกรรมแฮร์รี่ พอตเตอร์
ตัวละครอัลบัส ดัมเบิลดอร์ ถือเป็นเมนเทอร์เจ้าแผนการที่ฉลาดที่สุดในโลกวรรณกรรมเลยก็ว่าได้ เขาเป็นคุณลุงตัวร้ายของแฮร์รี่ พอตเตอร์ เป็นคนๆ เดียวในโลกเวทมนตร์ที่โวลเดอมอร์เคยกลัว และเป็นผู้อยู่เบื้องหลังการจับกุมอดีตเพื่อนรักอย่างเกลเลิร์ต กรินเดลวัลด์ พ่อมดศาสตร์มืดที่โด่งดังที่สุดในศตวรรษที่ 20 ด้วยการยืมมือนิวท์ สคามันเดอร์ ลูกศิษย์ที่เขาใกล้ชิดและไว้วางใจ ให้ช่วยหยุดอาชญากรรมของกรินเดลวัลด์ที่กำลังจะก่อให้เกิดสงคราม โดยมีดัมเบิลดอร์ทำหน้าที่เป็นผู้ชักใยอยู่เบื้องหลัง..
เมื่อย้อนกลับไปยังเรื่องแฮร์รี่ พอตเตอร์ เมนเทอร์ดัมเบิลดอร์เป็นตัวละครสีเทาเจ้าแผนการที่ฉลาดและมีความสามารถในการพูดเป็นอย่างมาก เขากลายเป็นสัญลักษณ์ของผู้พิพากษาที่ตัดสินทุกอย่างด้วยความยุติธรรมจากบทบาทการเป็นอาจารย์ใหญ่ของฮอกวอตส์ และจากการที่เขาสามารถนำโลกเวทมนตร์ที่เคยอยู่ในยุคมืดกลับมาเป็นปกติได้จากการปราบปรามกรินเดลวัลด์ จนเกือบจะได้รับการยกย่องให้เป็นไอค่อนคนดีของโลกเวทมนตร์ไปแล้ว หากแต่เบื้องหลังที่แท้จริงของเมนเทอร์ดัมเบิลดอร์กลับเป็นชายแก่มากเล่ห์ที่พร้อมใช้ประโยชน์จากคนอื่นเพื่อแผนการของตัวเองเสมอ นอกจากนี้ ดัมเบิลดอร์ยังเป็นเมนเทอร์ที่ไว้ใจคนอื่นยากมาก เขาตัดสินคนจากความซื่อสัตย์และความจงรักภักดีที่มีให้เขาเท่านั้น หากใครยังไม่สามารถทำให้เขาวางใจได้ เขาจะไม่เปิดเผยตัวตนและหลอกล่อคนๆ นั้นจนกว่าจะได้รับความจงรักภักดีกลับมา ตัวอย่างเช่น
- กรณีของเซเวอร์รัส สเนป เขาถูกดัมเบิลดอร์ผลักดันให้ต้องจงรักภักดีอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ด้วยเพราะดัมเบิลดอร์อาศัยความรักของสเนปที่มีต่อลิลี่มากล่าวอ้างความเป็นบุญคุณต่อกัน สังเกตได้จากการที่ดัมเบิลดอร์พูดถึงลิลี่กับสเนปด้วยชื่อลิลี่ เอฟเวนส์ ไม่ใช่ชื่อสมรสอย่างลิลี่ พอตเตอร์ เพื่อตอกย้ำถึงความรักของสเนปที่มีต่อลิลี่อย่างลึกซึ้ง จากนั้นเขาก็ใช้สเนปเป็นโล่กำบังที่แข็งแกร่งที่สุดเพื่อปกป้องแฮร์รี่ เด็กที่สเนปทั้งรักทั้งเกลียด นี่จึงเป็นหนึ่งในแผนการของเมนเทอร์ที่หลอกใช้ความรักของสเนปเพื่อให้เป็นไปตามความต้องการของตัวเอง
- กรณีของแฮร์รี่ พอตเตอร์ ดัมเบิลดอร์ได้สร้างบาดแผลทางจิตใจให้แฮร์รี่หลายต่อหลายครั้งด้วยเรื่องราวในอดีตอย่างไม่ตั้งใจ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าดัมเบิลดอร์นั้นมีส่วนรู้เห็นและวางแผนการให้แฮร์รี่เดินไปตามทางที่เขากำหนดไว้อย่างแนบเนียน ดัมเบิลดอร์ไม่เคยบอกอะไรแฮร์รี่มากไปกว่าการบอกให้รอเวลาที่เหมาะสม ซึ่งคนที่กำหนดว่าเวลาไหนเหมาะสมก็คือตัวเมนเทอร์นั่นเอง และหากสังเกตให้ดีจะเห็นว่าดัมเบิลดอร์นั้นไม่ได้จัดให้แฮร์รี่อยู่ในหมวดของคนที่จงรักภักดี เพราะแฮร์รี่นั้นเป็นเด็กชายช่างสงสัย และเคลือบแคลงใจในการกระทำของเมนเทอร์เสมอ แต่ท้ายที่สุดเมนเทอร์ก็หลอกล่อแฮร์รี่ด้วยการช่วยเหลือชีวิตแฮร์รี่จนได้รับความจงรักภักดีกลับมาอย่างยากลำบาก ทำให้ความสัมพันธ์ของทั้งสองคน กลายเป็นความสัมพันธ์ของคุณลุงตัวร้ายกับเด็กชายที่ชอบพิสูจน์ความจริงไปแล้ว
จากตัวอย่างจะเห็นได้ว่าเมนเทอร์ดัมเบิลดอร์ เป็นเมนเทอร์ที่วางแผนจัดการเรื่องราวได้อย่างฉลาดและแนบเนียนที่สุด เขาผลักดันตัวละครไปยังจุดที่แย่ที่สุดแล้วค่อยๆ ฉุดตัวละครขึ้นมาอย่างช้าๆ เขาสวมหน้ากากคนดีด้วยการเป็นที่ปรึกษาที่ดี คอยชี้นำหนทางแก้ไขปัญหาให้กับตัวละครต่างๆ โดยมีจุดประสงค์แอบแฝงคือ หนึ่ง เพื่อให้ตัวละครจงรักภักดี และสอง เพื่อให้ทุกอย่างเป็นไปตามแผนการที่เขาวางไว้ - อาจกล่าวได้ว่าเมนเทอร์ดัมเบิลดอร์คือผู้กุมชะตาชีวิตทุกตัวละครในวรรณกรรมแฮร์รี่ พอตเตอร์ อย่างแท้จริง
เมนเทอร์คนที่ 2 แฮกริด และคนอื่นๆ - ที่ปรึกษาผู้กุมความลับในอดีต
เริ่มกันที่ตัวละครแฮกริดกันก่อนเลย แฮกริดถือเป็นเมนเทอร์ที่ปรึกษาคนโปรดของแฮร์รี่ และเป็นเพื่อนที่คอยช่วยเหลือแฮร์รี่อยู่เสมอ เขาเป็นเมนเทอร์ผู้กุมความลับในอดีต มีหน้าที่คอยบอกเล่าประวัติต่างๆ ให้แฮร์รี่ได้รับรู้ ซึ่งในตอนต้นเรื่องนั้นแฮกริดทำหน้าที่เมนเทอร์ได้ดีมาก เขาช่วยแฮร์รี่ออกจาก Godric Hollow เมื่อตอนที่แฮร์รี่ยังเด็ก จากนั้นความสัมพันธ์ของพวกเขาก็ดีขึ้นเรื่อยๆ จนแฮกริดไว้ใจแฮร์รี่ และเล่าความลับเรื่องมังกร 'Norbert' ให้แฮร์รี่ฟัง เมนเทอร์แฮกริดคอยให้ความรู้ในเรื่องที่แฮร์รี่สงสัย และชี้นำบางอย่างให้แฮร์รี่ได้ตัดสินใจ เช่น เขาแนะนำให้แฮร์รี่รู้จักการส่งจดหมายด้วยนกฮูก, ให้คำแนะนำเกี่ยวกับอุปกรณ์การเรียนที่แฮร์รี่ต้องใช้เมื่ออยู่ที่ตรอกไดแอกอน, เล่าเรื่องราวของโวลเดอมอร์ให้แฮร์รี่ฟัง เป็นต้น อาจกล่าวได้ว่าแฮกริดคือเมนเทอร์คนแรกๆ ที่คอยดูแลเด็กชายเลยก็ว่าได้ เพราะสำหรับเมนเทอร์ดัมเบิลดอร์นั้น ในช่วงแรกเขาดูสูงส่งเกินไป และเป็นอาจารย์ใหญ่ที่เด็กๆ ไม่ปรารถนาจะเข้าใกล้มากนัก จากนั้นเมนเทอร์คนอื่นๆ ก็เริ่มปรากฏตัวขึ้นมา เช่น ซีเรียส แบล็ก และ รีมัส ลูปิน เมนเทอร์ที่ปรากฏตัวในภายหลังมักจะมีหน้าที่คอยชี้นำเรื่องราวในอดีตให้แฮร์รี่ได้เข้าใจมากขึ้น เพื่อพาเขาไปสู่ชีวิตใหม่ และนำเขาไปตามทางเดินจนถึงจุดจบอย่างสมบูรณ์แบบนั่นเอง
เมนเทอร์คนที่ 3 แกลดัลฟ์ - ผู้วิเศษและผู้มีปัญญา
แกลดัลฟ์ เป็นตัวละครในจากวรรณกรรมเรื่องเดอะฮอบบิท และเดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์ เขาเป็นเมนเทอร์ที่มีลักษณะของผู้วิเศษและผู้มีปัญญาที่สำคัญมาก ด้วยอำนาจของแกลดัลฟ์ที่มีพลังเหนือธรรมชาติ ทำให้เขาเป็นเมนเทอร์ที่แข็งแกร่งมากพอๆ กับดัมเบิลดอร์เลยค่ะ แต่ทุกคนในเรื่องมักคิดว่าเขาเป็นเพียงพ่อมด หรือเอลฟ์ระดับพิเศษเท่านั้น แกนดัลฟ์เป็นเมนเทอร์ที่มีหน้าที่ชัดเจนมาก เขาเป็นตัวแทนของเหล่าเทพวาลาร์แห่งมิดเดิลเอิร์ธ ถูกส่งลงมายังโลกเพื่อช่วยเหลือมนุษย์และเอลฟ์ไม่ให้ตกอยู่ในอำนาจของจอมมารเมลคอร์แห่งมอร์กอธ เขาเป็นเมนเทอร์ที่แข็งแกร่งและอดทนมากเลยค่ะ เขาใช้เวลาอยู่กับพวกเอลฟ์นานหลายร้อยปีเลย ระหว่างนั้นเขาก็ทำหน้าที่คอยสั่งสอน และชี้นำหนทางแห่งความสงบสุขให้พวกเอลฟ์ด้วย เป็นการวางแผนระยะยาวยิ่งกว่าดัมเบิลดอร์อีกค่ะ
เมนเทอร์คนที่ 4 เฮย์มิตช์ - ผู้เชี่ยวชาญด้านคำแนะนำและการเอาตัวรอด
ตัวละครเฮย์มิตช์ ในฮังเกอร์เกม คือ ตัวละครที่สวมบทบาทเมนเทอร์ผู้เชี่ยวชาญที่แท้จริง ในเรื่องเฮย์มิตช์ต้องทำหน้าที่ให้คำปรึกษาและคำแนะนำกับแคตนิสระหว่างการฝึกซ้อมก่อนลงสนามอย่างจริงจัง เขาเป็นเมนเทอร์ที่มีความเชี่ยวชาญในเรื่องที่ต้องสอนอย่างดี เช่น เขาแนะนำแคตนิสว่าอย่าเปิดเผยความสามารถที่แท้จริงว่าทำอะไรได้ดีที่สุด เพราะสุดท้ายมันจะเป็นจุดอ่อนที่ทำให้คนอื่นๆ มุ่งหน้าฆ่าเธอได้ง่ายขึ้น นอกจากคำแนะนำแล้ว เขาได้มอบสิ่งของและอุปกรณ์ต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ให้แคตนิสนำไปใช้ระหว่างการเดินทางด้วย ซึ่งสิ่งของเหล่านั้นช่วยให้ตัวเอกมีชีวิตรอดระหว่างเกมล่าชีวิตได้ด้วย เมนเทอร์เฮย์มิตช์กับแคตนิสนั้น มีความสัมพันธ์ในแง่ของอาจารย์กับลูกศิษย์ และเป็นตัวแทนจากหมู่บ้านเดียวกัน พวกเขาต้องพึ่งพาอาศัยกันอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ จนกระทั่งท้ายที่สุด พวกเขาต่างยอมรับความช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เพราะหากไม่มีใครคนใดคนหนึ่ง พวกเขาอาจจะไม่รอดตั้งแต่ต้นเรื่องแล้วก็ได้
เมนเทอร์คนที่ 5 เมอร์ลิน - ผู้พิทักษ์เจ้าชาย
เมอร์ลิน เป็นพ่อมดในตำนานของกษัตริย์อาเธอร์กับอัศวินโต๊ะกลม เขาเป็นเมนเทอร์ผู้พิทักษ์ที่คอยช่วยเหลือกษัตริย์อาเธอร์ รวมถึงเป็นอาจารย์และเป็นที่ปรึกษาให้กับอาเธอร์ตั้งแต่ยังเด็ก บทบาทเมนเทอร์ของเมอร์ลินเริ่มขึ้นตั้งแต่ที่เขาพาตัวอาเธอร์ไปยังปราสาทของเซอร์เอคเตอร์ เพื่อให้อาเธอร์เติบโตมาอย่างปลอดภัย โดยที่เขาเฝ้าดูแลและคอยช่วยเหลืออยู่ห่างๆ จากนั้นเมื่ออาเธอร์โตขึ้น เมอร์ลินก็ได้เข้าไปสอนอาเธอร์ในเรื่องต่างๆ จนพวกเขาสนิทกันมากขึ้น เมนเทอร์เมอร์ลินได้อุทิศทั้งชีวิตด้วยการใช้ความฉลาดและเวททมนตร์ที่แข็งแกร่งของเขา ปกป้องและนำทางอาเธอร์ไปยังดาบศิลา ซึ่งเป็นดาบที่อาเธอร์จะต้องใช้เพื่อยืนยันสิทธิ์ในการปกครองแผ่นดิน และสุดท้ายเมนเทอร์เมอร์ลินก็ช่วยเหลืออาเธอร์ให้เป็นกษัตริย์ได้สำเร็จ
นอกจากเมนเทอร์เหล่านี้แล้ว ยังมีเหล่าเมนเทอร์จากวรรณกรรมชื่อดังเรื่องอื่นๆ อีก เช่น แมรี่ ป๊อปปินส์, คิว จากเจมส์ บอนด์, โยดา จากสตาร์ วอร์ส, อัลเฟรด จากแบทแมน เป็นต้น หากน้องๆ อยากอ่านวรรณกรรมให้สนุกมากขึ้น พี่แนนนี่เพนแนะนำให้เราลองสังเกตวรรณกรรมที่เราอ่านดูค่ะ ถ้าหากเราสงสัยในเรื่องอะไรก็ให้ลองหาคำตอบและเชื่อมโยงกับวรรณกรรมที่เราเคยอ่านดู แล้วจากนี้เราจะอ่านวรรณกรรมสนุกมากขึ้นแน่นอน หากใครอยากแนะนำเมนเทอร์นอกเหนือจากนี้ สามารถแนะนำกันได้เลยนะคะ พี่เชื่อว่ายังมีเหล่าเมนเทอร์อีกมากกำลังรอให้เราค้นหาอยู่แน่ๆ ^^
พี่แนนนี่เพน
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพจาก
4 ความคิดเห็น
มีประโยชน์มากเลยค่ะ กำลังคิดอยู่เลยว่านิยายของตนเองมันขาดอะไร เมนเทอร์นี่เอง!
โยดา นี่น่าจะมาจากสตาร์วอร์สนะคะ
แก้ไขแล้วจ้า ขอบคุณน้า ^^
ชอบเขียนให้เมนเทอร์ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเอกได้ สนุกดี :)
ขอบคุณ