มาทบทวนยาทางจิตเวชกัน(นศ.พยาบาล)

[wise-rose]

 สวัสดีค่ะทุกคนนนนน ไม่รู้จะมีใครแวะเข้ามาอ่านกระทู้นี้ของเราไหม
กระทู้นี้เราเขียนขึ้นเพราะอยากแบ่งปันกับเพื่อนๆที่กำลังจะสอบสภาการพยาบาล โดยส่วนตัวเราเพิ่งสอบไปเมื่อรอบ1/64มาค่ะ และเราก็สอบผ่านทั้ง 8 วิชาแล้ววว เลยอยากเอาความรู้ที่เราจดๆไว้อ่านก่อนสอบก่อนหน้านี้กับเทคนิคการจำของเรามาแบ่งปันให้กับทุกคนค่ะ โดยสรุปนี้เหมาะสำหรับอ่านทวนก่อนสอบ ควรมีความรู้/ความเข้าใจพื้นฐานก่อนนะ
ปล.อาจจะอ่านยากหน่อยนะคะเพราะเราไม่ค่อยมรเวลาเลยเพราะทำงานแล้วและหากมีข้อผิดพลาดตรงไหนก็บอกกันได้นะคะ เราจะแก้ไขให้ค่ะ   ฮ่าๆๆๆ
เราพูดมาเยอะแล้ว   เราไปทบทวนกันเลยดีกว่าาาาา...
ยาทางจิตเวช

มีทั้งหมด 5 กลุ่ม

กลุ่มที่ 1 ได้แก่ Antipsyqchotic drugs

แบ่งเป็น 2 กลุ่มคือกลุ่มเก่ากับกลุ่มใหม่

กลุ่มเก่า เช่น haloperidol,clorpromazine(CPZ),Perphenazine

กลุ่มใหม่ เช่น Risperidone, Clozapine

 >>เทคนิคการจำ รุ่นพี่ชอบกัน"ซีน"ทำให้รุ่นน้อง"โดน"ให้"ปีน"ต้นไม้

ในยากลุ่มที่1 ข้อสอบมักออก"ฤทธิ์ข้างเคียงยา"

โดย ฤทธิ์ข้างเคียงยากลุ่มเก่าคือ EPS

-Acute Dystonia มักเกิดในวันแรกๆของการได้รับยา อาการคือ เกร็ง คอบิด หลังแอ่น

-Akathesia ผู้ป่วยจะกระวนกระวาย อยู่นิ่งไม่ได้ (เทคนิคการจำ Ka=Car(รถ)ขับไป อยู่ไม่นิ่ง)

-Parkinsonism มีอาการสั่น ตัวแข็ง เดินตัวทื่อสีหน้าไร้อารมณ์(Masked face)

-Akinesia อ่อนเพลีย กล้ามเนื้ออ่อนแรง เคลื่อนไหวช้า

-Tradive Dyskinesia เกิดจากใช้ยาขนาดสูงนานๆ มีอาการแบบเคี้ยวเอื้อง(เคี้ยวปาก) ตากระตุก เดินตัวเอียง

นอกจากนี้ ยังมีฤทธิ์ข้างเคียงอีกอย่างคือ NMS มีอาการอุณหภูมิสูง หายใจลำบาก หัวใจเต้นผิดปกติ ค.ดันต่ำทันทีที่เปลี่ยนท่า

*เคยเจอข้อสอบออกโดยให้ค่า CKP(เอนไซม์ที่ได้จากการสลายของกล้ามเนื้อ) โดยถ้ามีภาวะNMS มักจะมีค่าCKPที่สูง

ในส่วนของฤทธิ์ข้างเคียงยากลุ่มใหม่ มักเจอAgranulocytosis โดยผลตรวจ CBC จะต่ำและมีไข้

กลุ่มที่ 2 ได้แก่ Antianxiety ใช้รักษาอาการวิตกกังวล เป็นยานอนหลับ ทำให้สงบ

ยาในกลุ่มนี้ ได้แก่ Diazepam,Lorazepam(Ativan) (ยากลุ่ม-pam) 

*ถ้าข้อสอบออกยากลุ่มนี้มักจะถามการพยาบาล/คำแนะนำ คือ ยากลุ่มนี้ทำให้ง่วง คำแนะนำคือหลีกเลี่ยงใช้เครื่องจักรกลหรือขับรถ

และยากลุ่มนี้ใช้นานๆจะทำให้ติดได้ ทำให้ต้องใช้ยาเพิ่มมากขึ้น แนะนำไม่ให้หยุดยาหรือเพิ่มยาเอง ต้องปรึกษาแพทย์

กลุ่มที่3 ได้แก่ Antidepressant ใช้รักษาอารมณ์ซึมเศร้า Bipolar ในระยะซึมเศร้า 

ยาในกลุ่มนี้ ได้แก่ 

-กลุ่มSSRI เช่น Sertraline(เจอในข้อสอบบ่อยอยู่นะ)

-กลุ่มTCA เช่น Amitrip

-ยากลุ่มMAOI(ปัจจุบันไม่นิยมใช้เพราะทำให้เกิด hypertension crisis เมื่อรับประทานอาหารที่มี Tyramine เช่น เนย ไวน์ โยเกิร์ต)

โดยยากลุ่มAntidepressantจะเพิ่มSerotoninและNorepinephrineในสมอง ทำให้"ต้องใช้เวลาประมาณ2-3สัปดาห์"ในการออกฤทธิ์

*ข้อสอบมักออกว่าผู้ป่วยทานยาได้ 1 สัปดาห์แล้วไม่ดีขึ้น การพยาบาลคือ? ซึ่งเราควรให้คำแนะนำผู้ป่วยให้ทานยาต่อเพราะยาจะออกฤทธิ์เมื่อทานติดต่อกัน2-3สัปดาห์

กลุ่มที่4 ได้แก่ Mood Stabilizing drugs ใช้ในกลุ่ม Mood disorder

ยาในกลุ่มนี้ ได้แก่ Lithium, Carbamazepine(กลุ่ม tricyclic anticonvulsant)

*ข้อสอบมักออกอาการข้างเคียงของLithiumกับการพยาบาล

โดย norma    0.8-1.2

mild       1.2-1.5   ให้ยาต่อ อธิบายผลข้างเคียงให้ผู้ป่วยเข้าใจ พบใน1-2 wks.แรก

Moderate    1.5-2.0   หยุดยาทันที รายงานแพทย์

Severe    2.0-2.5   หยุดยาทันที ถ้ารู้สึกตัวให้Grastric lavarge

very Severe  >2.5 หยุดยา+ล้างไต

กลุ่ม5 ได้แก่ Tricyclic Anticonvulsant(ไม่ค่อยเจอในข้อสอบ) ใช้รักษาอาการชัก ออกฤทธิ์คล้าย Lithium ใช้เป็น Antimania ได้

มีอาการข้างไม่มาก เช่น คลื่นไส้อาเจียน ง่วง แน่นท้อง แต่ที่เป็นอันตรายแต่พบน้อย เช่น Aplastic anemia,Steven Johnson syndrome 

สุดท้ายนี้เราหวังว่าสรุปนี้ของเราจะช่วยให้ทุกคนเก็บคะแนนเรื่องยาทางจิตเวชกันได้เต็มๆนะคะ  
ขอให้ทุกคนโชคดีในการสอบ Pass all  ทั้ง 8 วิชาค่าาาาาาาาาาาา